الإيضاح في أصول‌الدين: تفاوت میان نسخه‌ها

# به‎دست‎آمده از اخبار واحد و ظنی، که برخی موارد آن تلقی به قبول می‎شود و برخی از آنها مورد قبول نیست<ref>ر.ک: متن کتاب، ص‎29-36</ref>.

# واجبات کفایی: واجباتی است که اگر شخصی آن را به‎پا دارد، از دیگران ساقط می‎شود؛ مانند حل شبهات مخالفین دین و برخی واجبات دینی<ref>ر.ک: همان، ص66</ref>.

درباره قدم علم الهی استدلال شده به اینکه: قدر متیقن در مورد علم این است که علم، صفتی ذاتی است و صفات ذاتیه برای ذات باری تعالی ثابت است و این موجب می‎شود ثبوت و موجودیت صفت علم از زمان وجود ذات خداوند از ازل، فلذا علم جاری مجرای حیات خداوند و قدیم است.<ref>ر.ک: همان، ص‎134-137</ref>.

در ادامه مؤلف به‎تفصیل برای هریک از این فصول، استدلالاتی را مطرح می‎کند<ref>ر.ک: همان، ص‎357</ref>.

# اینکه خداوند متعال با همین چشم مادی رؤیت می‎شود، نه با چشم دل و حس ششم<ref>ر.ک: همان، ص‎407</ref>.

فصل بعدی در موضوع وعید (وعده‎های عذاب الهی) است. اعتقاد مؤلف بر این است که انجام وعید‎های الهی در حق ارباب کبائر و ذنوب، بر خداوند متعال واجب نیست و اگر بخواهد می‎تواند ایشان را مورد عفو خویش و شفاعت شافعین قرار دهد و اگر بخواهد می‎تواند ایشان را عذاب کند. معتزلیان بر این باورند که وعید‎های الهی واجب الاجر است و شایسته نیست ترک آنها. خود معتزله دراین باب اختلاف دارند؛ گروه کمی از ایشان بر این باورند که واجب است بر خداوند متعال عذاب کردن مذنبین به‎قدر ذنوبشان و سپس خارج شدن آنها از عذاب الهی و اکثریت معتزله معتقدند کسی که داخل در عذاب الهی می‎شود، در آن مخلد می‎گردد و به‎هیچ‎وجه از آن خارج نمی‎شود. سپس مؤلف در ادامه بحث، مدعای خویش را با آیات قرآن کریم و روایات به‎تفصیل ثابت می‎کند<ref>ر.ک: همان، ص‎425</ref>.

شفاعت در روز قیامت، از مهم‎ترین مباحث این نوشتار است. مؤلف بیان می‎دارد که شفاعت امر حق و مسلمی است و اول کسی که در روز قیامت شفاعت‎کننده است، رسول اکرم(ص) است و پس از ایشان ملائکه هستند و انبیا و علما و شهدا و صالحین از بندگان الهی. معتزلیان بر این باورند که در روز قیامت برای هیچ‎کس امکان شفاعت وجود ندارد. مؤلف در ادامه بحث، مدعای خویش را با آیات قرآن کریم و روایات به‎تفصیل ثابت می‎کند<ref>ر.ک: همان، ص‎452</ref>.

فصل نهایی کتاب در باب نبوت و امامت است. مؤلف در باب نبوت، به ذکر اقوال در این باب و ذکر استدلالات بر ادعای خویش می‎پردازد. سپس وارد بحث امامت می‎شود. وی که شخصی سنی‎مذهب است، در مورد جانشینی پس از رسول اکرم(ص) بیان می‎دارد که مسئله امامت و خلافت پس از نبی مکرم اسلام(ص)، برای حفظ شریعت اسلام و اقامه عدل و حدود الهی و تدبیر امور بلاد و عباد، امری ضروری و حتمی است و تعیین امام به‎وسیله اجماع امت صورت می‎گیرد<ref>ر.ک: همان، ص‎479</ref>.