خاورشناسان و جمع و تدوین قرآن کریم: تفاوت میان نسخه‌ها

# بلاشر، معتقد است در زمان پیامبر(ص) اراده‌ای بر جمع قرآن وجود نداشته است.

# فقدان امکانات مالی و ویژگی‎های خط عربی، دلایل اعتقاد بلاشر به عدم جمع قرآن در زمان پیامبر(ص) است.

# بلاشر در نظریه‎پردازی خود به روایات ضعیف توجه کرده است.

# ریچارد بل، اگرچه انتقادهایی به دیدگاه‎های مسلمانان دارد، ولی معتقد است هسته اصیل روایات به‎لحاظ تاریخی معتبر هستند.

# برتون با این ادعا که روایات جمع قرآن به دلیل منازعات و اختلاف بین فقهای مسلمان جعل شده‌اند، جمع و تدوین قرآن را به زمان پیامبر(ص) مربوط می‎داند.

# نزاع و اختلافی که برتون سعی کرده در بین فقهای مسلمان نشان بدهد، واقعی نیست.

# ونزبرو تدوین قرآن را مربوط به قرن سوم هجری می‎داند. تحلیل ادبی قرآن، روشی است که وی را به این نتیجه‎گیری تاریخی رسانده است. سکوت منابع تاریخی پیش از قرن سوم هجری، دلیل دیگر ونزبرو برای این نظریه است.

# روش‎شناسی ونزبرو حاوی تناقض است؛ زیرا وی تلاش کرده با توجه به تحلیل ادبی منابع به حقایق تاریخی دست پیدا کند؛ درحالی‎که از تحلیل ادبی می‎توان نتایج مختلف تاریخ به دست آورد.

# موتسکی با روش تحلیل ترکیبی متن و سند حدیث، روایات جمع قرآن را نقادی کرده و آن‎ها را معتبر می‎داند.

# هارالد موتسکی که با رویکردی فرهنگی‎محور، مسئله جمع و تدوین قرآن را مطالعه کرده، با توجه به تحلیل روایات، دیدگاه مسلمانان را واقعی‎تر از دیدگاه غربی‎ها می‎داند.

# با وجود اختلاف روایات، قرآن موجود نزد همه مسلمانان معروف و متواتر است.

# با وجود روایات و گزارش‎های مختلف درباره جمع و تدوین قرآن کریم، همه مسلمانان به اصالت و اعتبار تاریخ قرآن کریم اعتقاد دارند و در طول پانزده سده از نزول قرآن کریم هیچ نسخه متفاوتی وجود نداشته است.<ref>ر.ک: متن کتاب، ص255-261</ref>.