۴۲۵٬۲۲۵
ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش |
|||
| خط ۳۴: | خط ۳۴: | ||
}} | }} | ||
'''حدود العالم من المشرق إلی المغرب''' اثر مؤلفی مجهول در کیهانشناسی است که آن را در سال 372ق/ 982م، نوشته است. اصل کتاب، به زبان فارسی بوده و توسط یوسف | '''حدود العالم من المشرق إلی المغرب''' اثر مؤلفی مجهول در کیهانشناسی است که آن را در سال 372ق/ 982م، نوشته است. اصل کتاب، به زبان فارسی بوده و توسط [[هادي، يوسف|یوسف هادی]]، تحقیق و به عربی ترجمه شده است. | ||
==انگیزه تألیف== | ==انگیزه تألیف== | ||
| خط ۵۴: | خط ۵۴: | ||
نویسنده پس از مقدمه کوتاهی که در ابتدای کتاب آورده، به توضیح زمین و آبادانی و ویرانی آن، دریاها و خلیجها، جزیرهها، کوهها، رودها، بیابانها و ریگها پرداخته و سپس، نواحی مختلف زمین را به ترتیب از شرق به غرب شرح داده است<ref>ر.ک: همان</ref>. | نویسنده پس از مقدمه کوتاهی که در ابتدای کتاب آورده، به توضیح زمین و آبادانی و ویرانی آن، دریاها و خلیجها، جزیرهها، کوهها، رودها، بیابانها و ریگها پرداخته و سپس، نواحی مختلف زمین را به ترتیب از شرق به غرب شرح داده است<ref>ر.ک: همان</ref>. | ||
وی در فصل مربوط به نهاد زمین، قبل از هر چیز به کروی بودن زمین و قطبهای شمال و جنوب اشاره میکند. این مطلب نشان میدهد که در قرون اولیه هجری، علوم مختلف پیشرفت فوقالعادهای در جهان اسلام داشتند. طوریکه در همان زمان و بدون استفاده از وسایل پیشرفته امروزی، جغرافیدانان مسلمان به کرویت زمین پیبرده بودند. وی سپس به دو خطی که زمین را به چهار قسمت تقسیم میکنند، اشاره کرده است. یکی از این خطها، «دایرةالآفاق» است و دیگری، «خط استوا». دایرةالآفاق، نیمه آبادان زمین را از نیمه پوشیده جدا میکند و خط استوا مانند کمربندی از وسط زمین میگذرد. قسمت آبادان زمین، در یک چهارم شمالی و یک چهارم جنوبی خط استوا قرار دارد. مقدار آن در نیمکره شمالی، ٦٣ درجه و در نیمکره جنوبی، ١٧ درجه است. مقدار مساحت هر دو اینها، یکنهم همه زمین است و همه شهرهای جهان و پادشاییهای مختلف و دریاها، کوهها، رودها و هر جایی که جانور در آن زندگی میکند، در همین یکنهم زمین است. در قسمت بالاتر از ٦٣ درجه شمالی، از شدت سرما هیچ جانوری | وی در فصل مربوط به نهاد زمین، قبل از هر چیز به کروی بودن زمین و قطبهای شمال و جنوب اشاره میکند. این مطلب نشان میدهد که در قرون اولیه هجری، علوم مختلف پیشرفت فوقالعادهای در جهان اسلام داشتند. طوریکه در همان زمان و بدون استفاده از وسایل پیشرفته امروزی، جغرافیدانان مسلمان به کرویت زمین پیبرده بودند. وی سپس به دو خطی که زمین را به چهار قسمت تقسیم میکنند، اشاره کرده است. یکی از این خطها، «دایرةالآفاق» است و دیگری، «خط استوا». دایرةالآفاق، نیمه آبادان زمین را از نیمه پوشیده جدا میکند و خط استوا مانند کمربندی از وسط زمین میگذرد. قسمت آبادان زمین، در یک چهارم شمالی و یک چهارم جنوبی خط استوا قرار دارد. مقدار آن در نیمکره شمالی، ٦٣ درجه و در نیمکره جنوبی، ١٧ درجه است. مقدار مساحت هر دو اینها، یکنهم همه زمین است و همه شهرهای جهان و پادشاییهای مختلف و دریاها، کوهها، رودها و هر جایی که جانور در آن زندگی میکند، در همین یکنهم زمین است. در قسمت بالاتر از ٦٣ درجه شمالی، از شدت سرما هیچ جانوری نمیتواند زندگی کند، چون به قطب شمال نزدیک است<ref>ر.ک: همان</ref>. | ||
نمیتواند زندگی کند، چون به قطب شمال نزدیک است<ref>ر.ک: همان</ref>. | |||
نویسنده پس از آنکه در مورد زمین، کرویت آن، دایرةالافاق و خط استوا، قطب شمال و جنوب و قسمت مسکون و غیر مسکون زمین توضیح میدهد، به توصیف پدیدههای طبیعی موجود در روی زمین میپردازد. او در شرح هر یک از آنها، ابتدا یک تعریفی از پدیده مورد نظر ارائه میدهد و سپس به ذکر مهمترین نمونهها اقدام میکند <ref>ر.ک: همان، ص41- 42</ref>. | نویسنده پس از آنکه در مورد زمین، کرویت آن، دایرةالافاق و خط استوا، قطب شمال و جنوب و قسمت مسکون و غیر مسکون زمین توضیح میدهد، به توصیف پدیدههای طبیعی موجود در روی زمین میپردازد. او در شرح هر یک از آنها، ابتدا یک تعریفی از پدیده مورد نظر ارائه میدهد و سپس به ذکر مهمترین نمونهها اقدام میکند <ref>ر.ک: همان، ص41- 42</ref>. | ||