عاقولی، محمد بن محمد: تفاوت میان نسخه‌ها

بدون خلاصۀ ویرایش
جز (جایگزینی متن - 'و‌‍ى' به 'وی')
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۱: خط ۱:
<div class='wikiInfo'>
<div class="wikiInfo">
[[پرونده:NUR03638.jpg|بندانگشتی|عاقولی، محمد بن محمد]]
[[پرونده:NUR03638.jpg|بندانگشتی|عاقولی، محمد بن محمد]]
{| class="wikitable aboutAuthorTable" style="text-align:Right" |+ |
{| class="wikitable aboutAuthorTable" style="text-align:Right" |+ |
|-
|-
! نام!! data-type='authorName'|عاقولی، محمد بن محمد
! نام!! data-type="authorName" |عاقولی، محمد بن محمد
|-
|-
|نام‌های دیگر  
|نام‌های دیگر  
|data-type='authorOtherNames'|  
| data-type="authorOtherNames" |  
|-
|-
|نام پدر  
|نام پدر  
|data-type='authorfatherName'|
| data-type="authorfatherName" |محمد
|-
|-
|متولد  
|متولد  
|data-type='authorbirthDate'|
| data-type="authorbirthDate" |رجب 733ق
|-
|-
|محل تولد
|محل تولد
|data-type='authorBirthPlace'|
| data-type="authorBirthPlace" |بغداد
|-
|-
|رحلت  
|رحلت  
|data-type='authorDeathDate'|797 ق
| data-type="authorDeathDate" |797 ق
|-
|-
|اساتید
|اساتید
|data-type='authorTeachers'|
| data-type="authorTeachers" |محمد بن عبدالله (پدرش)
 
[[سراج قزوینى]]
|-
|-
|برخی آثار
|برخی آثار
|data-type='authorWritings'|[[‏عرف الطیب من اخبار مکه و مدینه الحبیب]]  
| data-type="authorWritings" |[[‏عرف الطیب من اخبار مکه و مدینه الحبیب]]  
|-class='articleCode'
|- class="articleCode"
|کد مؤلف
|کد مؤلف
|data-type='authorCode'|AUTHORCODE03638AUTHORCODE
| data-type="authorCode" |AUTHORCODE03638AUTHORCODE
|}
|}
</div>
</div>


'''غياث‌الدين ابوعبدالله ابوالمكارم محمد بن محمد بن عبدالله''' (رجب733- صفر /797 مارس1333- نوامبر 1394)، مشهور به ابن عاقولى، محدث و فقيه شافعى كه به سبب اقامت اجدادش در عاقول (قريه‌اى در بخش شرقى واسط) به آن‌جا منسوب شده است.
'''غیاث‌الدین ابوعبدالله ابوالمکارم محمد بن محمد بن عبدالله''' (733- 797ق)، مشهور به ابن عاقولى، محدث و فقیه شافعى که به سبب اقامت اجدادش در عاقول (قریه‌اى در بخش شرقى واسط) به آن‌جا منسوب شده است.


وى در بغدادزاده شد و در همان شهر زندگى كرد و پرورش يافت. گفته شده كه او خود را از نسل نُعمان بن منذر مى‌دانست. تولد او را در 732ق و [[سيوطى]] درگذشتش را به سال 798ق ثبت كرده است.
== ولادت ==
وى در رجب 733ق برابر با مارس1333م بغداد زاده شد و در همان شهر زندگى کرد و پرورش یافت. گفته شده که او خود را از نسل نُعمان بن منذر مى‌دانست. تولد او را در 732ق و [[سيوطى|سیوطى]] درگذشتش را به سال 798ق ثبت کرده است.


==خاندان==
==خاندان==


خاندان وى، اهل علم و فضيلت بودند و سه تن از آنان يعنى جد وى، پدرش و خود او، تقريباً تا اواخر سده هشتم هجرى، به هنگام يورش اول تيمور لنگ به بغداد(795ق1393/م)، در مستنصريه تدريس می‌كردند. از آثار بر جاى مانده وى، «دارالقرآن الجمالية» يا «جامع العاقولى» كنونى است كه در آغاز، مدرسه‌اى براى دانش‌پژوهان بود و بعد به صورت جامع درآمد. وى اين مدرسه را بر مرقد پدرش بنا نهاد و بر آن موقوفاتى معين كرد. بنا به گفته ابن حجى، وى بر علوم گوناگون زمان خود از حديث، فقه و ادبيات چيره بود و همواره قاضيان و وزيران به علت مقام علمى وى به سويش روى مى‌آوردند. وی نزد پدرش و سراج قزوينى و ديگر عالمان روزگار آموزش ديد و از آنان حديث شنيد.
خاندان وى، اهل علم و فضیلت بودند و سه تن از آنان یعنى جد وى، پدرش و خود او، تقریباً تا اواخر سده هشتم هجرى، به هنگام یورش اول تیمور لنگ به بغداد(795ق1393/م)، در مستنصریه تدریس می‌کردند. از آثار بر جاى مانده وى، «دارالقرآن الجمالیة» یا «جامع العاقولى» کنونى است که در آغاز، مدرسه‌اى براى دانش‌پژوهان بود و بعد به صورت جامع درآمد. وى این مدرسه را بر مرقد پدرش بنا نهاد و بر آن موقوفاتى معین کرد. بنا به گفته ابن حجى، وى بر علوم گوناگون زمان خود از حدیث، فقه و ادبیات چیره بود و همواره قاضیان و وزیران به علت مقام علمى وى به سویش روى مى‌آوردند. وی نزد پدرش و [[سراج قزوینى]] و دیگر عالمان روزگار آموزش دید و از آنان حدیث شنید.


==مسافرت‌ها==
==مسافرت‌ها==


[[ابن حجر عسقلانی، احمد بن علی|ابن حجر]] نقل كرده كه وى در سفر به شهرهاى مكه، مدينه، دمشق، حلب، حديث مى‌گفت و يك بار به مدت چند ماه، پيش از موسم حج در حلب اقامت گزيد. همچنين مدتى در بيت‌المقدس حديث مى‌گفت. بين او و سلطان احمد بن اويس جلايرى، اختلافى پيش آمد. از اين‌رو وى به سوى تكريت روان شد و سپس به حلب روى آورد. وى به هنگام هجوم تيمور لنگ به بغداد به همراه سلطان احمد بن اويس از آن شهر گريخت، ولى اموالش به يغما رفت و خانواده‌اش به اسارت گرفته شد. وى نخست در شام رحل اقامت افكند.
[[ابن حجر عسقلانی، احمد بن علی|ابن حجر]] نقل کرده که وى در سفر به شهرهاى مکه، مدینه، دمشق، حلب، حدیث مى‌گفت و یک بار به مدت چند ماه، پیش از موسم حج در حلب اقامت گزید. همچنین مدتى در بیت‌المقدس حدیث مى‌گفت. بین او و سلطان احمد بن اویس جلایرى، اختلافى پیش آمد. از این‌رو وى به سوى تکریت روان شد و سپس به حلب روى آورد. وى به هنگام هجوم تیمور لنگ به بغداد به همراه سلطان احمد بن اویس از آن شهر گریخت، ولى اموالش به یغما رفت و خانواده‌اش به اسارت گرفته شد. وى نخست در شام رحل اقامت افکند.


==وفات==


== تأليفات==
وی در ادامه مسافرت‌هایش به قاهره رفت و بعد از مدتى، در رمضان796ق به همراه سلطان احمد به بغداد بازگشت؛ ولى پنج ماه بعد در صفر سال 797ق برابر با نوامبر 1394م درگذشت و بنا به وصیتش، در جوار مرقد معروف کرخى به خاک سپرده شد.
 
# الرصف فيما روى عن النبى(ص) من الفضل و الوصف.
# الدراية فى معرفة الرواية.
# عرف الطيب من اخبار مكة و مدينة الحبيب.
# كفاية الناسك فى معرفة المناسك.
# مفتاح الرجا فى شرح مصابيح الدُجى، كه شرح مصابيح السنة [[بغوی، حسین بن مسعود|بغوى]] است.
# البيان لما يصلح لاقامةالدين من البلدان.


همچنين مجموعه‌اى از مكاتبات وى با عنوان منشآت در كتاب «الانصاف بين الحاوى و ما اورد من الخلاف فى مدح السطان احمد» ثبت شده است.


== تألیفات==


==وفات==
# الرصف فیما روى عن النبى(ص) من الفضل و الوصف.
# الدرایة فى معرفة الروایة.
# عرف الطیب من اخبار مکة و مدینة الحبیب.
# کفایة الناسک فى معرفة المناسک.
# مفتاح الرجا فى شرح مصابیح الدُجى، که شرح مصابیح السنة [[بغوی، حسین بن مسعود|بغوى]] است.
# البیان لما یصلح لاقامةالدین من البلدان.


وی در ادامه مسافرت‌هایش به قاهره رفت و بعد از مدتى، در رمضان796ق به همراه سلطان احمد به بغداد بازگشت؛ ولى پنج ماه بعد درگذشت و بنا به وصيتش، در جوار مرقد معروف كرخى به خاک سپرده شد.
همچنین مجموعه‌اى از مکاتبات وى با عنوان منشآت در کتاب «الانصاف بین الحاوى و ما اورد من الخلاف فى مدح السطان احمد» ثبت شده است.




== منابع مقاله ==
== منابع مقاله ==


 
[https://www.cgie.org.ir/fa/article/223546/%D8%A7%D8%A8%D9%86-%D8%B9%D8%A7%D9%82%D9%88%D9%84%DB%8C علوی مقدم،  مهیار ، دائرة‌المعارف بزرگ اسلامی، زیر نظر کاظم موسوی بجنوردی، جلد 4، ص173، تهران، مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامی، چاپ دوم، 1374]
دايرةالمعارف بزرگ اسلامى، ج4، 173.
 


==وابسته‌ها==
==وابسته‌ها==
۴۲۵٬۲۲۵

ویرایش