۴۲۵٬۲۲۵
ویرایش
جز
جایگزینی متن - 'ی‌د' به 'ی‌د'
جز (جایگزینی متن - 'ق‌ه' به 'ق‌ه') |
جز (جایگزینی متن - 'ی‌د' به 'ی‌د') برچسب‌ها: ویرایش همراه ویرایش از وبگاه همراه |
||
| خط ۲۷: | خط ۲۷: | ||
}} | }} | ||
'''علم کلام'''، نوشته [[صفايي، احمد|سید احمد صفایی]]، کتابی است با موضوع کلامی که در دو جلد به نگارش درآمده است. محتوای جلد اول کتاب در باب کلیات علم کلام، توحید، صفات الهی، عدل الهی، جبر و تفویض و کلام الهی است که در این راستا مؤلف به شبهات مطرحشده در این موضوعات پاسخ لازم را | '''علم کلام'''، نوشته [[صفايي، احمد|سید احمد صفایی]]، کتابی است با موضوع کلامی که در دو جلد به نگارش درآمده است. محتوای جلد اول کتاب در باب کلیات علم کلام، توحید، صفات الهی، عدل الهی، جبر و تفویض و کلام الهی است که در این راستا مؤلف به شبهات مطرحشده در این موضوعات پاسخ لازم را می‌دهد و جلد دوم کتاب در موضوع نبوت عامه است که در چندین بخش، ابتدا به ادله اثبات نبوت عامه و حقیقت و شرایط نبوت می‌پردازد، سپس درباره موانع نبوت مطالب خود را عرضه می‌دارد. این کتاب اساسا بهعنوان یک کتاب درسی برای دانشجویان دانشکده الهیات و معارف اسلامی دانشگاه تهران نوشته شده است. | ||
انگیزه مؤلف از نگارش این کتاب این بوده که در واقع ایشان کتابهای قدیم علم کلام را کافی برای رفع نیاز دانشجویان امروز و درخور تحولات علمی عصر جدید | انگیزه مؤلف از نگارش این کتاب این بوده که در واقع ایشان کتابهای قدیم علم کلام را کافی برای رفع نیاز دانشجویان امروز و درخور تحولات علمی عصر جدید نمی‌دانست، فلذا کتابی نو و مفید در این زمینه تألیف کرد که مورد توجه و استقبال دانشجویان و صاحبنظران علم کلام و حکمت الهی قرار گرفت. | ||
==ساختار== | ==ساختار== | ||
| خط ۴۴: | خط ۴۴: | ||
# بحث امامت؛ | # بحث امامت؛ | ||
# بحث معاد<ref>ر.ک: مقدمه کتاب، ص5-16</ref>. | # بحث معاد<ref>ر.ک: مقدمه کتاب، ص5-16</ref>. | ||
بخش اول کتاب در باب امور عامه در علم کلام است. در این بخش در واقع مباحث گوناگون مقدماتی در علم کلام مورد تحلیل و بررسی قرار می‌گیرد. ابتدا از وجود و عدم و اقسام و حیثیات آن سخن به میان آمده است. نگارنده در باب جهات ثلاثه بیان | بخش اول کتاب در باب امور عامه در علم کلام است. در این بخش در واقع مباحث گوناگون مقدماتی در علم کلام مورد تحلیل و بررسی قرار می‌گیرد. ابتدا از وجود و عدم و اقسام و حیثیات آن سخن به میان آمده است. نگارنده در باب جهات ثلاثه بیان می‌دارد که هر آنچه قابل تعبیر باشد، از سه حال بیرون نیست: یا هستی آن حتمی، یا نیستی آن حتمی، یا نه هستی و نه نیستی آن حتمی است. اولی را واجب، دومی را ممتنع و محال و سومی را ممکن و جایز گویند و از وجوب در فلسفه قدیم به ضرورت و در فلسفه جدید به جبر تعبیر میشود. | ||
حدوث و قدم، تقدم و تأخر، قوه و فعل و اقسام و احوال هریک از آنها، از مباحث بعدی در این فصل است که بهتفصیل به آن پرداخته شده است. تقابل از نظر نگارنده عبارت است از مغایرت دو چیز، بهنحوی که اجتماع آنها در یک محل، به یک جهت و در یک زمان نشاید. متقابلین را درصورتیکه دارای ماهیت واحده، یعنی دو فرد از یک حقیقت عینیه باشند، متماثلین گویند و چنانچه هر دو وجودی باشند، اگر در عالم ذهن پیوستگی با یکدیگر نداشته باشند، ضدین نام دارند و تقابل آنها تقابل تضاد نامیده میشود. | حدوث و قدم، تقدم و تأخر، قوه و فعل و اقسام و احوال هریک از آنها، از مباحث بعدی در این فصل است که بهتفصیل به آن پرداخته شده است. تقابل از نظر نگارنده عبارت است از مغایرت دو چیز، بهنحوی که اجتماع آنها در یک محل، به یک جهت و در یک زمان نشاید. متقابلین را درصورتیکه دارای ماهیت واحده، یعنی دو فرد از یک حقیقت عینیه باشند، متماثلین گویند و چنانچه هر دو وجودی باشند، اگر در عالم ذهن پیوستگی با یکدیگر نداشته باشند، ضدین نام دارند و تقابل آنها تقابل تضاد نامیده میشود. | ||
| خط ۵۴: | خط ۵۴: | ||
# برهان اسدّ و اخصر<ref>ر.ک: متن کتاب، ص17-80</ref>. | # برهان اسدّ و اخصر<ref>ر.ک: متن کتاب، ص17-80</ref>. | ||
موضوع پرداختهشده در بخش دوم کتاب بحث جواهر و اعراض است. نگارنده در این بخش به ذکر تعریف، اقسام و احوال این دو می‌پردازد و در پایان این بخش بیان | موضوع پرداختهشده در بخش دوم کتاب بحث جواهر و اعراض است. نگارنده در این بخش به ذکر تعریف، اقسام و احوال این دو می‌پردازد و در پایان این بخش بیان می‌دارد که جوهر بالاتفاق از موجودات خارجی و معقول اول میباشد؛ بهعبارتدیگر از مفاهیمی است که در خارج مابازاء دارد. اما اعراض بهطور اطلاق اینطور نیستند؛ یعنی برای تمام اعراض وجود خارجی محقق نیست، بعضی از آنها در خارج مابازاء دارند، مانند کیف و کم و بعضی دیگر در خارج مابازاء ندارند، بلکه فقط منشأ انتزاع آنها در خارج است، مانند مقوله این و متی که این قبیل اعراض در خارج موجود نیستند، ولی ظرف اتصاف معروض به آنها خارج است<ref>ر.ک: همان، ص81-87</ref>. | ||
اثبات صانع و صفات جمال و جلال از مهمترین فصول این کتاب است که در بخش سوم کتاب بهتفصیل به آن پرداخته شده است. در این باب نگارنده روش و منطق‌های مختلف در اثبات صانع از منظر متکلمان و فلاسفه غرب و اسلامی را مطرح میکند. از جمله روشهای اثبات خداوند متعال، منطق وحی است که به قول نویسنده، راه مستقیم و اقصر طرق است. منطق وحی انسان را گرفتار پیچوخم دور و تسلسل نمیکند، بلکه افکار را مستقیما از راه تذکار آیات خدایی بهسوی خدا رهبری میکند (نگارنده درادامه سخن، آیات و روایات مربوطه به این بخش را یکبهیک بررسی میکند). | اثبات صانع و صفات جمال و جلال از مهمترین فصول این کتاب است که در بخش سوم کتاب بهتفصیل به آن پرداخته شده است. در این باب نگارنده روش و منطق‌های مختلف در اثبات صانع از منظر متکلمان و فلاسفه غرب و اسلامی را مطرح میکند. از جمله روشهای اثبات خداوند متعال، منطق وحی است که به قول نویسنده، راه مستقیم و اقصر طرق است. منطق وحی انسان را گرفتار پیچوخم دور و تسلسل نمیکند، بلکه افکار را مستقیما از راه تذکار آیات خدایی بهسوی خدا رهبری میکند (نگارنده درادامه سخن، آیات و روایات مربوطه به این بخش را یکبهیک بررسی میکند). | ||