۴۲۵٬۲۲۵
ویرایش
بعض مثالب النواصب في نقض «بعض فضائح الروافض»، معروف به نقض (نمایش مبدأ)
نسخهٔ ۱۱ سپتامبر ۲۰۱۹، ساعت ۰۱:۵۹
، ۱۱ سپتامبر ۲۰۱۹جایگزینی متن - 'هن' به 'هن'
جز (جایگزینی متن - 'بب' به 'بب') |
جز (جایگزینی متن - 'هن' به 'هن') |
||
| خط ۲۹: | خط ۲۹: | ||
}} | }} | ||
'''بعض مثالب النواصب في نقض «بعض فضائح الروافض»، معروف به نقض'''، تألیف [[قزوینی رازی، عبدالجلیل|نصیرالدین ابوالرشید عبدالجلیل رازی قزوینی]]، از آثار کلامی شیعه از نوع | '''بعض مثالب النواصب في نقض «بعض فضائح الروافض»، معروف به نقض'''، تألیف [[قزوینی رازی، عبدالجلیل|نصیرالدین ابوالرشید عبدالجلیل رازی قزوینی]]، از آثار کلامی شیعه از نوع ردیهنویسی، است. این کتاب در قرن ششم قمری در شهر ری و در پاسخ به کتاب «بعض فضائح الروافض» نگاشته شده که با تهمت و سخنان ناشایست، در صدد ایجاد تفرقه میان شیعیان و سنیان بوده است. | ||
آغاز نگارش کتاب، بنا بر تصریح نویسنده آن در زمان سلطنت محمد بن محمود سلجوقی بوده که در اواخر سال 547ق، بر تخت نشست و در ذیالقعده 554 از دنیا رفت. زمان اتمام آن نیز طبق بیان خود نویسنده در محرم سال 555 بود و در سال 556 هم منتشر شد. | آغاز نگارش کتاب، بنا بر تصریح نویسنده آن در زمان سلطنت محمد بن محمود سلجوقی بوده که در اواخر سال 547ق، بر تخت نشست و در ذیالقعده 554 از دنیا رفت. زمان اتمام آن نیز طبق بیان خود نویسنده در محرم سال 555 بود و در سال 556 هم منتشر شد. | ||
| خط ۴۳: | خط ۴۳: | ||
معنای عنوان کتاب این است: برخی از معایب ناصبیان، در ردّ کتاب برخی از رسواییهای رافضیان. | معنای عنوان کتاب این است: برخی از معایب ناصبیان، در ردّ کتاب برخی از رسواییهای رافضیان. | ||
این تألیف در وهله نخست، اثری کلامی از نوع | این تألیف در وهله نخست، اثری کلامی از نوع ردیهنویسی است، اما به سبب گزارشها و اخباری که از اوضاع سیاسی - اجتماعی عصر نگارش خود میدهد و آداب و رسوم و موارد مختلفی از جنبههای زندگانی مردم و جامعه انسانی دیار ری را منعکس میکند، اهمیت تاریخی دارد. به همین دلیل، در زمره آثار مهم و کلیدی تاریخ کهن ری، بهویژه سدههای پنجم و ششم قرار گرفته است.<ref>ر.ک: همان</ref>. | ||
نویسنده، ضمن پاسخ به تهمتها و ردّ اکاذیبِ «بعض فضائح الروافض»، نام شهرها و محلههای متعدد شیعینشین جغرافیای امروزین ایران را در سدههای نخستین قمری ذکر میکند، به اسامی محلههای شیعینشین و سنینشین، اسامی مدارس، مساجد و کتابخانههای ری و نیز نام بسیاری از بقاع متبرکه و زیارتگاههای مربوط به اخلاف و اعقاب معصومان(ع) در نقاط مختلف که در سده ششم دایر بوده است، اشاره میکند. همچنین نام علما، بزرگان، خیران، دانشمندان، نویسندگان، شاعران، وزیران و دولتمردان شیعی و غیر شیعی را بیان مینماید؛ بدین ترتیب، مجموعهای رجالی، تاریخی، کلامی، جغرافیایی و ادبی در اختیار ما قرار میدهد<ref>ر.ک: همان</ref>. | نویسنده، ضمن پاسخ به تهمتها و ردّ اکاذیبِ «بعض فضائح الروافض»، نام شهرها و محلههای متعدد شیعینشین جغرافیای امروزین ایران را در سدههای نخستین قمری ذکر میکند، به اسامی محلههای شیعینشین و سنینشین، اسامی مدارس، مساجد و کتابخانههای ری و نیز نام بسیاری از بقاع متبرکه و زیارتگاههای مربوط به اخلاف و اعقاب معصومان(ع) در نقاط مختلف که در سده ششم دایر بوده است، اشاره میکند. همچنین نام علما، بزرگان، خیران، دانشمندان، نویسندگان، شاعران، وزیران و دولتمردان شیعی و غیر شیعی را بیان مینماید؛ بدین ترتیب، مجموعهای رجالی، تاریخی، کلامی، جغرافیایی و ادبی در اختیار ما قرار میدهد<ref>ر.ک: همان</ref>. | ||
| خط ۶۰: | خط ۶۰: | ||
عمده اطلاعاتی که کتاب، درباره تاریخ به خوانندگان خود عرضه میکند در سه محور خلاصه میشود: | عمده اطلاعاتی که کتاب، درباره تاریخ به خوانندگان خود عرضه میکند در سه محور خلاصه میشود: | ||
# اوضاع سیاسی - اجتماعی عصر نویسنده: وی در این زمینه، به اسامی شهرها، مناطق مهم اهل سنت (اصفهان، همدان، ساوه، قزوین و آذربایجان) و در مقابل، شیعیان آن روز (قم، کاشان، آبه، مازندران و سبزوار) اشاره میکند. اوضاع سیاسی نامناسب گذشته شیعیان را یادآور میشود. از اوضاع نسبتاً مطلوب عصر خویش سخن میگوید. قدرت و توانایی سیاسی - اقتصادی شیعیان ری، عالمان و بزرگان آنان، رویارویی مردم و حکومت با فتنه اسماعیلیان الموت، فرق و مذاهب اسلامی موجود در ری، محلههای | # اوضاع سیاسی - اجتماعی عصر نویسنده: وی در این زمینه، به اسامی شهرها، مناطق مهم اهل سنت (اصفهان، همدان، ساوه، قزوین و آذربایجان) و در مقابل، شیعیان آن روز (قم، کاشان، آبه، مازندران و سبزوار) اشاره میکند. اوضاع سیاسی نامناسب گذشته شیعیان را یادآور میشود. از اوضاع نسبتاً مطلوب عصر خویش سخن میگوید. قدرت و توانایی سیاسی - اقتصادی شیعیان ری، عالمان و بزرگان آنان، رویارویی مردم و حکومت با فتنه اسماعیلیان الموت، فرق و مذاهب اسلامی موجود در ری، محلههای شیعهنشین و سنینشین ری، مساجد، کتابخانههای ری، مانند: کتابخانه صاحبی و دیگر شهرها، مانند: کتابخانه بزرگ اصفهان، کتابخانه بوطاهر خاتونی ساوه و مدارس معروف شیعی (مدرسه بزرگ سید تاجالدین محمد، مدرسه شمسالاسلام، مدرسه خانقاه زنان، مدرسه بُلفتوح، مدرسه فقیه علی جاسبی در کوی اصفهانیان، مدرسه خواجه عبدالجبار مفید، مدرسه کوی فیروز، مدرسه خواجه امام رشید رازی در دروازهی جاروببندان، مدرسه شیخ حیدر مکی در مصلحگاه)، کتابهای فقهی متداول آن زمان ([[المقنعة|مُقنعه]]، عویص، فرائض، مصباح، [[شرائع الإسلام في مسائل الحلال و الحرام (تحقیق بقال)|شرایع]]، [[من لايحضره الفقيه|منلايحضره الفقيه]]، [[علل الشرایع|علل الشرائع]]، [[المبسوط في فقه الإمامية|المبسوط]] و...)، آداب و رسوم مردم و امثال آن را برمیشمارد؛ بدین ترتیب، آگاهیهای بسیار ارزشمندی در اختیار ما قرار میدهد؛ برای مثال، از سنتی به نام «منقبتخوانی» در میان شیعیان یاد میکند که عدهای با عنوان «منقبتخوان»، در کوچه و بازار و مناطق پرعبور و مرور حاضر میشدند، مناقب و فضایل امیرالمؤمنین(ع) را میخواندند و با استقبال و تکریم بزرگان و متمولان شیعی مواجه میشدند. در مقابل، جمعی از اهل سنت با عنوان «فضایلخوان»، در کوی و برزن به راه میافتادند و به فضیلتخوانی خلفای سهگانه و لعن و شتم دیگران میپرداختند. | ||
# حوادث صدر اسلام: [[قزوینی رازی، عبدالجلیل|شیخ عبدالجلیل]] بهمناسبتهای مختلف، موارد متعددی از رویدادهای صدر اسلام را نقل میکند که برخی از آنها عبارتند از: غزوه خیبر، ماجرای سقیفه، واقعه رد الشمس، تشییع جنازه امام حسن(ع). | # حوادث صدر اسلام: [[قزوینی رازی، عبدالجلیل|شیخ عبدالجلیل]] بهمناسبتهای مختلف، موارد متعددی از رویدادهای صدر اسلام را نقل میکند که برخی از آنها عبارتند از: غزوه خیبر، ماجرای سقیفه، واقعه رد الشمس، تشییع جنازه امام حسن(ع). | ||
# تاریخ تشیع: تاریخ تشیع را نمیتوان جدای از آن دو محور پیشین دانست، اما از آنجایی که برخی از موارد، رویدادهای تاریخی بین دو مقطع تاریخی ذکرشده را شامل میشود، میتوان آن را عنوانی جدا و قسیم دو عنوان مذکور قرار داد؛ بهویژه که نویسنده، مطالبی را درباره تاریخ پیدایش شیعه و امثال آن ذکر میکند؛ برای مثال، به نام برخی از راویان ثقه ائمه (ابوبصیر، زید شحام، علی بن یقطین، سدیر الصراف، معلی بن خنیس، معاویة بن عمار، جابر جعفی، عمار الدهنی، محمد بن الصلت و امثالهم) و دانشمندان و عالمان شیعی اشاره مینماید<ref>ر.ک: همان</ref>. | # تاریخ تشیع: تاریخ تشیع را نمیتوان جدای از آن دو محور پیشین دانست، اما از آنجایی که برخی از موارد، رویدادهای تاریخی بین دو مقطع تاریخی ذکرشده را شامل میشود، میتوان آن را عنوانی جدا و قسیم دو عنوان مذکور قرار داد؛ بهویژه که نویسنده، مطالبی را درباره تاریخ پیدایش شیعه و امثال آن ذکر میکند؛ برای مثال، به نام برخی از راویان ثقه ائمه (ابوبصیر، زید شحام، علی بن یقطین، سدیر الصراف، معلی بن خنیس، معاویة بن عمار، جابر جعفی، عمار الدهنی، محمد بن الصلت و امثالهم) و دانشمندان و عالمان شیعی اشاره مینماید<ref>ر.ک: همان</ref>. | ||