سلسله مباحث اخلاق نظری: تفاوت میان نسخه‌ها

هیچ تغییری در اندازه به وجود نیامده‌ است. ،  ‏۹ سپتامبر ۲۰۱۹
جز
جایگزینی متن - 'ی‎ه' به 'ی‌ه'
جز (جایگزینی متن - 'ی‎ک' به 'ی‌ک')
برچسب‌ها: ویرایش همراه ویرایش از وبگاه همراه
جز (جایگزینی متن - 'ی‎ه' به 'ی‌ه')
خط ۴۸: خط ۴۸:
پس از آن، ارزش طلبگی از دیدگاه آیات و روایات به‌تفصیل بررسی شده است. در بخش روایات، احادیث رسول مکرم اسلام(ص)، از روایات ائمه اطهار(ع) تفکیک شده است<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/36640/1/17 ر.ک: همان، ص‎35-17]</ref>‎.  
پس از آن، ارزش طلبگی از دیدگاه آیات و روایات به‌تفصیل بررسی شده است. در بخش روایات، احادیث رسول مکرم اسلام(ص)، از روایات ائمه اطهار(ع) تفکیک شده است<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/36640/1/17 ر.ک: همان، ص‎35-17]</ref>‎.  


از امام سجاد(ع) روایت است: اگر مردم می‌دانستند که علم‎آموزی چه فضیلت و ارزشی دارد همانا آن را می‌آموختند، ولو به ریخته شدن خونشان و فرو رفتن در سختی‎ها<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/36640/1/35 ر.ک: همان، ص‎35]</ref>‎.  
از امام سجاد(ع) روایت است: اگر مردم می‌دانستند که علم‎آموزی چه فضیلت و ارزشی دارد همانا آن را می‌آموختند، ولو به ریخته شدن خونشان و فرو رفتن در سختی‌ها<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/36640/1/35 ر.ک: همان، ص‎35]</ref>‎.  


تهجد، یعنی شب‎زنده‌داری و پاسی از شب را برای خدا بیدار بودن، مخصوصاًً ثلث آخر شب را به عبادت و نماز شب و تلاوت قرآن و فکر و ذکر سپری کردن. در فضیلت شب و شب‎زنده‌داری همان‎قدر بس که رسول گرامی اسلام(ص) به فرموده قرآن، شب به معراج رفت و شب هم قرآن بر ایشان نازل شد. خداوند در قرآن به آن حضرت دستور شب‎زنده‌داری داده و وجوب نماز شب از ویژگی‎های ایشان بوده است<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/36640/1/59 ر.ک: همان، ص‎59]</ref>‎.  
تهجد، یعنی شب‎زنده‌داری و پاسی از شب را برای خدا بیدار بودن، مخصوصاًً ثلث آخر شب را به عبادت و نماز شب و تلاوت قرآن و فکر و ذکر سپری کردن. در فضیلت شب و شب‎زنده‌داری همان‎قدر بس که رسول گرامی اسلام(ص) به فرموده قرآن، شب به معراج رفت و شب هم قرآن بر ایشان نازل شد. خداوند در قرآن به آن حضرت دستور شب‎زنده‌داری داده و وجوب نماز شب از ویژگی‌های ایشان بوده است<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/36640/1/59 ر.ک: همان، ص‎59]</ref>‎.  


تعریف اخلاق الهی از دیگر سرفصل‎های مباحث است. از نظر لغت، خُلق، شکل درونی انسان است؛ لذا حضرت حق تبارک و تعالی می‌فرماید: [https://quran.inoor.ir/fa/quran/surahNum-17/pageNum-290/ قُلْ كُلٌّ يَعْمَلُ عَلَى شَاكِلَتِهِ] ﴿الإسراء: 84﴾؛ یعنی هر انسانی بر اساس شاکله درونی خود عمل می‌کند. بنابراین اخلاق، صفات درونی است که در همه اعمال نقش زیربنایی و فرماندهی دارد. همان‎ گونه که خَلق، شکل برونی انسان است. بنابراین، غرائز، ملکات و صفات باطنی انسان، اخلاق و رفتاری که از آن ناشی می‌شود، رفتار اخلاقی نامیده می‌شود<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/36640/1/70 ر.ک: همان، ج2، ص‎70]</ref>‎.
تعریف اخلاق الهی از دیگر سرفصل‎های مباحث است. از نظر لغت، خُلق، شکل درونی انسان است؛ لذا حضرت حق تبارک و تعالی می‌فرماید: [https://quran.inoor.ir/fa/quran/surahNum-17/pageNum-290/ قُلْ كُلٌّ يَعْمَلُ عَلَى شَاكِلَتِهِ] ﴿الإسراء: 84﴾؛ یعنی هر انسانی بر اساس شاکله درونی خود عمل می‌کند. بنابراین اخلاق، صفات درونی است که در همه اعمال نقش زیربنایی و فرماندهی دارد. همان‎ گونه که خَلق، شکل برونی انسان است. بنابراین، غرائز، ملکات و صفات باطنی انسان، اخلاق و رفتاری که از آن ناشی می‌شود، رفتار اخلاقی نامیده می‌شود<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/36640/1/70 ر.ک: همان، ج2، ص‎70]</ref>‎.
خط ۵۸: خط ۵۸:
علمای علم اخلاق فرموده‌اند: اگر آنچه حضرت حق بدون اکتساب، بلکه از طریق فطرت و سرشت انسانی، به انسان داده است، درست به‌کار گرفته شود و مشغول کسب اخلاق اختیاری و اکتسابی شویم، می‌توانیم به تمام ارزش‎های والای انسانی برسیم<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/36640/1/72 ر.ک: همان، ص‎73-72]</ref>‎.  
علمای علم اخلاق فرموده‌اند: اگر آنچه حضرت حق بدون اکتساب، بلکه از طریق فطرت و سرشت انسانی، به انسان داده است، درست به‌کار گرفته شود و مشغول کسب اخلاق اختیاری و اکتسابی شویم، می‌توانیم به تمام ارزش‎های والای انسانی برسیم<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/36640/1/72 ر.ک: همان، ص‎73-72]</ref>‎.  


قمشه‌ای، اهمیت جهاد اکبر و مبارزه با نفس را با ذکر اولین حدیث کتاب پربرکت چهل حدیث امام راحل(ره) با این مضمون متذکر می‌شود که اصحاب رسول خدا(ص) از جنگ بزرگی برگشته بودند؛ خدمت حضرت آمدند و از سختی‎های آن جنگ و شهدا و مجروحین و گرفتاری‎های آن نزد حضرت درد دل کردند. حضرت پس از شنیدن سخنانشان فرمود: از جنگ کوچکی برگشته‌اید. بر شما باد به جنگ بزرگ. اصحاب برآشفتند که یا رسول‌الله مگر جنگی از این سخت‎تر در پیش داریم؟ و آیا آن کدام است؟ حضرت فرمود: بلی! آن جنگ بزرگ، جهاد با نفس است<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/36640/1/88 ر.ک: همان، ص‎88]</ref>‎.  
قمشه‌ای، اهمیت جهاد اکبر و مبارزه با نفس را با ذکر اولین حدیث کتاب پربرکت چهل حدیث امام راحل(ره) با این مضمون متذکر می‌شود که اصحاب رسول خدا(ص) از جنگ بزرگی برگشته بودند؛ خدمت حضرت آمدند و از سختی‌های آن جنگ و شهدا و مجروحین و گرفتاری‌های آن نزد حضرت درد دل کردند. حضرت پس از شنیدن سخنانشان فرمود: از جنگ کوچکی برگشته‌اید. بر شما باد به جنگ بزرگ. اصحاب برآشفتند که یا رسول‌الله مگر جنگی از این سخت‎تر در پیش داریم؟ و آیا آن کدام است؟ حضرت فرمود: بلی! آن جنگ بزرگ، جهاد با نفس است<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/36640/1/88 ر.ک: همان، ص‎88]</ref>‎.  


در قرآن مجید در موارد فراوانی نام ایمان با عمل صالح جفت شده است. از این‎گونه آیات می‌فهمیم که التزام به عمل صالح یکی از نشانه‌های ایمان واقعی است. عمل، یعنی کار و کوشش، سعی و تلاش و انجام وظیفه. و صالح، یعنی عملی که فرآورده و نتیجه داشته باشد و انسان را در زندگی فردی و خانوادگی و اجتماعی رشد دهد و به کمال برساند. نویسنده، با این توضیح، به ذکر نشانه‌های ایمان واقعی پرداخته و نوزده آیه از قرآن کریم را در این رابطه متذکر شده است<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/36640/1/97 ر.ک: همان، ص102-97]</ref>‎. سپس خواننده را به کتاب ارزشمند «صفات الشيعة» محدث بزرگ شیخ صدوق ارجاع داده است. ایشان در این کتاب از ائمه اطهار(ع) بیش از هفتاد روایت مستند درباره صفات مؤمن واقعی، یعنی شیعه اثنا‎عشری نقل می‌کند<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/36640/1/103 ر.ک: همان، ص103]</ref>‎.
در قرآن مجید در موارد فراوانی نام ایمان با عمل صالح جفت شده است. از این‎گونه آیات می‌فهمیم که التزام به عمل صالح یکی از نشانه‌های ایمان واقعی است. عمل، یعنی کار و کوشش، سعی و تلاش و انجام وظیفه. و صالح، یعنی عملی که فرآورده و نتیجه داشته باشد و انسان را در زندگی فردی و خانوادگی و اجتماعی رشد دهد و به کمال برساند. نویسنده، با این توضیح، به ذکر نشانه‌های ایمان واقعی پرداخته و نوزده آیه از قرآن کریم را در این رابطه متذکر شده است<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/36640/1/97 ر.ک: همان، ص102-97]</ref>‎. سپس خواننده را به کتاب ارزشمند «صفات الشيعة» محدث بزرگ شیخ صدوق ارجاع داده است. ایشان در این کتاب از ائمه اطهار(ع) بیش از هفتاد روایت مستند درباره صفات مؤمن واقعی، یعنی شیعه اثنا‎عشری نقل می‌کند<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/36640/1/103 ر.ک: همان، ص103]</ref>‎.
خط ۶۹: خط ۶۹:


==وضعیت کتاب==
==وضعیت کتاب==
فهرست مطالب در ابتدای جلد اول ذکر شده است. آدرس منابع و برخی توضیحات محقق اثر در پاورقی‎های کتاب ذکر شده است.  
فهرست مطالب در ابتدای جلد اول ذکر شده است. آدرس منابع و برخی توضیحات محقق اثر در پاورقی‌های کتاب ذکر شده است.  


==پانویس ==
==پانویس ==
۴۲۵٬۲۲۵

ویرایش