خضر بک، خضر بن جلال‌الدین: تفاوت میان نسخه‌ها

هیچ تغییری در اندازه به وجود نیامده‌ است. ،  ‏۲۲ اوت ۲۰۱۹
جز
جایگزینی متن - 'ه‎ا' به 'ه‌ا'
بدون خلاصۀ ویرایش
جز (جایگزینی متن - 'ه‎ا' به 'ه‌ا')
برچسب‌ها: ویرایش همراه ویرایش از وبگاه همراه
خط ۴۰: خط ۴۰:


==نام، کنیه، لقب و نسبت==
==نام، کنیه، لقب و نسبت==
تراجم‎نویسان بر نام خضر بن جلال‎الدین، برای وی اتفاق نظر دارند. لقب او جراب العلم و خیرالدین بوده است. به دلیل انتسابش به روم، وی را «رومی» هم نامیده‎اند که البته این نسبت در میان بسیاری از علمای ترک، وجود دارد و ریشه آن را در پیروزی آلپ ارسلان سلجوقی بر رومیان باید جست. به خضر بیک، نسبت‎های «ماتریدی» به دلیل مذهبش در اصول عقاید و «حنفی» به دلیل گرایشش در فروع به این مذهب، را نیز داده‎اند<ref>[https://www.noorlib.ir/view/fa/book/bookview/text/18368/1/24 ر.ک: خیالی، ص24]</ref>.
تراجم‎نویسان بر نام خضر بن جلال‎الدین، برای وی اتفاق نظر دارند. لقب او جراب العلم و خیرالدین بوده است. به دلیل انتسابش به روم، وی را «رومی» هم نامیده‌اند که البته این نسبت در میان بسیاری از علمای ترک، وجود دارد و ریشه آن را در پیروزی آلپ ارسلان سلجوقی بر رومیان باید جست. به خضر بیک، نسبت‎های «ماتریدی» به دلیل مذهبش در اصول عقاید و «حنفی» به دلیل گرایشش در فروع به این مذهب، را نیز داده‌اند<ref>[https://www.noorlib.ir/view/fa/book/bookview/text/18368/1/24 ر.ک: خیالی، ص24]</ref>.
بیشترین شهرت وی به «خضر بیک» یا «خضر بک» است و به‎جز صاحب معجم المؤلفين که لقب «خضر رومی» را در ترجمه او به‎کار برده است، سایرین از دو لقب پیشین، استفاده کرده‎اند<ref>[https://www.noorlib.ir/view/fa/book/bookview/text/18368/1/25 ر.ک: همان، ص25]</ref>.
بیشترین شهرت وی به «خضر بیک» یا «خضر بک» است و به‎جز صاحب معجم المؤلفين که لقب «خضر رومی» را در ترجمه او به‎کار برده است، سایرین از دو لقب پیشین، استفاده کرده‌اند<ref>[https://www.noorlib.ir/view/fa/book/bookview/text/18368/1/25 ر.ک: همان، ص25]</ref>.


==زادگاه و زادروز==
==زادگاه و زادروز==
خط ۴۷: خط ۴۷:


==وفات==
==وفات==
اکثر مورخین تاریخ وفاتش را 863ق/1459م، می‎دانند. سخاوی و عمر رضا کحاله، وفاتش را در 860ق، دانسته‎اند. او در شهر «قسطنطنیه» از دنیا رفت و در جوار ابوایوب انصاری (از صحابه) به خاک سپرده شد<ref>[https://www.noorlib.ir/view/fa/book/bookview/text/18368/1/42 ر.ک: همان، ص42]</ref>.
اکثر مورخین تاریخ وفاتش را 863ق/1459م، می‎دانند. سخاوی و عمر رضا کحاله، وفاتش را در 860ق، دانسته‌اند. او در شهر «قسطنطنیه» از دنیا رفت و در جوار ابوایوب انصاری (از صحابه) به خاک سپرده شد<ref>[https://www.noorlib.ir/view/fa/book/bookview/text/18368/1/42 ر.ک: همان، ص42]</ref>.


==تحصیل، مناصب==
==تحصیل، مناصب==
خط ۵۶: خط ۵۶:
==اطلاعات علمی==
==اطلاعات علمی==
===علوم لغوی===
===علوم لغوی===
خضر بن جلال‎الدین، اهتمام خاصی به علوم زبان عربی داشت و در میان این علوم، در نظم ید طولایی داشت. برخی مورخان، قصایدی را در علوم مختلف برایش ذکر کرده‎اند و از مساجلات شعریه شیرین او می‎توان مساجله میان او و شمس‎الدین جزری شافعی را نام برد که طاش کبری‎زاده آن را ذکر کرده است. او در سرودن شعر به زبان‎های فارسی و ترکی نیز مهارت داشت. شیخ عثمان کلیسی درباره قصیده نونیه او گفته: این قصیده در اوج فصاحت است و سراینده‎اش در هیچ جا از قوانین عروض خارج نشده است<ref>[https://www.noorlib.ir/view/fa/book/bookview/text/18368/1/26 ر.ک: همان، ص26-27]</ref>.
خضر بن جلال‎الدین، اهتمام خاصی به علوم زبان عربی داشت و در میان این علوم، در نظم ید طولایی داشت. برخی مورخان، قصایدی را در علوم مختلف برایش ذکر کرده‌اند و از مساجلات شعریه شیرین او می‎توان مساجله میان او و شمس‎الدین جزری شافعی را نام برد که طاش کبری‎زاده آن را ذکر کرده است. او در سرودن شعر به زبان‎های فارسی و ترکی نیز مهارت داشت. شیخ عثمان کلیسی درباره قصیده نونیه او گفته: این قصیده در اوج فصاحت است و سراینده‌اش در هیچ جا از قوانین عروض خارج نشده است<ref>[https://www.noorlib.ir/view/fa/book/bookview/text/18368/1/26 ر.ک: همان، ص26-27]</ref>.


===علوم عقلی===
===علوم عقلی===
او در فروع مختلف علوم عقلی مهارت یافت و به علوم غریبه و فنون نادره نیز دست پیدا کرد. وی را به سرعت فهم و کثرت حفظ توصیف کرده‎اند. درباره او گفته شده بعد از «فناری» کسی مانند خضر بیک، بر علوم غریبه تسلط نداشت. در تأیید این ماجرا می‎توان به مناظره وی در دهه سوم عمرش با شخصی در محضر سلطان «محمد خان» اشاره کرد که طاش کبری‎زاده و ابوالحسنات لکنوی ذکر کرده‎اند و بروکلمان نیز به آن اشاره کرده‎ است. در این ماجرا، سلطان از پیروزی خضر بیک، به وجد آمد و مدرسه جدش، سلطان محمد خان اول، در شهر «بروسا» را در اختیار وی نهاد و او در آنجا به تدریس پرداخت<ref>[https://www.noorlib.ir/view/fa/book/bookview/text/18368/1/27 ر.ک: همان، ص27-28]</ref>.
او در فروع مختلف علوم عقلی مهارت یافت و به علوم غریبه و فنون نادره نیز دست پیدا کرد. وی را به سرعت فهم و کثرت حفظ توصیف کرده‌اند. درباره او گفته شده بعد از «فناری» کسی مانند خضر بیک، بر علوم غریبه تسلط نداشت. در تأیید این ماجرا می‎توان به مناظره وی در دهه سوم عمرش با شخصی در محضر سلطان «محمد خان» اشاره کرد که طاش کبری‎زاده و ابوالحسنات لکنوی ذکر کرده‌اند و بروکلمان نیز به آن اشاره کرده‎ است. در این ماجرا، سلطان از پیروزی خضر بیک، به وجد آمد و مدرسه جدش، سلطان محمد خان اول، در شهر «بروسا» را در اختیار وی نهاد و او در آنجا به تدریس پرداخت<ref>[https://www.noorlib.ir/view/fa/book/bookview/text/18368/1/27 ر.ک: همان، ص27-28]</ref>.


===علوم قرآنی و فقه===
===علوم قرآنی و فقه===
خط ۸۵: خط ۸۵:
==آثار==
==آثار==
# حواشی بر حاشیه تفتازانی بر تفسیر کشاف زمخشری؛
# حواشی بر حاشیه تفتازانی بر تفسیر کشاف زمخشری؛
# ارجوزه‎ای در علم عروض؛
# ارجوزه‌ای در علم عروض؛
# قصیده نونیه یا جواهر العقائد؛
# قصیده نونیه یا جواهر العقائد؛
# عجالة ليلة او ليلتين (قصیده نونیه دیگر)؛  
# عجالة ليلة او ليلتين (قصیده نونیه دیگر)؛  
۴۲۵٬۲۲۵

ویرایش