۴۲۵٬۲۲۵
ویرایش
فتح المجيد شرح كتاب العميد في علم التجويد (نمایش مبدأ)
نسخهٔ ۱۱ مارس ۲۰۱۹، ساعت ۱۰:۲۴
، ۱۱ مارس ۲۰۱۹←گزارش محتوا
بدون خلاصۀ ویرایش |
|||
| خط ۴۰: | خط ۴۰: | ||
قمحاوی در مقدمهای مختصر در ابتدای اثر، برخی از جملات کتاب را نیازمند توضیح و تنظیم دانسته، ولذا اقدام به تعلیق و تحقیق کتاب کرده است<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/6589/1/3 ر.ک: کلمه محقق، ص3]</ref>. | قمحاوی در مقدمهای مختصر در ابتدای اثر، برخی از جملات کتاب را نیازمند توضیح و تنظیم دانسته، ولذا اقدام به تعلیق و تحقیق کتاب کرده است<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/6589/1/3 ر.ک: کلمه محقق، ص3]</ref>. | ||
مؤلف در مقدمه کتاب، علم تجوید را از افضل علومی دانسته که بدون واسطه به قرآن کریم تعلق دارد. سپس خود را از طفولیت علاقهمند به علم تجوید و مشتاق آشنایی با قواعد آن دانسته است<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/6589/1/4 ر.ک: مقدمه مؤلف، ص4]</ref>. پس از آن از اشتیاقش به تدریس علم تجوید سخن گفته است؛ البته بر طبق اطلاعاتی که خود در رابطه با این علم دارد، نه کتبی که در دست دانشجویان است که به اعتقاد وی اولاً بهجهت اختصار، فایده مورد انتظار را برای دانشجویانی که تنها یک سال علم تجوید را مورد مطالعه قرار دادهاند، ندارد؛ ثانیاً از جهت دشواری آن و مشتمل بودن بر برخی تعبیرات پیچیده با فهم آنها سازگار نیست و ثالثاً برخی از این آثار حاوی برخی مثالها برای برخی قواعد است که در قرآن وجود ندارد<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/6589/1/5 ر.ک: همان، ص5]</ref>. به همین جهت برخی از دانشجویان از نویسنده درخواست میکنند که کتابی در علم تجوید بنویسد که با وجود سهولت و نظم آثار گذشتهاش مشتمل بر توضیحات و تفصیلات باشد<ref>ر.ک: همان، ص6</ref>. | مؤلف در مقدمه کتاب، علم تجوید را از افضل علومی دانسته که بدون واسطه به قرآن کریم تعلق دارد. سپس خود را از طفولیت علاقهمند به علم تجوید و مشتاق آشنایی با قواعد آن دانسته است<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/6589/1/4 ر.ک: مقدمه مؤلف، ص4]</ref>. پس از آن از اشتیاقش به تدریس علم تجوید سخن گفته است؛ البته بر طبق اطلاعاتی که خود در رابطه با این علم دارد، نه کتبی که در دست دانشجویان است که به اعتقاد وی اولاً بهجهت اختصار، فایده مورد انتظار را برای دانشجویانی که تنها یک سال علم تجوید را مورد مطالعه قرار دادهاند، ندارد؛ ثانیاً از جهت دشواری آن و مشتمل بودن بر برخی تعبیرات پیچیده با فهم آنها سازگار نیست و ثالثاً برخی از این آثار حاوی برخی مثالها برای برخی قواعد است که در قرآن وجود ندارد<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/6589/1/5 ر.ک: همان، ص5]</ref>. به همین جهت برخی از دانشجویان از نویسنده درخواست میکنند که کتابی در علم تجوید بنویسد که با وجود سهولت و نظم آثار گذشتهاش مشتمل بر توضیحات و تفصیلات باشد<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/6589/1/6 ر.ک: همان، ص6]</ref>. | ||
درس اول با مقدمات عمومی علم تجوید در شش عنوان است. تجوید در لغت به معنای تحسین و در اصطلاح علمی است که در آن کلمات قرآنی از حیث اعطای حق و مستحق حروف مورد بحث قرار میگیرد. حق حرف همان مخرج و صفاتی از حرف است که از آن جدا نشده و لازمه آن حرف باشد؛ همچون صفات و ویژگیهایی که هریک از حروف بهتنهایی و بدون ترکیب در کلمه پیدا میکنند؛ مانند: جهر و همس، صفیر و... مستحق حرف، به صفاتی گفته میشود که گاه حرف به آن متصف میشود و گاهی نمیشود؛ یعنی از پیوستن حرف در ترکیب با حروف و یا حرکات دیگر به دست میآید؛ مثل: تفخیم و ترقیق راء<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/6589/1/7 ر.ک: متن کتاب، ص7]</ref>. | درس اول با مقدمات عمومی علم تجوید در شش عنوان است. تجوید در لغت به معنای تحسین و در اصطلاح علمی است که در آن کلمات قرآنی از حیث اعطای حق و مستحق حروف مورد بحث قرار میگیرد. حق حرف همان مخرج و صفاتی از حرف است که از آن جدا نشده و لازمه آن حرف باشد؛ همچون صفات و ویژگیهایی که هریک از حروف بهتنهایی و بدون ترکیب در کلمه پیدا میکنند؛ مانند: جهر و همس، صفیر و... مستحق حرف، به صفاتی گفته میشود که گاه حرف به آن متصف میشود و گاهی نمیشود؛ یعنی از پیوستن حرف در ترکیب با حروف و یا حرکات دیگر به دست میآید؛ مثل: تفخیم و ترقیق راء<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/6589/1/7 ر.ک: متن کتاب، ص7]</ref>. | ||
نویسنده در ادامه، واضع علم تجوید را از لحاظ عملی نبی اکرم(ص) و از لحاظ وضع قواعد، خلیل بن احمد فراهیدی و دیگر قراء و لغویون دانسته است<ref>ر.ک: همان</ref>. فایده این علم نیز حفظ لسان از لحن در قرآن است؛ لحن به معنای تمایل از درست به خطا و اشتباه در ادای حرکات، حروف و احکام تجوید و قرائتی قرآن، خواه معنا را عـوض کنـد یا نـه و نیز در مواضع وقف و وصل و ابتدا و تنغیم (لحن بیان) است. لحن بر دو نوع است: لحن جلی و خفی<ref>ر.ک: همان، ص8- | نویسنده در ادامه، واضع علم تجوید را از لحاظ عملی نبی اکرم(ص) و از لحاظ وضع قواعد، خلیل بن احمد فراهیدی و دیگر قراء و لغویون دانسته است<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/6589/1/7 ر.ک: همان]</ref>. فایده این علم نیز حفظ لسان از لحن در قرآن است؛ لحن به معنای تمایل از درست به خطا و اشتباه در ادای حرکات، حروف و احکام تجوید و قرائتی قرآن، خواه معنا را عـوض کنـد یا نـه و نیز در مواضع وقف و وصل و ابتدا و تنغیم (لحن بیان) است. لحن بر دو نوع است: لحن جلی و خفی<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/6589/1/7 ر.ک: همان، ص8-7]؛ [https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/66862/130 بستانی، قاسم، ص130]</ref>. | ||
اینکه تجوید چه حکمی دارد، آخرین مبحث درس اول را تشکیل داده است. نویسنده عمل به تجوید به هنگام حفظ یا قرائت قرآن کریم را واجب عینی دانسته است. اما معتقد است که حکم تعلیم آن نسبت به عموم مسلمانان واجب کفایی و نسبت به رجال دینی از علما و قراء واجب عینی است؛ لذا تارک تجوید از این گروه گناهکار و مورد عقاب الهی است<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/6589/1/8 ر.ک: متن کتاب، ص8]</ref>. | اینکه تجوید چه حکمی دارد، آخرین مبحث درس اول را تشکیل داده است. نویسنده عمل به تجوید به هنگام حفظ یا قرائت قرآن کریم را واجب عینی دانسته است. اما معتقد است که حکم تعلیم آن نسبت به عموم مسلمانان واجب کفایی و نسبت به رجال دینی از علما و قراء واجب عینی است؛ لذا تارک تجوید از این گروه گناهکار و مورد عقاب الهی است<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/6589/1/8 ر.ک: متن کتاب، ص8]</ref>. | ||
| خط ۵۲: | خط ۵۲: | ||
در دیگر دروس کتاب موضوعات مختلفی چون نون ساکنه و تنوین، اظهار، ادغام، اخفا، وقف و ابتدا و... مطرح شده و با معرفی همزه وصل و قطع به پایان آمده است. | در دیگر دروس کتاب موضوعات مختلفی چون نون ساکنه و تنوین، اظهار، ادغام، اخفا، وقف و ابتدا و... مطرح شده و با معرفی همزه وصل و قطع به پایان آمده است. | ||
در خاتمه کتاب نیز برخی احکام قرائت قرآن از دیدگاه نویسنده ذکر شده است؛ بهعنوان نمونه عدم اعتنا به تجوید حروف یا عدم فحص و بررسی در وقف و ابتدا از جمله محرمات در قرائت دانسته شده است<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/6589/1/192 ر.ک: همان، ص192]</ref>. | در خاتمه کتاب نیز برخی احکام قرائت قرآن از دیدگاه نویسنده ذکر شده است؛ بهعنوان نمونه عدم اعتنا به تجوید حروف یا عدم فحص و بررسی در وقف و ابتدا از جمله محرمات در قرائت دانسته شده است<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/6589/1/192 ر.ک: همان، ص192]</ref>. | ||
==وضعیت کتاب== | ==وضعیت کتاب== | ||