نفائس الدرر من أخبار سید البشر: تفاوت میان نسخه‌ها

'''نفائس الدرر من أخبار سید البشر'''، اثر ابوسرحان مسعود بن محمد بن علی جموع سجلماسی فاسی، کتابی است در ذکر اخبار پیامبر(ص) از ولادت تا وفات، همراه با تمامی مباحث مربوط به سیره آن حضرت که به زبان عربی و در قرن دوازدهم هجری نوشته شده است.

جمعی از محققین، همچون: طارق طاطمی، حسن خبیه، ابراهیم امالک، مصطفی رفیق، حمید آیت امعیط و... تحقیق و تصحیح کتاب را برعهده داشته‌اند.

نویسنده در تدوین کتاب، از منابع فراوانی استفاده نموده است که از جمله آن‌ها عبارتند از: «المغازی» موسی بن عقبه؛ «المغازی» [[واقدی، محمد بن عمر|محمد بن عمر واقدی]]؛ «[[الطبقات الكبری (دار الكتب العلمية)|الطبقات الکبری]]» محمد بن سعد‌هاشمی بصری؛ «المحبر» ابوجعفر محمد بن حبیب ‌هاشمی بغدادی؛ «الشمائل» ابوعیسی ترمذی؛ «[[مروج الذهب و معادن الجوهر]]» [[مسعودی، علی بن حسین|علی بن حسین مسعودی]]؛ «أوجز السیر» ابوالحسین احمد بن فارس قزوینی؛ «معرفة الصحابة» ابوعبدالله محمد بن اسحاق بن منده عبدی؛ «شرف المصطفی» ابوسعد عبدالملک بن ابوعثمان خرگوشی نیشابوری؛ «دلائل النبوة» و «معرفة الصحابة» ابونعیم احمد بن عبدالله اصفهانی؛ «جوامع السیرة» ابومحمد علی بن احمد بن حزم ظاهری؛ «دلائل النبوة و معرفة أحوال صاحب الشریعة» ابوبکر احمد بن حسین بیهقی و..<ref>ر.ک: مقدمه محققین، ج6، ص1827-1851</ref>

در مقدمه نخست، به اهمیت و ارزش کتاب، اشاره شده است<ref>مقدمه نخست، ج1، ص5-7</ref>

در مقدمه نویسنده، ضمن بیان اهمیت سیره و اهتمام علما به آن، به معرفی برخی از کتبی که در این زمینه نوشته شده‌اند، پرداخته شده است، از جمله: «المواهب اللدنیة بالمنح المحمدیة» شیخ شهاب‌الدین [[قسطلانی، احمد بن محمد|قسطلانی]]؛ «إنسان العیون» برهان الدین حلبی؛ «کتاب الشفا» قاضی ابوالفضل عیاض؛ «کتاب الاکتفاء» ابوربیع سلیمان بن موسی کلاعی و..<ref>ر.ک: مقدمه نویسنده، همان، ص25-30</ref>

نویسنده، جلد نخست را با ذکر نسب شریف پیامبر(ص) آغاز نموده و سپس ضمن اشاره به اختلاف اقوال در نسب قریش، به بحث پیرامون این مسئله پرداخته که اسامی شریف آن حضرت، اشاره به کمال صفات ایشان دارد<ref>ر.ک: متن کتاب، ج1، ص31-58</ref>

در جلد دوم، به مسائلی مانند اسلام آوردن عمرو بن جموح، هجرت صحابه، مهاجرت پیامبر(ص) از مکه به مدینه، ساخت نخستین مسجد مسلمانان و غزوات پیامبر(ص) از جمله عزوه بواط، العشیره، بدر، بنی سلیم، بنی قینقاع، السویق، غطفان، دومة الجندل، مریسیع و خندق اشاره شده است<ref>ر.ک: همان، ج2</ref>غ

جلد سوم نیز به سایر غزوات و سریه‌های پیامبر(ص) اختصاص یافته است که از جمله آن‌ها، می‌توان به موارد زیر اشاره نمود: غزوه بنی قریظه و سریه عکاشة بن محصن اسدی، سریه محمد بن مسلمه، سریه ابوعبیده، سریه زید بن حارثه، سریه عبدالرحمن بن عوف، سریه عمر بن خطاب، سریه بشیر بن سعد انصاری، سریه غالب بن عبدالله، سریه شجاع بن وهب اسدی، سریه کعب بن عمیر غفاری، سریه ابوعبیده جراح، سریه ابوقتاده انصاری و..<ref>ر.ک: همان، ج3</ref>

در جلد چهارم، دو مسئله اساسی مطرح گردیده است. نخستین مسئله، هیئت‌هایی است که پس از استقرار حکومت اسلامی در مدینه، به محضر پیامبر(ص) شرفیاب شدند که از جمله آن‌ها، عبارتند از: هیئت بلال بن حارث مزنی در رجب سال پنجم هجری؛ هیئت عبدالقیس از قبیله ربیعه در سال نهم؛ هیئت اشعری‌ها؛ هیئت بنی ثعلبه و..<ref>همان، ج4، ص1009-1068</ref>

دومین مسئله، موضوع معجزات پیامبر(ص) است که برخی از آن‌ها عبارتند از: شق القمر؛ رد الشمس؛ حبس الشمس؛ جوشیدن آب از میان انگشتان شریف؛ شیرین شدن آب شور؛ زیاد شدن آب؛ تبدیل آب به شیر؛ سخن گفتن با کوه احد؛ تسبیح سنگ ریزه‌ها در کف دست ایشان؛ تکثیر طعام و..<ref>ر.ک: همان، ص1129-1199</ref>

در جلد پنجم، ابتدا به توصیف برخی از وسایل مربوط به پیامبر(ص) از جمله سلاح و آلات نظامی ایشان مانند زره، کلاه خود، شمشیر، نیزه و... پرداخته شده و سپس برخی از ویژگی‌های شخصیتی ایشان مانند حلم، جود و بخشش، عدالت، امانت، عفاف، شفقت و مهربانی، شجاعت، زهد، عبادت، استغفار، ترس از خدا، خشیت و تضرع و... ذکر گردیده است<ref>ر.ک: همان، ج5</ref>