المصباح المضيء في خلافة المستضيء: تفاوت میان نسخه‌ها

دوران زندگی [[ابن جوزی، عبدالرحمن بن علی|ابن جوزی]]، مقارن با خلافت شش تن‎ از‎ خلفای بنی‎عباس بوده است. در این میان المستضی (575-566ق) - ‎که در زمان او [[ابن جوزی، عبدالرحمن بن علی|ابن‎ جوزی]]‎ به اوج شهرت رسیده بود - ‎به‎عنوان بزرگ‎ترین واعظ حنبلیان شناخته می‎شود و خلیفه به‎شدت تحت تأثیر سخنرانی‎ها‎ و مواعظ‎ وی‎ بـوده اسـت. در زمان المـستضی، حکومت فاطمیه‎ مصر سقوط‎ می‌کند. [[ابن جوزی، عبدالرحمن بن علی|ابن جوزی]] در این‎باره کتابی با عنوان «النصر علی مصر» نوشت و در حـضور خلیفه خواند، اما «المصباح المـضيء في دولة المـستضيء»، دقیقاً معلوم نیست که در این زمان، یا بعد از آن نگاشته است<ref>[https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/409/155 ر.ک: دهقانی، مهدیه، ص‎156-155]</ref>‎. تنها [[ابراهيم، ناجيه عبدالله|ناجیه عبدالله ابراهیم]] بر مبنای برخی احتمالات تألیف آن در ابتدای عهد مستضی را ترجیح داده است<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/6439/1/43 ر.ک: مقدمه محقق، ص43]</ref>‎.  

بـزرگان‎ در ارزیابی آثار [[ابن جوزی، عبدالرحمن بن علی|ابن جوزی]]، نظرات گوناگونی داده‎اند؛ برای مثال ابن تیمیه‎ در أجوبة المصرية، تصنیفات‎ او‎ را سـتوده و مـی‌گوید: «او در حـدیث، وعظ و مباحث مربوط به آن‎ها مصنفاتی دارد که کسی چون او تصنیف نکرده اسـت»؛ امـا در مقابل گفته‎اند: به علت نقل بسیار [[ابن جوزی، عبدالرحمن بن علی|ابن جوزی]] از‎ ابوالوفاء، در کلام و حدیث وی نا‎هماهنگی و پریشانی راه یافته است. بـه‌هـرحال، تألیفات او از سیل خرده‎گیری‎ها و طعن‎های علما در امان نمانده است؛ ذهبی از قول مـوفق عـبداللطیف می‎نویسد‎: «در‎ تصانیف او غلط‎های بسیاری دیده می‎شود». سـپس بـه نـشانه تأیید می‌افزاید: «سخنان بی‌اساس، در آثارش مشاهده مـی‎شود و آن‎قـدر تألیف کرده که اگر عمری دوباره یابد نمی‎تواند آن‎ها را اصلاح‎ و بازنویسی‎ کند».