۱۵٬۴۹۱
ویرایش
ابن صائغ، ابوعبدالله شمس‌الدین محمد بن حسن بن سباع (نمایش مبدأ)
نسخهٔ ۱۵ اوت ۲۰۲۳، ساعت ۰۶:۱۸
، ۱۵ اوت ۲۰۲۳بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۲۴: | خط ۲۴: | ||
| دین = اسلام | | دین = اسلام | ||
| مذهب = | | مذهب = | ||
| پیشه = | | پیشه = نحوی، لغوی، ادیب و شاعر؛ | ||
| منصب = | | منصب = | ||
| پس از = | | پس از = | ||
| خط ۴۰: | خط ۴۰: | ||
| آثار = 1. الجامع فى اختصار الصحاح؛ 2. مختصر کتابى ابن خروف و السیرافى على کتاب سیبویه؛ | | آثار = 1. الجامع فى اختصار الصحاح؛ 2. مختصر کتابى ابن خروف و السیرافى على کتاب سیبویه؛ | ||
3. شرح مقصوره ابن درید با شرح دُریدیه، در ظاهریه؛ | 3. شرح مقصوره ابن درید با شرح دُریدیه، در ظاهریه؛ | ||
| وبگاه = | | وبگاه = | ||
| امضا = | | امضا = | ||
| خط ۴۶: | خط ۴۵: | ||
}} | }} | ||
''' ابن صائغ، ابوعبدالله شمس‌الدین محمد بن حسن بن سباع | '''ابن صائغ، ابوعبدالله شمس‌الدین محمد بن حسن بن سباع''' (645 -720ق/1247-1320م)، نحوی، لغوی، ادیب و شاعر مصری الاصل. | ||
==تولد و لقب== | ==تولد و لقب== | ||
وی در دمشق متولد شد و در صاغه از توابع دمشق مسکن گزید. برخى او را ملقب به قطب‌الدین ابن شیخ السلامیه دانسته‌اند، در صورتى که وی مصاحب قطب‌الدین ابن شیخ السلامیه بوده است. این استنباط نادرست، ظاهراً از یکى از نسخ فوات الوفیات برخاسته است. | وی در دمشق متولد شد و در صاغه از توابع دمشق مسکن گزید. برخى او را ملقب به قطب‌الدین ابن شیخ السلامیه دانسته‌اند، در صورتى که وی مصاحب قطب‌الدین ابن شیخ السلامیه بوده است. این استنباط نادرست، ظاهراً از یکى از نسخ فوات الوفیات برخاسته است. | ||
==تحصیل و تدریس== | ==تحصیل و تدریس== | ||
بجز اسماعیل بن ابى الیسر که وی از او حدیث شنیده، از دیگر استادان وی اطلاعى در دست نیست. | بجز اسماعیل بن ابى الیسر که وی از او حدیث شنیده، از دیگر استادان وی اطلاعى در دست نیست. | ||
ابن صائغ در عروض و بدیع و نحو و لغت مهارت تمام داشته و در دکان خود در صاغه این علوم و همچنین دیوان متنبى و مقامات (بدیع الزمان یا حریری؟) و جز آن را تدریس مى‌کرده است. | ابن صائغ در عروض و بدیع و نحو و لغت مهارت تمام داشته و در دکان خود در صاغه این علوم و همچنین دیوان متنبى و مقامات (بدیع الزمان یا حریری؟) و جز آن را تدریس مى‌کرده است. | ||
==شعر== | ==شعر== | ||
وی در سرودن شعر نیز تبحر داشته و به گفته ابن الوردی قصیده‌ای مشتمل بر دو هزار بیت سروده که در آن به ذکر انواع علوم و صنایع مختلف پرداخته است. موشحاتى نیز داشته که نمونه‌هایى از آن را ابن شاکر آورده است. | وی در سرودن شعر نیز تبحر داشته و به گفته ابن الوردی قصیده‌ای مشتمل بر دو هزار بیت سروده که در آن به ذکر انواع علوم و صنایع مختلف پرداخته است. موشحاتى نیز داشته که نمونه‌هایى از آن را ابن شاکر آورده است. | ||
وی در اشعار خود بیشتر به وصف طبیعت پرداخته و در آنها انواع صنایع لفظى، به خصوص توریه به کار برده است، و بدین سان اشعار وی نمونه تمام عیار شیوه سخن‌‌سرایى در عصر ممالیک گردیده است. | وی در اشعار خود بیشتر به وصف طبیعت پرداخته و در آنها انواع صنایع لفظى، به خصوص توریه به کار برده است، و بدین سان اشعار وی نمونه تمام عیار شیوه سخن‌‌سرایى در عصر ممالیک گردیده است. | ||
==وفات== | ==وفات== | ||
ابن صائغ در دمشق درگذشت. صفدی و ابن شاکر تاریخ مرگ او را 722 ق ذکر کرده‌اند. | ابن صائغ در دمشق درگذشت. صفدی و ابن شاکر تاریخ مرگ او را 722 ق ذکر کرده‌اند. | ||
==آثار== | ==آثار== | ||
از وی چند اثر به جای مانده که عبارتند از: | از وی چند اثر به جای مانده که عبارتند از: | ||
# الجامع فى اختصار الصحاح، که مختصر صحاح جوهری است و نسخه‌ای از آن در مدینه موجود است. ابن یوسف شیرازی نسخه‌ای با عنوان مختصر الصحاح معرفى کرده که به نظر او احتمالاً همان الجامع فى اختصار الصحاح است؛ | |||
# مختصر کتابى ابن خروف و السیرافى على کتاب سیبویه، موجود در کتابخانه قرویین در مغرب؛ | |||
# شرح مقصوره ابن درید با شرح دُریدیه، در ظاهریه؛ | |||
# قطعاتى از اشعار او نیز در گوتا، به شماره 2296 موجود است. | |||
چند اثر دیگر به او نسبت داده‌اند که اکنون هیچ کدام در دست نیست: 1. دیوان ابن صائغ، در دو جلد؛ 2. کتاب العراقیین؛ 3. قصیده تائیه‌ای مشتمل بر دو هزار بیت؛ 4. شرح بر ملحه الاعراب حریری؛ 5. شرح قصیده ابن الحاجب؛ 6. مقامه الشهابیه و شرح آن که صفدی قسمتى از آن را به خط خود وی در اختیار داشته است<ref> فاتحى نژاد، عنایت‌‌الله، ج4، ص101</ref>. | چند اثر دیگر به او نسبت داده‌اند که اکنون هیچ کدام در دست نیست: 1. دیوان ابن صائغ، در دو جلد؛ 2. کتاب العراقیین؛ 3. قصیده تائیه‌ای مشتمل بر دو هزار بیت؛ 4. شرح بر ملحه الاعراب حریری؛ 5. شرح قصیده ابن الحاجب؛ 6. مقامه الشهابیه و شرح آن که صفدی قسمتى از آن را به خط خود وی در اختیار داشته است<ref> فاتحى نژاد، عنایت‌‌الله، ج4، ص101</ref>. | ||
== پانویس== | == پانویس== | ||
<references/> | <references/> | ||
==منابع مقاله== | ==منابع مقاله== | ||
فاتحى نژاد، عنایت‌‌الله، دائر‌ه‌المعارف بزرگ اسلامی زیر نظر کاظم موسوی بجنوردی، تهران، مرکز دائر‌ه‌المعارف بزرگ اسلامی، چاپ دوم، 1377 | فاتحى نژاد، عنایت‌‌الله، دائر‌ه‌المعارف بزرگ اسلامی زیر نظر کاظم موسوی بجنوردی، تهران، مرکز دائر‌ه‌المعارف بزرگ اسلامی، چاپ دوم، 1377 | ||
==وابسته‌ها== | ==وابسته‌ها== | ||