ابن طهمان‌، ابراهيم‌: تفاوت میان نسخه‌ها

بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۷۷: خط ۷۷:


[[شافعی، محمد بن ادریس|محمد بن‌ ادریس‌ شافعى‌]] نیز به‌ هنگام‌ فوت‌ ابن‌ طهمان‌ حدود 15 سال‌ بیش‌ نداشته‌ است‌. قابل‌ توجه‌ است‌ که‌ برخى‌ تشیع‌ او را نیز محتمل‌ دانسته‌اند، ولى‌ دلیل‌ قاطعى‌ بر این‌ امر در دست‌ نیست‌.
[[شافعی، محمد بن ادریس|محمد بن‌ ادریس‌ شافعى‌]] نیز به‌ هنگام‌ فوت‌ ابن‌ طهمان‌ حدود 15 سال‌ بیش‌ نداشته‌ است‌. قابل‌ توجه‌ است‌ که‌ برخى‌ تشیع‌ او را نیز محتمل‌ دانسته‌اند، ولى‌ دلیل‌ قاطعى‌ بر این‌ امر در دست‌ نیست‌.
==در معرض‌ جرح‌ و تعدیل رجالی‌==
==در معرض‌ جرح‌ و تعدیل رجالی‌==


ابن‌ طهمان‌ نیز همچون‌ سایر محدثان‌ در معرض‌ جرح‌ و تعدیل‌ بوده‌ است‌، خاصه‌ که‌ به‌ مکتبى‌ کلامى‌ «ارجاء» هم‌ گرایش‌ داشته‌ و این‌ معنى‌ در اظهار نظر رجال‌شناسان‌ درباره او دخیل‌ بوده‌ و شاید از همین‌ روست‌ که‌ برخى‌ این‌ گرایش‌ را موجب‌ جرح‌ او دانسته‌ و کسانى‌ چون‌ محمد بن‌ عبدالله‌ بن‌ عمار موصلى‌ او را مضطرب‌ الحدیث‌ و ضعیف‌ محسوب‌ داشته‌اند، در حالى‌ که‌ بیشتر محدثان‌ او را به‌ طور مطلق‌ ثقه‌ شمرده‌اند و با عناوین‌ ثقه فى‌ الحدیث‌، صدوق‌، حسن‌ الحدیث‌، صحیح‌ الحدیث‌ و حسن‌ الروایه از او یاد کرده‌اند.
ابن‌ طهمان‌ نیز همچون‌ سایر محدثان‌ در معرض‌ جرح‌ و تعدیل‌ بوده‌ است‌، خاصه‌ که‌ به‌ مکتبى‌ کلامى‌ «ارجاء» هم‌ گرایش‌ داشته‌ و این‌ معنى‌ در اظهار نظر رجال‌شناسان‌ درباره او دخیل‌ بوده‌ و شاید از همین‌ روست‌ که‌ برخى‌ این‌ گرایش‌ را موجب‌ جرح‌ او دانسته‌ و کسانى‌ چون‌ محمد بن‌ عبدالله‌ بن‌ عمار موصلى‌ او را مضطرب‌ الحدیث‌ و ضعیف‌ محسوب‌ داشته‌اند، در حالى‌ که‌ بیشتر محدثان‌ او را به‌ طور مطلق‌ ثقه‌ شمرده‌اند و با عناوین‌ ثقه فى‌ الحدیث‌، صدوق‌، حسن‌ الحدیث‌، صحیح‌ الحدیث‌ و حسن‌ الروایه از او یاد کرده‌اند.
==مشایخ، راویان، شاگردان==
==مشایخ، راویان، شاگردان==


از بررسى‌ این‌ منابع‌ آشکارا مى‌توان‌ دریافت‌ که‌ وی در روزگار خود از جمله محدثان‌ و فقهای معتبری به‌ شمار مى‌رفته‌ است‌ که‌ مؤلفان‌ صحاح‌ عموماً از وی روایت‌ کرده‌اند و به‌ احادیث‌ وی رغبت‌ بسیار نشان‌ داده‌اند. حتى‌ برخى‌ از مشایخ‌ ابن‌ طهمان‌، مانند صفوان‌ بن‌ سلیم‌، [[ابوحنیفه، نعمان بن ثابت|ابوحنیفه‌ نعمان‌ بن‌ ثابت‌]]، عبدالله‌ بن‌ مبارک‌، سفیان‌ بن‌ عیینه‌ و خالدبن‌ نزار، از خود ابن‌ طهمان‌ نقل‌ حدیث‌ کرده‌اند. برخى‌ ابن‌ طهمان‌ را در طبقه سوم‌ محدثان‌ جای داده‌اند و برخى‌ دیگر در طبقه مالک‌ بن‌ انس‌ یعنى‌ طبقه پنجم‌. گذشته‌ از خود ابن‌ طهمان‌، در پاره‌ای مآخذ از «طهمانى‌»ها نیز نام‌ برده‌ شده‌ است‌ که‌ بعضى‌ از آن‌ها از فرزندان‌ و نوادگان‌ ابن‌ طهمان‌ بوده‌اند یا از جمله شاگردان‌ مکتب‌ و گردآورندگان‌ احادیث‌ او به‌ شمار مى‌رفته‌اند، همچون‌ ابوعبدالله‌ بن‌ البیع‌ الضبى‌، ابوبکر محمد حمویه‌، ابوالعباس‌ عیسى‌ بن‌ محمد، على‌ بن‌ حجر و على‌ بن‌ حشرم‌.
از بررسى‌ این‌ منابع‌ آشکارا مى‌توان‌ دریافت‌ که‌ وی در روزگار خود از جمله محدثان‌ و فقهای معتبری به‌ شمار مى‌رفته‌ است‌ که‌ مؤلفان‌ صحاح‌ عموماً از وی روایت‌ کرده‌اند و به‌ احادیث‌ وی رغبت‌ بسیار نشان‌ داده‌اند. حتى‌ برخى‌ از مشایخ‌ ابن‌ طهمان‌، مانند صفوان‌ بن‌ سلیم‌، [[ابوحنیفه، نعمان بن ثابت|ابوحنیفه‌ نعمان‌ بن‌ ثابت‌]]، عبدالله‌ بن‌ مبارک‌، سفیان‌ بن‌ عیینه‌ و خالدبن‌ نزار، از خود ابن‌ طهمان‌ نقل‌ حدیث‌ کرده‌اند. برخى‌ ابن‌ طهمان‌ را در طبقه سوم‌ محدثان‌ جای داده‌اند و برخى‌ دیگر در طبقه مالک‌ بن‌ انس‌ یعنى‌ طبقه پنجم‌. گذشته‌ از خود ابن‌ طهمان‌، در پاره‌ای مآخذ از «طهمانى‌»ها نیز نام‌ برده‌ شده‌ است‌ که‌ بعضى‌ از آن‌ها از فرزندان‌ و نوادگان‌ ابن‌ طهمان‌ بوده‌اند یا از جمله شاگردان‌ مکتب‌ و گردآورندگان‌ احادیث‌ او به‌ شمار مى‌رفته‌اند، همچون‌ ابوعبدالله‌ بن‌ البیع‌ الضبى‌، ابوبکر محمد حمویه‌، ابوالعباس‌ عیسى‌ بن‌ محمد، على‌ بن‌ حجر و على‌ بن‌ حشرم‌.
==وفات==
==وفات==


خط ۹۴: خط ۸۸:
==آثار==
==آثار==


ابن‌ ندیم‌ 4 کتاب‌ به‌ ابن‌ طهمان‌ نسبت‌ داده‌ است‌ بدین‌ قرار:
[[ابن ندیم، محمد بن اسحاق|ابن‌ ندیم‌]] 4 کتاب‌ به‌ ابن‌ طهمان‌ نسبت‌ داده‌ است‌ بدین‌ قرار:


1- السنن‌ (احتمالا مشیخه ابن‌ طهمان‌)،  
1-السنن‌ (احتمالا مشیخه ابن‌ طهمان‌)،  


2- المناقب‌،
2-المناقب‌،


3-العیدین،


3- العیدین،
4-التفسیر.
 
4- التفسیر.
 


ظاهراً به‌ دلیل‌ کتاب‌ اخیر است‌ که‌ او را مفسر نامیده‌اند و به‌ سبب‌ کتاب‌ سنن‌، فقیهش‌ دانسته‌اند.  
ظاهراً به‌ دلیل‌ کتاب‌ اخیر است‌ که‌ او را مفسر نامیده‌اند و به‌ سبب‌ کتاب‌ سنن‌، فقیهش‌ دانسته‌اند.  


سزگین‌ یادآوری کرده‌ که‌ هیچ‌ یک‌ از آثاری که‌ ابن‌ ندیم‌ معرفى‌ کرده‌، در دست‌ نیست‌، ولى‌ نسخه‌ای خطى‌ درباره شیوخ‌ ابن‌ طهمان‌ متشکل‌ از 20 ورق‌ در کتابخانه ظاهریه‌ موجود است‌.  
سزگین‌ یادآوری کرده‌ که‌ هیچ‌ یک‌ از آثاری که‌ ابن‌ ندیم‌ معرفى‌ کرده‌، در دست‌ نیست‌، ولى‌ نسخه‌ای خطى‌ درباره شیوخ‌ ابن‌ طهمان‌ متشکل‌ از 20 ورق‌ در کتابخانه ظاهریه‌ موجود است‌.  
محمد طاهر مالک‌ پس‌ از پژوهش‌های بسیار در باب‌ کتاب‌ مشیخه ابن‌ طهمان‌، بر آن‌ شده‌ که‌ این‌ کتاب‌، همان‌ سنن‌ ابن‌ طهمان‌ است‌ که‌ قبل‌ از صحاح‌ تصنیف‌ شده‌ و حاوی 208 حدیث‌، مشتمل‌ بر ابواب‌ فقهى‌ و اصول‌ عقاید است‌. این‌ اثر نخستین‌ بار در مجله معهد المخطوطات‌ العربیه (مجموعه 22، ج‌ 2، سال‌ 1976م‌) به‌ چاپ‌ رسید و سپس‌ با مقدمه‌ای مفصل‌ همراه‌ با متن‌ آن‌ در مجمع‌ اللغه العربیه بدمشق‌ منتشر شد.


 
محمد طاهر مالک‌ پس‌ از پژوهش‌های بسیار در باب‌ کتاب‌ مشیخه ابن‌ طهمان‌، بر آن‌ شده‌ که‌ این‌ کتاب‌، همان‌ سنن‌ ابن‌ طهمان‌ است‌ که‌ قبل‌ از صحاح‌ تصنیف‌ شده‌ و حاوی 208 حدیث‌، مشتمل‌ بر ابواب‌ فقهى‌ و اصول‌ عقاید است‌. این‌ اثر نخستین‌ بار در مجله معهد المخطوطات‌ العربیه (مجموعه 22، ج‌ 2، سال‌ 1976م‌) به‌ چاپ‌ رسید و سپس‌ با مقدمه‌ای مفصل‌ همراه‌ با متن‌ آن‌ در مجمع‌ اللغه العربیه بدمشق‌ منتشر شد.<ref>سجادی، جعفر، ‌ج4، ص160-159</ref>.
<ref>سجادی، جعفر، ‌ج4، ص160-159</ref>.
==پانویس==
==پانویس==