المختصر المفيد في شرح جوهرة التوحيد: تفاوت میان نسخه‌ها

هیچ تغییری در اندازه به وجود نیامده‌ است. ،  ‏۲۲ اوت ۲۰۱۹
جز
جایگزینی متن - 'ه‎ا' به 'ه‌ا'
جز (جایگزینی متن - 'ی‎ش' به 'ی‌ش')
جز (جایگزینی متن - 'ه‎ا' به 'ه‌ا')
خط ۲۹: خط ۲۹:
'''المختصر المفيد في شرح جوهرة التوحيد'''، شرح عالم مالکی [[قضاه، نوح علي|شیخ نوح علی سلمان‎ القضاة]] بر «جوهرة التوحيد في علم الكلام» ابوالامداد ابراهیم بن حسن لقانی مالکی (متوفی 1041ق) است. لقانی در جوهرة التوحيد که از جمله مهم‎ترین آثار کلامی نزد اشاعره است، اصول اعتقادات را در 144 بیت به نظم درآورده است.  
'''المختصر المفيد في شرح جوهرة التوحيد'''، شرح عالم مالکی [[قضاه، نوح علي|شیخ نوح علی سلمان‎ القضاة]] بر «جوهرة التوحيد في علم الكلام» ابوالامداد ابراهیم بن حسن لقانی مالکی (متوفی 1041ق) است. لقانی در جوهرة التوحيد که از جمله مهم‎ترین آثار کلامی نزد اشاعره است، اصول اعتقادات را در 144 بیت به نظم درآورده است.  


در بخش از مقدمه نویسنده چنین می‎خوانیم: «از نوشته‎های مشهور در علم توحید متن «جوهرة التوحيد» شیخ ابراهیم لقانی مالکی است. این اثر منظومه‎ای در 144 بیت است که در آن مهم‎ترین مسائل اعتقادی اسلام برای حفظ راحت‎تر به شیوه گذشتگان - که قواعد هر علم را به نظم و نثر تلخیص می‎کردند تا به هنگام بحث و آموزش سریع‎تر در ذهن حاضر شود - ‎تلخیص شده است. سپس شیخ عبدالسلام، فرزند مؤلف، به جهت رعایت شیوه پدرش در مختصرنویسی، شرحی مختصر بر آن نوشت و آن را در سال 1047ق، به پایان رساند. این منظومه و شرحش در مراکز آموزش دینی در مصر و شام و دیگر بلاد اسلامی تدریس می‌شدند؛ چراکه این دو کتاب برای طلاب علم که در ابتدای تحصیلات دینی بودند مناسب بود<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/28941/1/6 ر.ک: مقدمه، ص7-6]</ref>.
در بخش از مقدمه نویسنده چنین می‎خوانیم: «از نوشته‎های مشهور در علم توحید متن «جوهرة التوحيد» شیخ ابراهیم لقانی مالکی است. این اثر منظومه‌ای در 144 بیت است که در آن مهم‎ترین مسائل اعتقادی اسلام برای حفظ راحت‎تر به شیوه گذشتگان - که قواعد هر علم را به نظم و نثر تلخیص می‎کردند تا به هنگام بحث و آموزش سریع‎تر در ذهن حاضر شود - ‎تلخیص شده است. سپس شیخ عبدالسلام، فرزند مؤلف، به جهت رعایت شیوه پدرش در مختصرنویسی، شرحی مختصر بر آن نوشت و آن را در سال 1047ق، به پایان رساند. این منظومه و شرحش در مراکز آموزش دینی در مصر و شام و دیگر بلاد اسلامی تدریس می‌شدند؛ چراکه این دو کتاب برای طلاب علم که در ابتدای تحصیلات دینی بودند مناسب بود<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/28941/1/6 ر.ک: مقدمه، ص7-6]</ref>.


شارح همچنین به تدریس مکرر این منظومه توسط خودش در مناطق مختلف اشاره کرده است. او در تدریس خود دو نکته را لحاظ می‎کرده است: تبیین مقصود مؤلف از هر بیت، به‎صورت نثر و شرح معنای مورد نظر از آن بیت. او همچنین شیوه گذشتگان در تألیفاتشان که به‎اختصار و منظوم می‎نوشتند را امروزه مورد پسند دانشجویان علوم دینی و غیر دینی نمی‎داند؛ چراکه دانشجویان به شیوه کتب معاصر که عبارات را بسط داده و سهل و روان بیان می‎کنند، عادت کرده‎اند<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/28941/1/7 ر.ک: همان، ص7]</ref>.  
شارح همچنین به تدریس مکرر این منظومه توسط خودش در مناطق مختلف اشاره کرده است. او در تدریس خود دو نکته را لحاظ می‎کرده است: تبیین مقصود مؤلف از هر بیت، به‎صورت نثر و شرح معنای مورد نظر از آن بیت. او همچنین شیوه گذشتگان در تألیفاتشان که به‌اختصار و منظوم می‎نوشتند را امروزه مورد پسند دانشجویان علوم دینی و غیر دینی نمی‎داند؛ چراکه دانشجویان به شیوه کتب معاصر که عبارات را بسط داده و سهل و روان بیان می‎کنند، عادت کرده‌اند<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/28941/1/7 ر.ک: همان، ص7]</ref>.  


بنابراین شارح در این اثر تلاش داشته که مسائل عقیدتی را که در جوهرة التوحيد و شرحش آمده، در قالبی سهل و آسان بیان کند. او در هر بخش، ابیات را کامل ذکر کرده و برای هر بیت یا ابیات مرتبط عنوانی که بیان‎کننده مقصود باشد برگزیده است. سپس در حد توان معنای آن ابیات را شرح داده و از آیات قرآن کریم و احادیث شریفی که اهل سنت بر عقاید خود به‎عنوان شاهد مثال آورده‎اند، استفاده کرده است.<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/28941/1/7 ر.ک: همان، ص8-7]</ref>.
بنابراین شارح در این اثر تلاش داشته که مسائل عقیدتی را که در جوهرة التوحيد و شرحش آمده، در قالبی سهل و آسان بیان کند. او در هر بخش، ابیات را کامل ذکر کرده و برای هر بیت یا ابیات مرتبط عنوانی که بیان‎کننده مقصود باشد برگزیده است. سپس در حد توان معنای آن ابیات را شرح داده و از آیات قرآن کریم و احادیث شریفی که اهل سنت بر عقاید خود به‎عنوان شاهد مثال آورده‌اند، استفاده کرده است.<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/28941/1/7 ر.ک: همان، ص8-7]</ref>.


شارح این اثر نیز همانند حاشية الصاوي، اشعار جوهرة التوحيد را در سه مبحث الهیات، نبوات و سمعیات تقسیم و شرح کرده است؛ با این تفاوت که در اینجا از بیت 63 به بعد که در موضوع نبوت است، در بخش سمعیات آمده و حال آنکه در شروح دیگری چون «حاشية الصاوي علی جوهرة التوحيد في علم الكلام»، از بیت 84 که در موضوع دعاست در سمعیات ذکر شده است.<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/28941/1/133 ر.ک: متن کتاب، ص133]؛ [https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/25594/1/174 الصاوي، أحمد بن محمد، ص174]</ref>.  
شارح این اثر نیز همانند حاشية الصاوي، اشعار جوهرة التوحيد را در سه مبحث الهیات، نبوات و سمعیات تقسیم و شرح کرده است؛ با این تفاوت که در اینجا از بیت 63 به بعد که در موضوع نبوت است، در بخش سمعیات آمده و حال آنکه در شروح دیگری چون «حاشية الصاوي علی جوهرة التوحيد في علم الكلام»، از بیت 84 که در موضوع دعاست در سمعیات ذکر شده است.<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/28941/1/133 ر.ک: متن کتاب، ص133]؛ [https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/25594/1/174 الصاوي، أحمد بن محمد، ص174]</ref>.  
۴۲۵٬۲۲۵

ویرایش