رسائل ابن سینا: تفاوت میان نسخه‌ها

هیچ تغییری در اندازه به وجود نیامده‌ است. ،  ‏۲۲ اوت ۲۰۱۹
جز
جایگزینی متن - 'ه‎ه' به 'ه‌ه'
جز (جایگزینی متن - 'ی‎خ' به 'ی‌خ')
جز (جایگزینی متن - 'ه‎ه' به 'ه‌ه')
خط ۲۴: خط ۲۴:
}}
}}


'''رسائل ابن‎سینا''' مشتمل بر تعدادی از رساله‎های عربی [[ابن سینا، حسین بن عبدالله|ابن‎سینا]] در موضوعات فلسفی و اعتقادی است که توسط [[دری، ضیاءالدین|ضیاءالدین دری]] به فارسی ترجمه شده است.
'''رسائل ابن‎سینا''' مشتمل بر تعدادی از رساله‌های عربی [[ابن سینا، حسین بن عبدالله|ابن‎سینا]] در موضوعات فلسفی و اعتقادی است که توسط [[دری، ضیاءالدین|ضیاءالدین دری]] به فارسی ترجمه شده است.


==ساختار==
==ساختار==
کتاب با مقدمه‌ای از مترجم در شرح‎حال و آثار [[ابن سینا، حسین بن عبدالله|ابن‎سینا]] آغاز شده است. شیوه ارائه رساله‎ها با ذکر مقدمه‎ یا توضیحاتی از مترجم کتاب است.
کتاب با مقدمه‌ای از مترجم در شرح‎حال و آثار [[ابن سینا، حسین بن عبدالله|ابن‎سینا]] آغاز شده است. شیوه ارائه رساله‌ها با ذکر مقدمه‎ یا توضیحاتی از مترجم کتاب است.


==گزارش محتوا==
==گزارش محتوا==
خط ۳۳: خط ۳۳:


وی همچنین با مقایسه فلسفه او با [[فارابی، محمد بن محمد|فارابی]]، علم نفس را محوری‎ترین عنصر فلسفه [[ابن سینا، حسین بن عبدالله|ابن‎سینا]] دانسته می‎نویسد: فارابى تمام همّ خود را مصروف عقل خالص ساخت و ذات او را مورد تأمل قرار داد اما [[ابن سینا، حسین بن عبدالله|ابن‎سینا]] همواره توجه خود را مخصوص به نفس نمود؛ چنانکه با توجه به پزشکى جسم را هم منظور نظر قرار داد. او در فلسفه خود نه‏ تنها نفس را در این مکان قرار داد بلکه دائرة‎المعارف فلسفى خود را الشفا (یعنى شفاء نفس) نامید، علم نفس همان محور فلسفه اوست<ref>ر.ک: همان، صفحه ح</ref>.
وی همچنین با مقایسه فلسفه او با [[فارابی، محمد بن محمد|فارابی]]، علم نفس را محوری‎ترین عنصر فلسفه [[ابن سینا، حسین بن عبدالله|ابن‎سینا]] دانسته می‎نویسد: فارابى تمام همّ خود را مصروف عقل خالص ساخت و ذات او را مورد تأمل قرار داد اما [[ابن سینا، حسین بن عبدالله|ابن‎سینا]] همواره توجه خود را مخصوص به نفس نمود؛ چنانکه با توجه به پزشکى جسم را هم منظور نظر قرار داد. او در فلسفه خود نه‏ تنها نفس را در این مکان قرار داد بلکه دائرة‎المعارف فلسفى خود را الشفا (یعنى شفاء نفس) نامید، علم نفس همان محور فلسفه اوست<ref>ر.ک: همان، صفحه ح</ref>.
خلاصه رساله‎های ذکر شده در کتاب به ترتیب عبارتند از:
خلاصه رساله‌های ذکر شده در کتاب به ترتیب عبارتند از:
# رساله «عرشیه» در اثبات واجب‎الوجود و بیان صفات او. در ابتدای این رساله مقدمه مفصلی موسوم به فوائد الدریه آمده که نوشته مترجم اثر بوده و در آن به این موضوعات پرداخته است: (اول) برترى مقام علمى [[ابن سینا، حسین بن عبدالله|ابن‎سینا]] از تمام حکما اولین و آخرین؛ (دوم) اثبات تشیع او از روى کتب و رسائل خودش؛ (سوم) رد سخنان معاندین از جهت نسبت شرب خمر دادن به شیخ به ادله عقلى و نقلى؛ (چهارم) اثبات ایرانى بودن شیخ و ذکر مصنفات او که به ترتیب مطبوع و خطی فهرست شده است. در انتهای این رساله، موضوع قضا و قدر به‌اختصار تبیین شده است.<ref>ر.ک: متن کتاب، ص67-1</ref>.
# رساله «عرشیه» در اثبات واجب‎الوجود و بیان صفات او. در ابتدای این رساله مقدمه مفصلی موسوم به فوائد الدریه آمده که نوشته مترجم اثر بوده و در آن به این موضوعات پرداخته است: (اول) برترى مقام علمى [[ابن سینا، حسین بن عبدالله|ابن‎سینا]] از تمام حکما اولین و آخرین؛ (دوم) اثبات تشیع او از روى کتب و رسائل خودش؛ (سوم) رد سخنان معاندین از جهت نسبت شرب خمر دادن به شیخ به ادله عقلى و نقلى؛ (چهارم) اثبات ایرانى بودن شیخ و ذکر مصنفات او که به ترتیب مطبوع و خطی فهرست شده است. در انتهای این رساله، موضوع قضا و قدر به‌اختصار تبیین شده است.<ref>ر.ک: متن کتاب، ص67-1</ref>.
# رساله «سرّ قدر» که ضمیمه عرشیه است؛‏ همان‎گونه که مترجم در انتهای رساله عرشیه نوشته است: «سپس چون مسئله قدر از مسائل صعبه و مطالب مشکله است، براى توضیح و تشریح آن‏که خوانندگان بیشتر و بهتر استفاده نمایند رساله سر القدر حضرت شیخ را هم ترجمه نموده و ضمیمه آن ساختم»<ref>ر.ک: همان، ص67</ref>.
# رساله «سرّ قدر» که ضمیمه عرشیه است؛‏ همان‎گونه که مترجم در انتهای رساله عرشیه نوشته است: «سپس چون مسئله قدر از مسائل صعبه و مطالب مشکله است، براى توضیح و تشریح آن‏که خوانندگان بیشتر و بهتر استفاده نمایند رساله سر القدر حضرت شیخ را هم ترجمه نموده و ضمیمه آن ساختم»<ref>ر.ک: همان، ص67</ref>.
خط ۴۹: خط ۴۹:
[[ابن سینا، حسین بن عبدالله|ابن‎سینا]] در ابتدای این رساله تأکید می‎کند که احسانی بالاتر از راهنمایی دوستان به سعادت ابدی و حیات سرمدی سراغ ندارد چراکه موجب تقرب به‎حق و رسیدن به نعیم دائمی و خلاصی از هموم و غموم دنیوی است.<ref>ر.ک: همان، ص188-187</ref>. سپس پیش از ذکر ده دلیل بر تجرد نفس ناطقه انسانی، در اثبات این‎که سعادت غایت است چنین استدلال می‎کند: «هرگاه غایاتى سواى سعادت تصور شود و انسان طلب نماید آن‎ها را و گمان کند که آن غایات باعث خیریت او است و یا حقیقتاً بر سنن خیریت باشد، محقق است که مقصود و منظور از آن‎ها همان سعادت است و بس. به‎عبارت‎دیگر تحصیل آن‎ها بر سبیل مقدمه است؛ مقصود بالذات همان سعادت است و اما اگر کسى بخواهد خود سعادت را وسیله قرار دهد براى رسیدن به چیز دیگرى مسلم است که آن چیز آخر سعادت است نه آنکه آن را وسیله و مقدمه قرار داده است؛ مگر آنکه بگویى غایات امور غیرمتناهى است و این‎هم که محال است»<ref>ر.ک: همان، ص188</ref>. ‏
[[ابن سینا، حسین بن عبدالله|ابن‎سینا]] در ابتدای این رساله تأکید می‎کند که احسانی بالاتر از راهنمایی دوستان به سعادت ابدی و حیات سرمدی سراغ ندارد چراکه موجب تقرب به‎حق و رسیدن به نعیم دائمی و خلاصی از هموم و غموم دنیوی است.<ref>ر.ک: همان، ص188-187</ref>. سپس پیش از ذکر ده دلیل بر تجرد نفس ناطقه انسانی، در اثبات این‎که سعادت غایت است چنین استدلال می‎کند: «هرگاه غایاتى سواى سعادت تصور شود و انسان طلب نماید آن‎ها را و گمان کند که آن غایات باعث خیریت او است و یا حقیقتاً بر سنن خیریت باشد، محقق است که مقصود و منظور از آن‎ها همان سعادت است و بس. به‎عبارت‎دیگر تحصیل آن‎ها بر سبیل مقدمه است؛ مقصود بالذات همان سعادت است و اما اگر کسى بخواهد خود سعادت را وسیله قرار دهد براى رسیدن به چیز دیگرى مسلم است که آن چیز آخر سعادت است نه آنکه آن را وسیله و مقدمه قرار داده است؛ مگر آنکه بگویى غایات امور غیرمتناهى است و این‎هم که محال است»<ref>ر.ک: همان، ص188</ref>. ‏
# مترجم «رساله ترغیب بر دعا» را ضمیمه رساله تحفه نموده است. او سبب این امر را این‎گونه توضیح می‌دهد: برای ازدیاد روشن نمودن قلوب طالبین و تتمیم سخنان پیشین، رساله دیگر او ([[ابن سینا، حسین بن عبدالله|ابن‎سینا]]) را که تحریص و ترغیب است براى راهنمایی واصلین به‎حق ترجمه نموده و ضمیمه رساله تحفه بلکه متمم آن قرار دهیم تا نفعش تام و ثمره‏‎اش عام کردد<ref>ر.ک: همان، ص237</ref>. ‏
# مترجم «رساله ترغیب بر دعا» را ضمیمه رساله تحفه نموده است. او سبب این امر را این‎گونه توضیح می‌دهد: برای ازدیاد روشن نمودن قلوب طالبین و تتمیم سخنان پیشین، رساله دیگر او ([[ابن سینا، حسین بن عبدالله|ابن‎سینا]]) را که تحریص و ترغیب است براى راهنمایی واصلین به‎حق ترجمه نموده و ضمیمه رساله تحفه بلکه متمم آن قرار دهیم تا نفعش تام و ثمره‏‎اش عام کردد<ref>ر.ک: همان، ص237</ref>. ‏
#رساله اقسام نفوس: این رساله که به رساله شانزده فصل و رساله نفس و رساله ماهیت نفس مشهور است، ترجمه‏‎ای است از کتاب المعاد شیخ که در غالب نسخ موجود، متن فارسى آن نیز به [[ابن سینا، حسین بن عبدالله|ابن‎سینا]] نسبت داده شده است. از این رساله، نسخ متعدد در کتابخانه‎هاى ایران و خارج از ایران موجود است و دو بار در ایران به دست استادان محترم [[شهابی، محمود|محمود شهابى]] و [[عمید، موسی|موسى عمید]] به طبع رسیده است. مترجم در ابتدای رساله انتساب متن فارسی مذکور به [[ابن سینا، حسین بن عبدالله|ابن‎سینا]] را رد کرده است.<ref>ر.ک: همان، ص241</ref>. ‏
#رساله اقسام نفوس: این رساله که به رساله شانزده فصل و رساله نفس و رساله ماهیت نفس مشهور است، ترجمه‏‎ای است از کتاب المعاد شیخ که در غالب نسخ موجود، متن فارسى آن نیز به [[ابن سینا، حسین بن عبدالله|ابن‎سینا]] نسبت داده شده است. از این رساله، نسخ متعدد در کتابخانه‌هاى ایران و خارج از ایران موجود است و دو بار در ایران به دست استادان محترم [[شهابی، محمود|محمود شهابى]] و [[عمید، موسی|موسى عمید]] به طبع رسیده است. مترجم در ابتدای رساله انتساب متن فارسی مذکور به [[ابن سینا، حسین بن عبدالله|ابن‎سینا]] را رد کرده است.<ref>ر.ک: همان، ص241</ref>. ‏


==وضعیت کتاب==
==وضعیت کتاب==
۴۲۵٬۲۲۵

ویرایش