حفظ البدن (رساله‌ای فارسی در بهداشت و تندرستی): تفاوت میان نسخه‌ها

جز
جایگزینی متن - 'گـ' به 'گ'
جز (جایگزینی متن - 'خـ' به 'خ')
جز (جایگزینی متن - 'گـ' به 'گ')
خط ۴۵: خط ۴۵:
# سختی، نرمی، گرمی وسردی اندام‌ها؛
# سختی، نرمی، گرمی وسردی اندام‌ها؛
# فربه یا‌ لاغر‌ بودن؛
# فربه یا‌ لاغر‌ بودن؛
# رنگ پوست و به‌ویژه چهره (از 11 رنگ سخن می‌گوید، اما 10 رنگ برمی‌شمرد: سپید، به رنگ گـچ‌، به‌ رنگ‌ عاج، به رنگ ارزیز، زردی، اشقر، سرخ، سبزارنگ بی‌سرخی، تاریک، سیاه)؛
# رنگ پوست و به‌ویژه چهره (از 11 رنگ سخن می‌گوید، اما 10 رنگ برمی‌شمرد: سپید، به رنگ گچ‌، به‌ رنگ‌ عاج، به رنگ ارزیز، زردی، اشقر، سرخ، سبزارنگ بی‌سرخی، تاریک، سیاه)؛
# موی (در‌ ضمن‌ آن‌ دوازده پرسش با پاسخ‌ آمده است؛ از جمله پرسش درباره سپید‌ شدن مو و پاسخ آن)؛
# موی (در‌ ضمن‌ آن‌ دوازده پرسش با پاسخ‌ آمده است؛ از جمله پرسش درباره سپید‌ شدن مو و پاسخ آن)؛
# «فعل‌هاست که از قوت‌ها صادر شود وقاعده‌ کلی‌ است که هرگاه که فعل‌ها را قوت بر کمال باشد و در وی هیچ تشویش‌ و نقصان‌ نبود‌، مزاج معتدل بود و اگر نه چنین باشد، از آن سه قسم بیرون نبود: یا تشویشی حاصل‌ بود‌، یا نقصان، یا بطلان...»؛
# «فعل‌هاست که از قوت‌ها صادر شود وقاعده‌ کلی‌ است که هرگاه که فعل‌ها را قوت بر کمال باشد و در وی هیچ تشویش‌ و نقصان‌ نبود‌، مزاج معتدل بود و اگر نه چنین باشد، از آن سه قسم بیرون نبود: یا تشویشی حاصل‌ بود‌، یا نقصان، یا بطلان...»؛
خط ۶۰: خط ۶۰:
# اشـاره به اسباب سته؛
# اشـاره به اسباب سته؛
# در بیان‌ حاجت‌ حیوانات به هوا؛
# در بیان‌ حاجت‌ حیوانات به هوا؛
# دربیان تغیر هوا به سبب گـشتن فـصل‌های سال (اشاره به چهار فصل سال و برخی‌ بیماری‌های‌ رایج در این فصل‌ها و نیز درمان آن‌ها با روش‌هایی ساده چـون«رگ‌ زدن»، استفاده‌ از‌ خوش‌بوکننده‌ها وپرهیز، استفاده از لباس مناسب فصل‌ و...)؛  
# دربیان تغیر هوا به سبب گشتن فـصل‌های سال (اشاره به چهار فصل سال و برخی‌ بیماری‌های‌ رایج در این فصل‌ها و نیز درمان آن‌ها با روش‌هایی ساده چـون«رگ‌ زدن»، استفاده‌ از‌ خوش‌بوکننده‌ها وپرهیز، استفاده از لباس مناسب فصل‌ و...)؛  
# در‌ شرح‌ حال تن مردم در هـر شـهری و جایگاهی‌؛
# در‌ شرح‌ حال تن مردم در هـر شـهری و جایگاهی‌؛
# در‌ شرح هوای نیک و هوای معتدل.
# در‌ شرح هوای نیک و هوای معتدل.
خط ۶۸: خط ۶۸:
# در مضرت هوای سرد؛
# در مضرت هوای سرد؛
# در‌ آنچه از‌ بوی ناخوش شنیدن رنجه دارد (درمان عوارضی چون سردرد با استفاده از مواد‌ خوش‌بوکننده‌)؛
# در‌ آنچه از‌ بوی ناخوش شنیدن رنجه دارد (درمان عوارضی چون سردرد با استفاده از مواد‌ خوش‌بوکننده‌)؛
# در آن‌که بوی خوش یابد رنجور شود‌: بباید دانستن که همه‌ بوی‌های‌ خوش نافع باشد دل‌ و دماغ را، لیکن‌ باشد‌ که به سبب زیادتی گـرمی یا سردی یا خشکی یا تری، این رنجه پدید‌ آمده‌ است؛
# در آن‌که بوی خوش یابد رنجور شود‌: بباید دانستن که همه‌ بوی‌های‌ خوش نافع باشد دل‌ و دماغ را، لیکن‌ باشد‌ که به سبب زیادتی گرمی یا سردی یا خشکی یا تری، این رنجه پدید‌ آمده‌ است؛
# در منفعت و مضرت عطرها‌؛
# در منفعت و مضرت عطرها‌؛
# در اسپرغم‌ها ‌(گل [سرخ]‌، بنفشه، نیلوفر، نرگس‌، نسرین‌، نمام، سوسن سپید و سوسن آسمان‌گون‌، یاسمین‌، مورد، سرو).
# در اسپرغم‌ها ‌(گل [سرخ]‌، بنفشه، نیلوفر، نرگس‌، نسرین‌، نمام، سوسن سپید و سوسن آسمان‌گون‌، یاسمین‌، مورد، سرو).
خط ۸۶: خط ۸۶:
بخش اول: در طـبایع مفردات که مشتمل است بر 13 فصل‌:
بخش اول: در طـبایع مفردات که مشتمل است بر 13 فصل‌:
# غلات‌ و حبوبات (گندم و جو و انواع نان‌هایی که از این دو پخته می‌شود، باقلا، نخود، گاورس، لوبیا، ماش، کنجد و برنج)؛
# غلات‌ و حبوبات (گندم و جو و انواع نان‌هایی که از این دو پخته می‌شود، باقلا، نخود، گاورس، لوبیا، ماش، کنجد و برنج)؛
# گـوشت‌ها (گـوشت گـوسفند، بز، گاو، شـتر، اسب، آهو، بزغاله، ماهی، خرگوش، گورخر‌، گاو‌ کوهی، بز و میش کوهی، مرغ خانگی، بط و مرغ آبی، کلنگ (درنا)، کبوتربچه و... و سرانجام گوشت نمک‌سود!)؛
# گوشت‌ها (گوشت گوسفند، بز، گاو، شـتر، اسب، آهو، بزغاله، ماهی، خرگوش، گورخر‌، گاو‌ کوهی، بز و میش کوهی، مرغ خانگی، بط و مرغ آبی، کلنگ (درنا)، کبوتربچه و... و سرانجام گوشت نمک‌سود!)؛
# در شرح اعضای حیوانات (مانند سر بریان‌ گـوسفند‌، مغز، چشم، پایچه، اشکنبه و روده‌، جگر‌، سپرز، گرده، دل، شش، پیه و مغز و نیز تخم انواع مرغ‌های خانگی)؛
# در شرح اعضای حیوانات (مانند سر بریان‌ گوسفند‌، مغز، چشم، پایچه، اشکنبه و روده‌، جگر‌، سپرز، گرده، دل، شش، پیه و مغز و نیز تخم انواع مرغ‌های خانگی)؛
# در طبیعت اباها (آش‌ها و خوراکی‌های دیگر همچون قلیه و عدسی و هریسه)؛
# در طبیعت اباها (آش‌ها و خوراکی‌های دیگر همچون قلیه و عدسی و هریسه)؛
# در شرح ابزارها ‌(موادی‌ چون انواع ترشی) که‌ به‌ سرکه و جز آن سازند؛
# در شرح ابزارها ‌(موادی‌ چون انواع ترشی) که‌ به‌ سرکه و جز آن سازند؛
خط ۹۵: خط ۹۵:
# در افزارهای دیگ (چاشنی‌هایی که هنگام پخت غذا می‌افزایند، همچون: زیره، دارچینی، فلفل، زنجبیل، زعفران، سرکه، نمک و جز آن)؛
# در افزارهای دیگ (چاشنی‌هایی که هنگام پخت غذا می‌افزایند، همچون: زیره، دارچینی، فلفل، زنجبیل، زعفران، سرکه، نمک و جز آن)؛
# در میوه‌های تر (انگور، غوره، انجیر‌، زردآلو‌، شفتالو و شفترنگ‌ و آلو، آلوی نیشه (نیشو)، سیب، انبرود (گلابی)، آبی (به)، انار شیرین و ترش، توت، خربزه، خربزه هندی (هندوانه)، کدو‌، بادنجان، عناب، ترنج، سماق)؛
# در میوه‌های تر (انگور، غوره، انجیر‌، زردآلو‌، شفتالو و شفترنگ‌ و آلو، آلوی نیشه (نیشو)، سیب، انبرود (گلابی)، آبی (به)، انار شیرین و ترش، توت، خربزه، خربزه هندی (هندوانه)، کدو‌، بادنجان، عناب، ترنج، سماق)؛
# درمیوه‌های خشک (رما، کشمش، انجیر خشک‌، جوز ‌(گـردو‌)، جوز تر، بادام شیرین، بادام تلخ، پسته، فـندق، عناب خشک)؛
# درمیوه‌های خشک (رما، کشمش، انجیر خشک‌، جوز ‌(گردو‌)، جوز تر، بادام شیرین، بادام تلخ، پسته، فـندق، عناب خشک)؛
# در شیرینی‌ها (شکر، عسل، پانیذ، پالوده، حلوا، لوزینه‌، ‌‌قطایف‌)؛
# در شیرینی‌ها (شکر، عسل، پانیذ، پالوده، حلوا، لوزینه‌، ‌‌قطایف‌)؛
# درروغن‌ها (روغن جوز، زیتون، بادام، کنجد، پسته و سرانجام تدبیر شستن روغن).
# درروغن‌ها (روغن جوز، زیتون، بادام، کنجد، پسته و سرانجام تدبیر شستن روغن).
۴۲۵٬۲۲۵

ویرایش