سیمای سوره‌های قرآن: تفاوت میان نسخه‌ها

وی روش کتاب را نوعی تفسیر موضوعی می‌داند: مطالعه برای دست‌یابی به اهداف و کلیات هر سوره قرآن، روشی سودمند است و نوعی تفسیر موضوعی قرآن به‌شمار می‌آید. این شیوه مطالعه در قرآن، دیدی وسیع و فراگیر به افراد می‌دهد، و می‌تواند چهره کلی سوره را به تصویر بکشد تا تلاوت‌کننده قرآن، پیام کلی سوره و موضوعات و مسائل آن را در قلمروی جامع بررسی کند<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/26908/1/17 ر.ک: همان، ص17]</ref>.

رضایی اصفهانی پیش از ورود به متن و بررسی سیمای سوره‌های قرآن به بررسی اهداف قرآن پرداخته است. ابتدا اهداف نزول قرآن را به اهداف مقدماتی، واسطه‌ای و نهایی تقسیم کرده است. با توجه به آیات قرآن کریم قرآن نازل شده تا هشدارگر جهانیان باشد یا بیان‌کننده همه‌چیز باشد؛ این‌ها اهداف مقدماتی هستند. برپایی عدالت و داوری بین مردم از جمله اهداف واسطه‌ای است؛ اما هدف نهایی و اساسی قرآن هدایت انسان به‌سوی نور الهی است و همه آیات قصص، اشارات علمی به طبیعت و کیهان و آیات اخلاقی در این راستا معنا و تفسیر می‌شود. آری اگر کسی آیاتی از قرآن را به‌طوری تفسیر کند که انسان را از نور الهی دور سازد و به‌سوی ظلمت‌هایی همچون جهل و شرک و کفر و خرافات سوق دهد، این تفسیر با روح و هدف قرآن ناسازگار خواهد بود و اعتباری نخواهد داشت؛ چراکه ما نمی‌توانیم کلام گوینده‌ای را برخلاف مقصود نهایی او تفسیر کنیم. بلکه این مطلب منتهی به‌نوعی تفسیر به رأی خواهد شد<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/26908/1/19 ر.ک: همان، ص20-19]</ref>.

پس از اهداف قرآن به اهداف سوره‌ها اشاره کرده است. هر سوره قرآن هدف یا اهداف اساسی را دنبال می‌کند که همگی در راستای هدف اصلی قرآن، یعنی هدایت به‌سوی خداست. هدف سوره همچون نخ تسبیح آیات سوره را به همدیگر پیوند می‌زند، که بی‌توجهی به آن‌ها موجب از هم‌گسیختگی تفسیر می‌شود. این همان چیزی است که گاهی از آن با عنوان «پیوستگی آیات» یاد می‌شود و عدم توجه به آن موجب می‌شود که قرآن همچون شن‌های پراکنده گردد<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/26908/1/20 ر.ک: همان، ص20]</ref>.

سومین بحث از اهداف قرآن به اهداف آیه یا مجموعه آیات اختصاص دارد. برخی از آیات قرآن مجموعه‌ای را تشکیل می‌دهد که هدفی خاص را دنبال می‌کند؛ و گاهی که یک آیه بزرگ خود هدف خاصی را دنبال می‌کند. تفسیر این‌گونه آیات بدون توجه به آن هدف (یا اهداف) کامل نخواهد بود بلکه گاهی موجب لغزش در فهم آیه و تفسیر آن می‌شود. به‌عنوان‌مثال در آیه دوم تا چهارم سوره رعد به نیروی جاذبه و حرکت خورشید و ماه و زوجیت گیاهان اشاره شده است ممکن است کسی این مطالب را گزاره‌های علمی قرآن بداند و به تفسیر علمی آن‌ها اکتفا کند. درحالی‌که از دو جمله «لایات لقوم یتفکرون» و «لایات لقوم یعقلون» استفاده می‌شود که این مطالب اشارات علمی در راستای خداشناسی است و هدف اصلی بیان مطالب علمی نیست بلکه هدف بیان نشانه‌های خداست<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/26908/1/23 ر.ک: همان، ص23]</ref>.