تذکره خواجه محمد بن صدیق کججانی: تفاوت میان نسخه‌ها

وی بیان می‌دارد که سه روز در صحبت خواجه بودم و چیزى نخوردم، نه شب و نه روز. چون خادم طعام می‌آورد، خواجه دو سه لقمه کوچک می‌خورد و به خادم می‌گفت: طعام را بردار که او نمى‎خورد. در این سه روز، سؤال‎هاى عجیب و غریب مى‎فرمود از معانى مشکلات و متشابهات قرآن و احادیث نبوى(ص) که متعلق بود به حقیقت که باطن شریعت است و این ضعیف از آن جواب مى‎گفتم برحسب آنچه حق تعالى در آن وقت بر من مى‎گشود و جواب‌ها که هرگز ندانسته بودم و بر خاطرم نگذشته بود و از هیچ آفریده نشنیده بودم و در هیچ کتابى نخوانده بودم، تا غایتى از آن کلمات که در آن زمان از من صادر مى‎شد ذوقى و صفائى و طربى به باطن من راه مى‎یافت و تعجّب مى‎کردم که این اسرار الهى از من چگونه ظاهر مى‎شود؟ پس به حقیقت دانستم که صدور این کلمات و ظهور این اسرار و اشارات از برکات نظر و انفاس متبرّکه و علوّ همّت حضرت خواجه است.<ref>ر.ک: همان، ص‎11-17</ref>.

بخش سوم کتاب، در باب بیان سبب تألیف این نوشتار است، که نگارنده بیان می‌دارد که خواجه به ایشان فرمود: وقتی مرد حقانی از این جهان فانی مفارقت می‌کند، وارثان او پسران و برادران از جهان مادی و آب و گل نیستند، بلکه وارث او کسی باشد که مظهر علم و عمل و حال و مقال او باشد و طریق هدایت و ارشاد او بر دست او گشاده شود، خواه فرزند طینى باشد یا برادر دینى، که سخنان مجمل او را تفسیر طلب کند و کلمات مختصر او را مبسوط‍‎ به سمع مردم رساند و مردم را شناسا گرداند به ورد و کرد او و طریقه‌اى که در حالت حیات بر آن بوده باشد - از معرفت اللّه و معرفت اوامر و احکام الهى و حظّ‍‎ استعداد او از انوار و فیض رحمانى - تا اگر طایفه‌اى در حال حیات در محبّت و متابعت و تعظیم او تقصیر کرده باشند، بعد از وفات او چون سیرت و آداب او معلوم کنند، تدارک آن بکنند و متابعت او بر خود لازم دانند؛ زیراکه هرچه آدمى بر آن قدرت دارد، در آن رغبت نمى‎کند و هرچه از آن عاجز ماند، خواهد که به شعف و محبّت و حرص هرچه تمام‎تر به تحصیل آن قیام نماید؛ چون این کلمات که از حضرت خواجه صادر شد، مشعر بود به دستورى و اجازت من بنده در اظهار معانى اسرار و نقل آثار و اخبار، این فقیر حقیر نیز لطائف معرفت که چون بنات النّعش متفرّق بود، چون ثریا جمع کردم<ref>ر.ک: همان، ص‎35-36</ref>.