اللمعة في تحقيق مباحث الوجود و الحدوث و القدر و أفعال العباد: تفاوت میان نسخه‌ها

نویسنده علت اکتفای به سه موضوع را اهمیت آنها در اصول دین دانسته که هیچ طالب حقیقتی از آن بی‎نیاز نیست<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/28940/1/11 ر.ک: متن کتاب، ص11]</ref>‎.

[[حسيني، عزت عطار|عطار حسینی]] در مقدمه‌اش پس از ابراز تواضع با این مضمون که چگونه فردی چون من درباره کتابی بحث و اظهار نظر کند که آن را [[حلبي مذاري، ابراهيم بن مصطفي|علامه حلبی]] نوشته و استاد [[کوثري، محمد زاهد|کوثری]] برگزیده است، گوید: به جهت امتثال امر و پاسخ‎گویی به اشتیاق استاد [[کوثري، محمد زاهد|کوثری]] نسبت به نگارش مقدمه توسط من، به این کار اقدام کردم. وی در ادامه این کتاب را نشانه‌ای در تحقیق مباحث وجود و معجزه‌ای در فلسفه قضا و قدر و تکلیف بندگان دانسته است؛ چراکه نویسنده حاذق آن در رابطه با هریک از مباحث، بحث کافی و روشنی ارائه نموده است؛ آراء ثالیس را در مبحث وجود ذکر کرده و به کلام فارابی در جمع بین دیدگاه افلاطون و [[ارسطو]] منتقل شده و پس از اشاره به اقوال [[میرداماد، محمدباقر بن محمد|صاحب قبسات]]، به طرح دیدگاه‌های [[اشعری، علی بن اسماعیل|ابوالحسن اشعری]]، [[صدرالدین شیرازی، محمد بن ابراهیم|ملاصدرای شیرازی]]، [[طوسی، محمد بن حسن|شیخ طوسی]] و جمهور حکما پرداخته است. وی همچنین این کتاب را مشتمل بر مباحث بی‎نظیر پراکنده در کتب مختلف دانسته که محقق در این علم اگر بخواهد به آنچه در این کتاب کوچک، اما پرفایده آمده، در کتب مختلف دست یابد، باید زمان زیادی را صرف کند<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/28940/1/3 ر.ک: مقدمه ناشر، ص4-3]</ref>‎.  

[[کوثري، محمد زاهد|محمد زاهد کوثری]] در مقدمه‌اش به معرفی کتاب و ذکر شرح حال نویسنده اقدام کرده است. وی در توصیف کتاب می‎نویسد: «مبالغه نیست اگر بگویم کتابی در این حجم ندیده‌ام که این انبوه علم را در خود جای داده باشد»<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/28940/1/6 ر.ک: مقدمه محقق، ص6]</ref>‎.  

در بخشی از این مقاله قضا و قدر به دو قسم علمی و عینی تقسیم شده است. قضای علمی، علم به ضرورت وجود اشیاء و لزوم آنهاست که در این مرتبه، حکـم بـه‎ تحقـق‎ اشیاء در شرایط خاصی‎ شده‎ و این علم الهـی (خواه در مرتبـه ذات و خـواه در مرتبـه فعـل) منشـأ حتمیت و ضرورت اشیاء است. قدر علمی نیز به معنای تحدید هر شیء با تمام خصوصیاتش در علم الهـی اسـت‎، قبـل‎ از اینکـه عالم و اشیای حادث، خلق شـوند و این عـلم منشأ حدود و اندازه اشیاء است. قضای عینی، یعنی نفس ضرورت و حتمیت اشیاء از آن جهت که منتسب به واجب الوجود‎ است‎؛ به‎عبارت‎دیگر، ضرورت عینی و خارجی شیء، هنگام وجـود عـلت تامه‌اش می‎باشد. قدر عینی، نفس‎ تعیین وجود و اندازه وجود اشیاء است، از آن جهـت کـه منتسـب‎ بـه‎ خـدای‎ واجب الوجود می‎باشد و در حقیقت، خصوصیاتی اسـت کـه شیء از عللش، هنگام تحقق و تـلبس بـه وجود ‎‎خارجی‎ کسب می‎نماید و جایگاه و وضع شیء را در عالم وجود بیان می‎نماید. به‎طور‎ کلی‎، می‌توان‎ گفت که در مرتبه عینی، آن حقیقت علمی، حالت عینـی مــی‎یابـد و هــر پدیده‌ای در شرایط‎ و اندازه خـاص خـود، تحقق می‎یابد. قضا و قدر علمی، ناظر به تقدیر و ضرورت در‎ علم خداوند سبحان و تقدیر‎ و قضـای‎ عینـی، ناظر به تقدیر و ضرورت خارجی هستند<ref>[https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/77842/3 ر.ک: احمدوند، نفیسه، ص4-3]؛ [https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/28940/1/60 متن کتاب، ص61-60]</ref>‎.