۵۳٬۳۲۷
ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
جز (A-esmaili@noornet.net صفحهٔ إیجاز البیان عن معاني القرآن را به إيجاز البيان عن معاني القرآن منتقل کرد) |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۳۳: | خط ۳۳: | ||
|-class='articleCode' | |-class='articleCode' | ||
|کد اتوماسیون | |کد اتوماسیون | ||
|data-type='automationCode'| | |data-type='automationCode'|AUTOMATIONCODE1993AUTOMATIONCODE | ||
|} | |} | ||
</div> | </div> | ||
| خط ۵۷: | خط ۵۷: | ||
الف)تكيه بر قرآن در تفسير | الف)تكيه بر قرآن در تفسير | ||
1)بيان لفظ مبهم توسط آيات ديگر؛ مانند: آيه 30 سوره يونس، | 1)بيان لفظ مبهم توسط آيات ديگر؛ مانند: آيه 30 سوره يونس، <ref>متن كتاب، ج1، صفحه 399</ref>. | ||
2)استشهاد در اعراب آيه به ذكر آيه مماثل؛ مانند: آيه 26 سوره نساء ''' «يريد اللّه ليبين لكم» ''' درباره تقدير لام | 2)استشهاد در اعراب آيه به ذكر آيه مماثل؛ مانند: آيه 26 سوره نساء ''' «يريد اللّه ليبين لكم» ''' درباره تقدير لام <ref>همان، صفحه 236</ref>. | ||
3)بيان و تفسير الفاظ غريب قرآن با مقارنه به نظائر آن؛ مانند: آيه 55 سوره بقره ''' «فأخذتكم الصاعقة» ''' | 3)بيان و تفسير الفاظ غريب قرآن با مقارنه به نظائر آن؛ مانند: آيه 55 سوره بقره ''' «فأخذتكم الصاعقة» ''' <ref>همان، صفحه 96</ref>. | ||
4)رد توهم تعارض برخى آيات با آيات ديگر با جمع بين آنها؛ مانند: سوره حجر''' «لنسئلنهم اجمعين» '''و آيه ''' «لا يسئل من ذنبه إنس» ''' | 4)رد توهم تعارض برخى آيات با آيات ديگر با جمع بين آنها؛ مانند: سوره حجر''' «لنسئلنهم اجمعين» '''و آيه ''' «لا يسئل من ذنبه إنس» ''' <ref>همان، صفحه 475</ref>. | ||
ب)توجه به حديث و اثر در تفسير قرآن | ب)توجه به حديث و اثر در تفسير قرآن | ||
1-الفاظ غريب قرآن را با الفاظ حديث معنا و تفسير مىكند؛ مانند: آيه 3 سوره بقره در معناى صلاة | 1-الفاظ غريب قرآن را با الفاظ حديث معنا و تفسير مىكند؛ مانند: آيه 3 سوره بقره در معناى صلاة <ref>همان، صفحه 65</ref>. | ||
2-استفاده از احاديث نبوى در تفسير برخى آيات؛ مانند: آيه 48 سوره بقره در تفسير عدل به فديه | 2-استفاده از احاديث نبوى در تفسير برخى آيات؛ مانند: آيه 48 سوره بقره در تفسير عدل به فديه <ref>همان، صفحه 93</ref>. در مجموع ايشان در اين بخش از 87 مورد حديث استفاده كرده است. | ||
3-استفاده از اقوال صحابه و تابعين، در بخش تفسير، اسباب نزول، شناخت ناسخ و منسوخ و وجوه قرائات. در اين بخش از 93 اثر استفاده مىنمايد و از ميان صحابه اغلب از حضرت على(ع)، ابن عباس، ابن مسعود و ابن عمر مطالب را نقل مىنمايد. و از تابعين حسن بصرى، مجاهد، قتاده، سعيد بن جبير و ديگران، 59 اثر را نقل مىنمايد | 3-استفاده از اقوال صحابه و تابعين، در بخش تفسير، اسباب نزول، شناخت ناسخ و منسوخ و وجوه قرائات. در اين بخش از 93 اثر استفاده مىنمايد و از ميان صحابه اغلب از حضرت على(ع)، ابن عباس، ابن مسعود و ابن عمر مطالب را نقل مىنمايد. و از تابعين حسن بصرى، مجاهد، قتاده، سعيد بن جبير و ديگران، 59 اثر را نقل مىنمايد <ref>مقدمه، ص30</ref>. | ||
ج)عنايت به ذكر وجوه قرائات قرآنى | ج)عنايت به ذكر وجوه قرائات قرآنى | ||
قرائتهاى مختلف را ذكر، توجيه و در موارد اختلاف قرائتها به تبيين هر مورد و نتيجه آن مىپردازد. اغلب قرائتهايى كه مورد بحث قرار مىگيرد از قرائتهاى هفتگانه و در مواردى از قرائتهاى دهگانه و در موارد نادر،از قرائتهاى شاذ مىباشند | قرائتهاى مختلف را ذكر، توجيه و در موارد اختلاف قرائتها به تبيين هر مورد و نتيجه آن مىپردازد. اغلب قرائتهايى كه مورد بحث قرار مىگيرد از قرائتهاى هفتگانه و در مواردى از قرائتهاى دهگانه و در موارد نادر،از قرائتهاى شاذ مىباشند <ref>همان</ref>. | ||
در توجيه قرائتها از ائمه قرائت مانند ابو عمرو بن علا، سيبويه، زجاج و ابو على فارسى مطلب مىآورد. | در توجيه قرائتها از ائمه قرائت مانند ابو عمرو بن علا، سيبويه، زجاج و ابو على فارسى مطلب مىآورد. | ||
| خط ۸۵: | خط ۸۵: | ||
ه)اهتمام به ذكر مسائل فقه | ه)اهتمام به ذكر مسائل فقه | ||
در اين بخش آيات احكام را با ذكر اقوال فقها در آنها به بحث مىگذارد؛ مانند: صفحه 135 به بعد.غالباً اقوال حنفية و شافعيه را نقل نموده، مذهب حنفيه را با دليل ترجيح مىدهد و دلايل مخالفين آنها را رد مىكند مانند آيه 173 سوره بقره | در اين بخش آيات احكام را با ذكر اقوال فقها در آنها به بحث مىگذارد؛ مانند: صفحه 135 به بعد.غالباً اقوال حنفية و شافعيه را نقل نموده، مذهب حنفيه را با دليل ترجيح مىدهد و دلايل مخالفين آنها را رد مىكند مانند آيه 173 سوره بقره <ref>متن كتاب، ج1، صفحه 131</ref>. | ||
بسيارى از مطالب احكام القرآن ابو بكر جصاص را آورده، امّا تصريح به آن نكرده است؛ البته در كتاب «وضع البرهان»به آن تصريح كرده است. | بسيارى از مطالب احكام القرآن ابو بكر جصاص را آورده، امّا تصريح به آن نكرده است؛ البته در كتاب «وضع البرهان»به آن تصريح كرده است. | ||
| خط ۹۳: | خط ۹۳: | ||
شرح الفاظ غريب و بيان اشتقاق آن، با حديث، اثر و لغت عرب كه در اين زمينه اغلب از ابو اسحاق زجاج، نقل نموده است، چنانكه به كسائى، سيبويه، فرّاء، ابو عبيده، اخفش، ابو على فارسى و ديگران نيز استناد مىنمايد. | شرح الفاظ غريب و بيان اشتقاق آن، با حديث، اثر و لغت عرب كه در اين زمينه اغلب از ابو اسحاق زجاج، نقل نموده است، چنانكه به كسائى، سيبويه، فرّاء، ابو عبيده، اخفش، ابو على فارسى و ديگران نيز استناد مىنمايد. | ||
در اعراب آيه، وجوه مختلف را ذكر مىكند؛ مانند: اعراب «غير» در ''' «غير المغضوب عليهم» ''' | در اعراب آيه، وجوه مختلف را ذكر مىكند؛ مانند: اعراب «غير» در ''' «غير المغضوب عليهم» ''' <ref>همان، صفحه 61</ref>. در برخى موارد بين وجوه اعراب، ترجيح قائل شده و دليل آن را بيان مىدارد؛ مانند: صفحه 69 آيه ''' «و لهم عذاب اليم بما كانوا يكذبون» ''' مذهب بصرى را با ترجيح اقوال آنها، تقويت مىنمايد، مانند آيه 15 سوره يوسف ''' «فلمّا ذهبوا به» '''<ref>همان، ص 431</ref>. | ||
استشهاد مصنف به اشعار عرب و امثال و اقوال آنها در اين تفسير بسيار كم مىباشد برخلاف كتاب البرهان وى. | استشهاد مصنف به اشعار عرب و امثال و اقوال آنها در اين تفسير بسيار كم مىباشد برخلاف كتاب البرهان وى. | ||
| خط ۹۹: | خط ۹۹: | ||
ز)ذكر لطائفى مربوط به نظم قرآنى از جهت اسلوب و بلاغت آن | ز)ذكر لطائفى مربوط به نظم قرآنى از جهت اسلوب و بلاغت آن | ||
مانند: ''' «إياك نعبد و إياك نستعين» ''' و ذكر سبب تقديم عبادت بر استعانت | مانند: ''' «إياك نعبد و إياك نستعين» ''' و ذكر سبب تقديم عبادت بر استعانت <ref>همان، صفحه 60</ref>، يا دخول باء بر مؤمنين در آيه 8 سوره بقره ''' «و ما هم بمؤمنين» ''' <ref>همان، صفحه 68</ref>. | ||
== مصادر و منابع == | == مصادر و منابع == | ||
| خط ۱۱۹: | خط ۱۱۹: | ||
2-احتراز از مطالبى كه فايده ندارد مانند: ذكر اخبار اسرائيليات، قصص تاريخى و حكايات عجيب و غريب. | 2-احتراز از مطالبى كه فايده ندارد مانند: ذكر اخبار اسرائيليات، قصص تاريخى و حكايات عجيب و غريب. | ||
3-عنايت به مسائل اعتقادى خصوصاً در عصمت انبيا و بطلان ادله قائلين به عدم عصمت آنها، مانند: سوره انعام آيه 76 | 3-عنايت به مسائل اعتقادى خصوصاً در عصمت انبيا و بطلان ادله قائلين به عدم عصمت آنها، مانند: سوره انعام آيه 76 <ref>همان، ص299</ref> ''' «فلمّا جنّ عليه الليل رأى كوكبا قال...» ''' و سوره يوسف آيه 24 ''' «و لقد همّت به و همّ بها» ''' <ref>همان، ص433</ref>. | ||
4-اعتماد بر مصادر اصلى در تفسير، آثار و احاديث، لغت، قرائت، نحو و... . | 4-اعتماد بر مصادر اصلى در تفسير، آثار و احاديث، لغت، قرائت، نحو و... . | ||
| خط ۱۲۶: | خط ۱۲۶: | ||
1-نقل برخى قرائات شاذ، اگرچه به تعداد اندك؛ | 1-نقل برخى قرائات شاذ، اگرچه به تعداد اندك؛ <ref>همان، ص99</ref>. | ||
2-نقل احاديث ضعيف و موضوع، اگرچه به مقدار اندك | 2-نقل احاديث ضعيف و موضوع، اگرچه به مقدار اندك <ref>همان، ص213 و 214</ref>. | ||
3-ذكر اقوال ضعيف در آيه، بهرغم ورود قول صحيح در آن؛ مانند: آيه 58 سوره توبه | 3-ذكر اقوال ضعيف در آيه، بهرغم ورود قول صحيح در آن؛ مانند: آيه 58 سوره توبه <ref>همان، ص381-382</ref>. | ||
4-نقل نصوص، بدون اشاره به مصدر آنها. | 4-نقل نصوص، بدون اشاره به مصدر آنها. | ||
| خط ۱۳۶: | خط ۱۳۶: | ||
5-تأويل برخى آيات و عدول از ظاهر آنها بدون نياز به اين امر. | 5-تأويل برخى آيات و عدول از ظاهر آنها بدون نياز به اين امر. | ||
6-ذكر برخى اقوال غريب و نادر؛ مانند سوره بقره، آيه 57 | 6-ذكر برخى اقوال غريب و نادر؛ مانند سوره بقره، آيه 57 <ref>همان، صفحه 97</ref>. | ||
7-اخلال در ترتيب آيات يك سوره با تقديم و تأخير آنها | 7-اخلال در ترتيب آيات يك سوره با تقديم و تأخير آنها <ref>همان، صفحه 356</ref>. | ||
== مقدمه محقق و روش آن == | == مقدمه محقق و روش آن == | ||
| خط ۱۵۳: | خط ۱۵۳: | ||
اين كتاب در دو مجلد با قطع وزيرى از سوى «دار الغرب الاسلامى» در بيروت در سال 1415ق1995/م، به عنوان چاپ اول، عرضه شده است. | اين كتاب در دو مجلد با قطع وزيرى از سوى «دار الغرب الاسلامى» در بيروت در سال 1415ق1995/م، به عنوان چاپ اول، عرضه شده است. | ||
==پانويس == | |||
<references /> | |||
== منابع مقاله == | == منابع مقاله == | ||
1-مقدمه محقق و متن كتاب. | 1-مقدمه محقق و متن كتاب. | ||
| خط ۱۶۹: | خط ۱۷۱: | ||
[[رده:علوم قرآنی]] | [[رده:علوم قرآنی]] | ||
[[رده:مباحث ادبی و بلاغی قرآن]] | [[رده:مباحث ادبی و بلاغی قرآن]] | ||