۴۲۵٬۲۲۵
ویرایش
جز
جایگزینی متن - 'ی‌ش' به 'ی‌ش'
بدون خلاصۀ ویرایش |
جز (جایگزینی متن - 'ی‌ش' به 'ی‌ش') |
||
| خط ۴۷: | خط ۴۷: | ||
دیوان [[امیرخسرو دهلوی، خسرو بن محمود|امیرخسرو]] دارای ویژگیهای خاص و منحصربهفردی است که در اینجا به خاطر رعایت اختصار تنها از جنبه موسیقیایی مورد بررسی قرار میگیرد. | دیوان [[امیرخسرو دهلوی، خسرو بن محمود|امیرخسرو]] دارای ویژگیهای خاص و منحصربهفردی است که در اینجا به خاطر رعایت اختصار تنها از جنبه موسیقیایی مورد بررسی قرار میگیرد. | ||
[[امیرخسرو دهلوی، خسرو بن محمود|امیر خسرو]] به سبب برخورداری از ذهن قوی موسیقایی میکوشد که از میان اوزان شعر فارسی، وزنی را که با محتوا و حالت انفعالی شعرش هماهنگی دارد، انتخاب کند. این گزینش آگاهانه نیست؛ یعنی [[امیرخسرو دهلوی، خسرو بن محمود|خسرو]] هیچگاه بر آن نبوده است که نخست محتوای شعرش را در نظر آرد و سپس وزنی را که با آن مناسبت مییابد، انتخاب کند. بلکه [[امیرخسرو دهلوی، خسرو بن محمود|خسرو]] آن شاعر توانایی است که محتوای شعرش با وزن مناسب آن به وی الهام | [[امیرخسرو دهلوی، خسرو بن محمود|امیر خسرو]] به سبب برخورداری از ذهن قوی موسیقایی میکوشد که از میان اوزان شعر فارسی، وزنی را که با محتوا و حالت انفعالی شعرش هماهنگی دارد، انتخاب کند. این گزینش آگاهانه نیست؛ یعنی [[امیرخسرو دهلوی، خسرو بن محمود|خسرو]] هیچگاه بر آن نبوده است که نخست محتوای شعرش را در نظر آرد و سپس وزنی را که با آن مناسبت مییابد، انتخاب کند. بلکه [[امیرخسرو دهلوی، خسرو بن محمود|خسرو]] آن شاعر توانایی است که محتوای شعرش با وزن مناسب آن به وی الهام می‌شود هرچند که در منظومههای داستانی، شاعر، وزن را متناسب با مضمون انتخاب میکند اما بر روی هم شعر از چشمه فیاض الهام نشئت میگیرد و هنر شاعری [[امیرخسرو دهلوی، خسرو بن محمود|خسرو]] نیز در پیوند مضامین شعر با موسیقی کلام وی است.<ref>[https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/28782/33 کیمنش، عباس، ص33]</ref> | ||
اوزان خوشآهنگ به کار رفته در دیوان خسرو بازتاب تسلط و تأثیر ذهن موسیقایی اوست. نکته آنکه یکی از ویژگیهای عروض شعر فارسی، اشتمال آن است بر اوزان خاصی به نام اوزان «دوری» یا «متناوب» یا «دوپاره» که در این اوزان هر مصراع از دوپاره تشکیل میگردد که وزن پاره دوم، تکرار پاره اول است. بهعبارتدیگر در وزن «دوری» هر نیم مصراع در حکم یک مصراع است؛ مانند بیتی را که پیشازاین مذکور افتاد و یا بیت زیر در بحر مضارع مثمن مکفوف آخر بـ (مفعول فاعلاتن، مفعول فاعلاتن//مستفعلن فعولن، مستفعلن فعولن). | اوزان خوشآهنگ به کار رفته در دیوان خسرو بازتاب تسلط و تأثیر ذهن موسیقایی اوست. نکته آنکه یکی از ویژگیهای عروض شعر فارسی، اشتمال آن است بر اوزان خاصی به نام اوزان «دوری» یا «متناوب» یا «دوپاره» که در این اوزان هر مصراع از دوپاره تشکیل میگردد که وزن پاره دوم، تکرار پاره اول است. بهعبارتدیگر در وزن «دوری» هر نیم مصراع در حکم یک مصراع است؛ مانند بیتی را که پیشازاین مذکور افتاد و یا بیت زیر در بحر مضارع مثمن مکفوف آخر بـ (مفعول فاعلاتن، مفعول فاعلاتن//مستفعلن فعولن، مستفعلن فعولن). | ||
| خط ۵۸: | خط ۵۸: | ||
که بعد از پاره اول هر مصراع، وقفه یا مکثی صورت میگیرد؛ هرچند که در بسیاری از اوزان غیر دوری نیز این مکث یا وقفه محل ظهور مییابد. | که بعد از پاره اول هر مصراع، وقفه یا مکثی صورت میگیرد؛ هرچند که در بسیاری از اوزان غیر دوری نیز این مکث یا وقفه محل ظهور مییابد. | ||
اوزان دوری از ارکان متناوب تشکیل | اوزان دوری از ارکان متناوب تشکیل می‌شود نه از تکرار یک رکن. بسیاری از اوزان غیردوری نیز متناوب هستند؛ مانند بیت زیر در بحر مجتث مثمن مخبون (مفاعلن فعلاتن مفاعلن فعلاتن): | ||
{{شعر}} | {{شعر}} | ||