۴۲۵٬۲۲۵
ویرایش
جز
جایگزینی متن - 'راهي' به 'راهی'
جز (جایگزینی متن - 'مى‌كردند' به 'می‌كردند') |
جز (جایگزینی متن - 'راهي' به 'راهی') |
||
| خط ۴۷: | خط ۴۷: | ||
'''خلیل بن احمد فراهیدی''' (100-175ق) دانشمند ادبیات عرب و بنیان‌گذار علم عَروض در سده دوم هجری و نویسنده کتاب [[العین]] است. | '''خلیل بن احمد فراهیدی''' (100-175ق) دانشمند ادبیات عرب و بنیان‌گذار علم عَروض در سده دوم هجری و نویسنده کتاب [[العین]] است. | ||
==ولادت== | ==ولادت== | ||
'''خليل بن احمد بن عمر بن تميم، ابوعبدالرحمن، ابوالصفاى | '''خليل بن احمد بن عمر بن تميم، ابوعبدالرحمن، ابوالصفاى فراهیدى يحمدى عتكى أزدى باهلى بصرى نحوى عروضى'''، در سال 100 هجرى در شهر بصره به دنيا آمد. | ||
پدرش بنا بر نقل «شذرات» اولين كسى است كه بعد از پيامبر اسلام صلى‌الله‌عليه‌وآله نام او را احمد گذارده‌اند. | پدرش بنا بر نقل «شذرات» اولين كسى است كه بعد از پيامبر اسلام صلى‌الله‌عليه‌وآله نام او را احمد گذارده‌اند. | ||
| خط ۶۴: | خط ۶۴: | ||
او اولين معجم عربى را نگاشته و بنابر اعتراف بسيارى از علما، مبتكر اين علم بوده است. | او اولين معجم عربى را نگاشته و بنابر اعتراف بسيارى از علما، مبتكر اين علم بوده است. | ||
خليل بن احمد | خليل بن احمد فراهیدى از علماى بزرگ شهر بصره و مورد احترام مردم و علما بود. | ||
او ظاهرى ساده داشت و مانند مردم زندگى مى‌كرد. شاگردان فراوانى نزد او درس خوانده و به مقامات دنيوى رسيده بودند، اما او زندگى ساده خود را حفظ كرده بود. | او ظاهرى ساده داشت و مانند مردم زندگى مى‌كرد. شاگردان فراوانى نزد او درس خوانده و به مقامات دنيوى رسيده بودند، اما او زندگى ساده خود را حفظ كرده بود. | ||
| خط ۱۲۲: | خط ۱۲۲: | ||
#:از ديگر ابتكارات خليل، وضع قوانينى براى علم موسيقى است. | #:از ديگر ابتكارات خليل، وضع قوانينى براى علم موسيقى است. | ||
#:وى اگر چه شخصيتى زاهد، عابد و پرهيزگار بود و اهل لهو و لعب و خوشگذرانى نبود، ولى كتابى در اين علم نگاشته است كه در آن به دسته‌بندى صداها و اقسام آن پرداخته است. | #:وى اگر چه شخصيتى زاهد، عابد و پرهيزگار بود و اهل لهو و لعب و خوشگذرانى نبود، ولى كتابى در اين علم نگاشته است كه در آن به دسته‌بندى صداها و اقسام آن پرداخته است. | ||
#:اسحاق بن | #:اسحاق بن ابراهیم موصلى كه از اساتيد اين فن است بسيارى از دانسته‌هاى خود را همانگونه كه خود گفته از ايشان گرفته است. | ||
#:علاوه بر آن، تخصص ايشان در علم موسيقى عامل مهمى در موفقيت ايشان در علم عروض و لغت نيز بوده است. | #:علاوه بر آن، تخصص ايشان در علم موسيقى عامل مهمى در موفقيت ايشان در علم عروض و لغت نيز بوده است. | ||
#علائم حروف | #علائم حروف | ||
| خط ۱۲۹: | خط ۱۲۹: | ||
#:زمانى كه نصر بن عاصم و يحيى بن يعمر به دستور حجاج، حروف را نقطه‌گذارى كردند، تشخيص حركات حروف مشكل شد و خليل در اينجا حركات جديد حروف را مطرح ساخت. اين حركات با دقت و هماهنگى خاص انتخاب شده بود و به همين جهت مورد پذيرش همگان قرار گرفت. | #:زمانى كه نصر بن عاصم و يحيى بن يعمر به دستور حجاج، حروف را نقطه‌گذارى كردند، تشخيص حركات حروف مشكل شد و خليل در اينجا حركات جديد حروف را مطرح ساخت. اين حركات با دقت و هماهنگى خاص انتخاب شده بود و به همين جهت مورد پذيرش همگان قرار گرفت. | ||
#قواعد رياضى | #قواعد رياضى | ||
#:خليل بن احمد | #:خليل بن احمد فراهیدى در علم رياضيات نيز صاحب نظر بود و از اين علم بهره‌هاى فراوان برده بود. | ||
#:برخى از قواعد رياضى نيز از ابتكارات اوست. | #:برخى از قواعد رياضى نيز از ابتكارات اوست. | ||
#قواعد صرف و نحو | #قواعد صرف و نحو | ||
| خط ۱۳۶: | خط ۱۳۶: | ||
شاگردان بزرگى نزد او به درس مشغول بودند كه هر يك از چهره‌هاى درخشان اين علم مى‌باشند مانند [[سیبویه، عمرو بن عثمان|سيبويه]]، [[مبرد، محمد بن یزید|مبرد]]، يونس و [[زمخشری، محمود بن عمر|زمخشرى]]. | شاگردان بزرگى نزد او به درس مشغول بودند كه هر يك از چهره‌هاى درخشان اين علم مى‌باشند مانند [[سیبویه، عمرو بن عثمان|سيبويه]]، [[مبرد، محمد بن یزید|مبرد]]، يونس و [[زمخشری، محمود بن عمر|زمخشرى]]. | ||
راوى روايت مشهور اميرمؤمنان [[امام على(ع)|حضرت علی عليه‌السلام]] نيز خليل بن احمد | راوى روايت مشهور اميرمؤمنان [[امام على(ع)|حضرت علی عليه‌السلام]] نيز خليل بن احمد فراهیدى است. همان روايتى كه مى‌فرمايد: «الكلام ثلاثة أشياء، اسم و فعل و حرف جاء لمعنى، فالاسم ما أنبأ عن المسمى و الفعل ما أنبأ عن حركة المسمى و الحرف ما أوجد معنى في غيره»، يعنى كلام سه بخش است، اسم و فعل و حرف كه براى معنايى آمده باشد. اسم از چيزى خبر مى‌دهد كه نام اوست و فعل از حركت آن چيز خبر مى‌دهد و حرف معنايى در غير خود ايجاد مى‌كند. | ||
==فرزند== | ==فرزند== | ||
خليل داراى فرزندى بود به نام | خليل داراى فرزندى بود به نام ابراهیم كه در كتاب «لسان الميزان» به نقل از ابوالحسن بن بابويه قمى پدر [[شيخ صدوق]]، او را شيعه دانسته است. | ||
همچنين در كتاب رياض العلما آمده كه از ذريۀ او آقا اشرف حكيم مجد السلطان اصفهانى است. | همچنين در كتاب رياض العلما آمده كه از ذريۀ او آقا اشرف حكيم مجد السلطان اصفهانى است. | ||
| خط ۱۵۵: | خط ۱۵۵: | ||
#ابن منيع | #ابن منيع | ||
#ابن صاعد | #ابن صاعد | ||
#محمد بن | #محمد بن ابراهیم دبيلى | ||
#ابوالقاسم بغوى | #ابوالقاسم بغوى | ||
#مخلدى | #مخلدى | ||
| خط ۲۰۹: | خط ۲۰۹: | ||
خليل بن احمد | خليل بن احمد فراهیدى، آن دانشمند بزرگ، سرانجام پس از عمرى خدمت به جهان علم و دانش در سال 175 هجرى در سن 75 سالگى ديده از جهان فرو بست و به ديار دوست شتافت. | ||