۱۰۶٬۲۵۳
ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
Hbaghizadeh (بحث | مشارکتها) جز (جایگزینی متن - 'ابن‌ج' به 'ابن ج') |
Hbaghizadeh (بحث | مشارکتها) بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۲۵: | خط ۲۵: | ||
| پیش از = | | پیش از = | ||
}} | }} | ||
'''الفكر التربوي الاسلامي''' تألیف محمدحسن | '''الفكر التربوي الاسلامي''' تألیف [[عمایره، محمدحسن|محمدحسن عمایره]]؛ کتاب حاضر از مقدمه و دو بخش چندفصلى برآمده است. در مقدمه به لزوم تکیه بر دانش خودى و در نظر داشتن میراث مکتوب اشاره شده است. بخش یکم کتاب دربارۀ اندیشه فلسفى در تربیت اسلامى، و بخش دوم در باب شمارى از بزرگان اندیشه تربیتى در اسلام پرداخته شده است. | ||
عنوان بخش اول، اندیشه فلسفه در تربیت اسلامى است و در فصول هفت‌گانه آن چنین آمده است: | عنوان بخش اول، اندیشه فلسفه در تربیت اسلامى است و در فصول هفت‌گانه آن چنین آمده است: | ||
| خط ۴۵: | خط ۴۵: | ||
در فصول شش‌گانه بخش دوم کتاب، به معرفى اندیشه‌هاى تربیتى شمارى از بزرگان تعلیم و تربیت در اسلام از قرن سوم تا نهم پرداخته شده است. | در فصول شش‌گانه بخش دوم کتاب، به معرفى اندیشه‌هاى تربیتى شمارى از بزرگان تعلیم و تربیت در اسلام از قرن سوم تا نهم پرداخته شده است. | ||
فصل یکم، دربارۀ آراى تربیتى | فصل یکم، دربارۀ آراى تربیتى [[ابن سحنون، محمد بن عبدالسلام|ابن سحنون]] (202-256 ق) است که بر اساس کتاب آداب المعلمین او پرداخته شده است. | ||
در فصل دوم از اندیشه‌هاى تربیتى گروه اخوان‌الصفا که در قرن چهارم مى‌زیسته‌اند سخن رفته است. این بررسى مبتنى بر کتاب رسائل اخوان‌الصفاست و در آن پس از اشاره به بحث شناخت در رسائل، از اصول تربیتى اخوان‌الصفا یعنى رعایت تفاوت‌هاى فردى، دورى از تقلید ناآگاهانه، لزوم جمع علم با عمل، رعایت گرایش‌هاى شاگرد یاد شده است. آنگاه روش‌هاى آموزشى مورد نظر اخوان‌الصفا مطرح گشته است سپس به شروط و ویژگى‌هاى معلم از دید اخوان‌الصفا نظر شده و با اشارتى به ویژگى‌هاى شاگرد و بیان ماهیت رابطه شاگرد و معلم، فصل بسته شده است. | در فصل دوم از اندیشه‌هاى تربیتى گروه اخوان‌الصفا که در قرن چهارم مى‌زیسته‌اند سخن رفته است. این بررسى مبتنى بر کتاب رسائل اخوان‌الصفاست و در آن پس از اشاره به بحث شناخت در رسائل، از اصول تربیتى اخوان‌الصفا یعنى رعایت تفاوت‌هاى فردى، دورى از تقلید ناآگاهانه، لزوم جمع علم با عمل، رعایت گرایش‌هاى شاگرد یاد شده است. آنگاه روش‌هاى آموزشى مورد نظر اخوان‌الصفا مطرح گشته است سپس به شروط و ویژگى‌هاى معلم از دید اخوان‌الصفا نظر شده و با اشارتى به ویژگى‌هاى شاگرد و بیان ماهیت رابطه شاگرد و معلم، فصل بسته شده است. | ||
در فصل سوم به آراى تربیتى ابوالحسن | در فصل سوم به آراى تربیتى [[ابوالحسن قابسى]]، [[ماوردی، علی بن محمد|ابوالحسن ماوردى]]، [[ابن حزم، علی بن احمد|ابن حزم اندلسى]]، [[ابن عبدالبر، یوسف بن عبدالله|ابن عبدالبر قرطبى]] پرداخته شده است. در بررسى دیدگاه‌هاى [[قابسى]] [د. 403 ق] از موارد ذیل یاد شده است: وضع آموزش، روش‌هاى آموزشى، برنامه درسى، آراى تربیتى (سه موضوع نخست بر اساس کتاب‌هاى دیگران دربارۀ قابسى نوشته شده است و بحث چهارم بر اساس کتاب الرساله المفصله لاحوال المتعلمین و احکام المعلمین والمتعلمین قابسى پرداخته شده است)، لزوم آموزش غیرمختلط، الزامى بودن آموزش، آموزش دختران، تنبیه، پاداش، تربیت اخلاقى، آداب و اخلاق معلمى، روزهاى درسى. | ||
در شرح و شناخت آراى تربیتى ماوردى به نکات ذیل توجه شده است: اهمیت علم، تعریف علم، تفسیر علوم، عوامل مؤثر در تعلیم و تعلم، ویژگى‌هاى معلم شایسته، اصول تربیتى، رابطه معلم با شاگرد. | در شرح و شناخت آراى تربیتى ماوردى به نکات ذیل توجه شده است: اهمیت علم، تعریف علم، تفسیر علوم، عوامل مؤثر در تعلیم و تعلم، ویژگى‌هاى معلم شایسته، اصول تربیتى، رابطه معلم با شاگرد. | ||
| خط ۵۵: | خط ۵۵: | ||
در معرفى نگرش‌هاى تربیتى ابن‌حزم از مطالب زیر یاد شده است: انسان از نگاه او، روش‌هاى حصول شناخت، مراتب علوم، مواد آموزشى و سیر آن‌ها، ضرورت گسترش علم، لزوم توسعه آموزش، آداب و اخلاق معلم و متعلم. | در معرفى نگرش‌هاى تربیتى ابن‌حزم از مطالب زیر یاد شده است: انسان از نگاه او، روش‌هاى حصول شناخت، مراتب علوم، مواد آموزشى و سیر آن‌ها، ضرورت گسترش علم، لزوم توسعه آموزش، آداب و اخلاق معلم و متعلم. | ||
براى پیش‌رو نهادن افکار و آراى تربیتى ابن عبدالبر به نکات زیر نظر شده است: اهمیت علم و فضیلت آن، اهمیت آموزش از خردسالى، لزوم استمرار آموزش، ابزار کسب دانش و حفظ آن، توجه به تدریجى بودن آموزش، ارزش و شرافت علم، احترام نهادن شاگرد به معلم و قدردانى از او، اقسام علوم، آداب و اخلاق عالم و متعلم. | براى پیش‌رو نهادن افکار و آراى تربیتى [[ابن عبدالبر، یوسف بن عبدالله|ابن عبدالبر]] به نکات زیر نظر شده است: اهمیت علم و فضیلت آن، اهمیت آموزش از خردسالى، لزوم استمرار آموزش، ابزار کسب دانش و حفظ آن، توجه به تدریجى بودن آموزش، ارزش و شرافت علم، احترام نهادن شاگرد به معلم و قدردانى از او، اقسام علوم، آداب و اخلاق عالم و متعلم. | ||
در فصل چهارم و در معرفى بزرگان تربیتى قرن ششم، از ابوحامد محمد غزالى، سمعانى، زرنوجى سخن رفته است. | در فصل چهارم و در معرفى بزرگان تربیتى قرن ششم، از ابوحامد محمد غزالى، سمعانى، زرنوجى سخن رفته است. | ||
براى واکاوى دیدگاه‌هاى تربیتى غزالى به امور زیر پرداخته شده است: شناخت از نگاه | براى واکاوى دیدگاه‌هاى تربیتى [[غزالی، محمد بن محمد|غزالى]] به امور زیر پرداخته شده است: شناخت از نگاه [[غزالی، محمد بن محمد|غزالى]]، نفس در نظر [[غزالی، محمد بن محمد|غزالى]]، مفهوم تربیت، توجه به تربیت، برنامه درسى، معلم از نظر [[غزالی، محمد بن محمد|غزالى]]، تربیت کودک از دید [[غزالی، محمد بن محمد|غزالى]]، بازى و ورزش، آداب و اخلاق شاگرد. | ||
براى آشنایى با آراى تربیتى سمعانى به نکات ذیل اشارت رفته است: شروط و آداب سیزده‌گانه معلم و معلمى، شروط و آداب هفت‌گانه شاگردى. | براى آشنایى با آراى تربیتى سمعانى به نکات ذیل اشارت رفته است: شروط و آداب سیزده‌گانه معلم و معلمى، شروط و آداب هفت‌گانه شاگردى. | ||
| خط ۶۵: | خط ۶۵: | ||
آنچه دربارۀ اندیشه‌هاى تربیتى زرنوجى آمده از این قرار است: سن آغاز تحصیل، مناسب‌ترین زمان براى یادگیرى، آموختن علم براى علم، تشویق، حفظ و از یاد بردن، شروط ازبرکردن و یاد گرفتن، برنامه و مواد درسى، ویژگى‌هاى معلم، ویژگى‌هاى شاگرد. | آنچه دربارۀ اندیشه‌هاى تربیتى زرنوجى آمده از این قرار است: سن آغاز تحصیل، مناسب‌ترین زمان براى یادگیرى، آموختن علم براى علم، تشویق، حفظ و از یاد بردن، شروط ازبرکردن و یاد گرفتن، برنامه و مواد درسى، ویژگى‌هاى معلم، ویژگى‌هاى شاگرد. | ||
بزرگان تربیتى قرن هشتم، در فصل پنجم معرفى شده‌اند. در این فصل از دو نفر یاد شده است: | بزرگان تربیتى قرن هشتم، در فصل پنجم معرفى شده‌اند. در این فصل از دو نفر یاد شده است: [[ابن تیمیه، احمد بن عبدالحلیم|ابن تیمیه]] (661-728 ق)، [[ابن جماعة، محمد بن ابی‌بکر|ابن جماعه]] (د. 733 ق). | ||
در شرح نظرات | در شرح نظرات [[ابن تیمیه، احمد بن عبدالحلیم|ابن تیمیه]] به موارد زیر پرداخته شده است: هدف‌هاى آموزشى، شناخت، برنامه درسى، موضع او نسبت به تقلید و تعصب و تجربه‌هاى دیگران، آداب و وظایف عالم و متعلم. | ||
آراى تربیتى ابن جماعه با مطالعه امور ذیل روشن مى‌شود: آداب و وظایف شاگرد نسبت به خود (ده مورد)، آداب و وظایف شاگرد نسبت به معلم (سیزده مورد)، آداب و وظایف معلم نسبت به خود (دوازده مورد)، آداب و وظایف معلم نسبت به درس (دوازده مورد)، آداب و وظایف معلم نسبت به شاگردان (سیزده مورد). | آراى تربیتى ابن جماعه با مطالعه امور ذیل روشن مى‌شود: آداب و وظایف شاگرد نسبت به خود (ده مورد)، آداب و وظایف شاگرد نسبت به معلم (سیزده مورد)، آداب و وظایف معلم نسبت به خود (دوازده مورد)، آداب و وظایف معلم نسبت به درس (دوازده مورد)، آداب و وظایف معلم نسبت به شاگردان (سیزده مورد). | ||
در فصل فرجامین کتاب که براى بررسى آراى تربیتى بزرگان تربیتى قرن نهم نوشته شده است به نگرش‌هاى تربیتى | در فصل فرجامین کتاب که براى بررسى آراى تربیتى بزرگان تربیتى قرن نهم نوشته شده است به نگرش‌هاى تربیتى [[ابن خلدون، عبدالرحمن بن محمد|ابن خلدون]] در مقدمه‌اش اشاره شده است: پرهیز از خشونت با شاگرد، رعایت اصل تدریج در آموزش شاگردان، کوتاه‌نویسى براى فراگیرى زیان دارد، در وقت واحد به بیش از یک دانش نباید پرداخت، تألیف زیاد مانع یادگیرى است، روش آموزشى. | ||
* منابعى دیگر براى مطالعه فزون‌تر: | * منابعى دیگر براى مطالعه فزون‌تر: | ||