۶۱٬۱۸۹
ویرایش
جز
جایگزینی متن - 'نويسنده' به 'نویسنده'
جز (جایگزینی متن - 'اخباري' به 'اخباری') |
جز (جایگزینی متن - 'نويسنده' به 'نویسنده') |
||
| خط ۵: | خط ۵: | ||
[[مرکز العلوم والثقافه الاسلامیه، مرکز احیاء التراث الاسلامی]] (محقق) | [[مرکز العلوم والثقافه الاسلامیه، مرکز احیاء التراث الاسلامی]] (محقق) | ||
[[نراقی، احمد بن محمدمهدی]] ( | [[نراقی، احمد بن محمدمهدی]] (نویسنده) | ||
| زبان =عربی | | زبان =عربی | ||
| کد کنگره =BP 159 /ن4م7 | | کد کنگره =BP 159 /ن4م7 | ||
| خط ۲۴: | خط ۲۴: | ||
| تعداد جلد =1 | | تعداد جلد =1 | ||
| کتابخانۀ دیجیتال نور =8133 | | کتابخانۀ دیجیتال نور =8133 | ||
| کتابخوان همراه نور =12411 | |||
| کد پدیدآور = | | کد پدیدآور = | ||
| پس از = | | پس از = | ||
| خط ۳۴: | خط ۳۵: | ||
كتاب، با مقدمه مركز احياء تراث اسلامى، در سه بخش بيان ماهيت كتاب، اشاره به نسخ موجود و توضيح روش تحقيق مطالب، آغاز شده است. | كتاب، با مقدمه مركز احياء تراث اسلامى، در سه بخش بيان ماهيت كتاب، اشاره به نسخ موجود و توضيح روش تحقيق مطالب، آغاز شده است. | ||
نویسنده، مباحث را در يك مقدمه، سه باب و يك خاتمه مطرح كرده است. باب اول، در بيان دلايل شرعى و فرعى احكام، باب دوم، در بيان دلايلى كه در استخراج احكام به آنها نياز است و باب سوم، وظيفه فقيه را در زمانى كه دلايل با يك‌ديگر در تعارضند، تبيين مى‌كند. | |||
مطالب، به‌طور خلاصه و كوتاه، قاعده‌هاى كلى علم اصول را آموزش مى‌دهد. اين اثر، هم از جهت حجم و كميّت و هم از نظر محتوا و نظريه‌پردازى، قابل مقايسه با آثار ديگر علماى قبل و پس از مؤلف نيست. معمولاً هدف عمده در اين كتاب، تنقيح مبانى علم اصول و دسته‌بندى منظم قواعد اصولى و از همه مهم‌تر، پاسخ‌گويى به شبهات و القاءات اخباریون مى‌باشد. | مطالب، به‌طور خلاصه و كوتاه، قاعده‌هاى كلى علم اصول را آموزش مى‌دهد. اين اثر، هم از جهت حجم و كميّت و هم از نظر محتوا و نظريه‌پردازى، قابل مقايسه با آثار ديگر علماى قبل و پس از مؤلف نيست. معمولاً هدف عمده در اين كتاب، تنقيح مبانى علم اصول و دسته‌بندى منظم قواعد اصولى و از همه مهم‌تر، پاسخ‌گويى به شبهات و القاءات اخباریون مى‌باشد. | ||
كتاب، هر چند نسبت به تأليفات ديگر | كتاب، هر چند نسبت به تأليفات ديگر نویسنده، استدلال و تفصيل كمترى دارد، اما با اين وجود، از اتقان و جامعيّت خاصى برخوردار است و در ميان كتاب‌هاى اصولى غير استدلالى در دوره‌هاى اخير و عصر مصنف، شايد بهترين كتاب از جهت منطقى بودن ترتيب مباحث، جامعيّت و ادبيات نگارشى آن باشد. | ||
آوردن مباحث الفاظ پس از ذكر ادلّه، بسيار منطقى به نظر مى‌رسد؛ چنان‌كه | آوردن مباحث الفاظ پس از ذكر ادلّه، بسيار منطقى به نظر مى‌رسد؛ چنان‌كه نویسنده، در اثر ديگر خويش با عنوان «انيس المجتهدين» نيز چنين كرده است، لذا ابتكار وى را غير از نظريه‌پردازى و ابتكارهاى محتوايى، مى‌توان هم در ترتيب مباحث و هم در تعيين عنوان‌ها و سرفصل‌ها برشمرد. براى بهتر روشن شدن اين امر، نظر به كليات و رئوس مطالب حائز اهميت است. | ||
نكته جالب و درخور توجه در كتاب، آن است كه در باب اوّل، نخستين دليلى كه ذكر مى‌شود، دليل عقلى است. | نكته جالب و درخور توجه در كتاب، آن است كه در باب اوّل، نخستين دليلى كه ذكر مى‌شود، دليل عقلى است. | ||
| خط ۴۹: | خط ۵۰: | ||
باب اول، با بيان ادلّه احكام شرعيّه آغاز شده است. اين ادله عبارتند از: | باب اول، با بيان ادلّه احكام شرعيّه آغاز شده است. اين ادله عبارتند از: | ||
#عقل: مراد | #عقل: مراد نویسنده آن است كه هر چيزى كه عقل به مطلوبيت يا مبغوضيت آن نزد شارع جزم پيدا كرد، مكلّف‌به مى‌باشد؛ | ||
#محكمات كتاب: مراد، نصوص و ظواهر كتاب مى‌باشد(به خلاف اخباریون كه ظواهر را قبول ندارند)؛ | #محكمات كتاب: مراد، نصوص و ظواهر كتاب مى‌باشد(به خلاف اخباریون كه ظواهر را قبول ندارند)؛ | ||
#اخبار: مراد، اخبارى است كه از لحاظ لفظ و معنى متواتر و يا واحد همراه با قرينه باشد؛ | #اخبار: مراد، اخبارى است كه از لحاظ لفظ و معنى متواتر و يا واحد همراه با قرينه باشد؛ | ||
| خط ۶۸: | خط ۶۹: | ||
#تعارض دو خبرى كه نسبت بين آنها عموم و خصوص مطلق باشد كه پس از بحث، دو مطلب، تحت عنوان «فائدتان» ذكر شده است: حكم مطلق و مقيد متعارض، حكم عام و خاص مى‌باشد و قبل از عمل به عمومات، بايد از نبود مخصص، اطمينان حاصل كرد؛ | #تعارض دو خبرى كه نسبت بين آنها عموم و خصوص مطلق باشد كه پس از بحث، دو مطلب، تحت عنوان «فائدتان» ذكر شده است: حكم مطلق و مقيد متعارض، حكم عام و خاص مى‌باشد و قبل از عمل به عمومات، بايد از نبود مخصص، اطمينان حاصل كرد؛ | ||
#تعارض اخبارى كه بينشان، رابطه عموم و خصوص من وجه وجود دارد؛ | #تعارض اخبارى كه بينشان، رابطه عموم و خصوص من وجه وجود دارد؛ | ||
#بيان مرجحات: در صورتى كه بين دو خبرى كه هر دو شرايط حجيت را دارند، تعارضى وجود داشته باشد و يكى از آنها داراى يكى از مرجحاتى كه در روايات به آنها اشاره شده، باشد، | #بيان مرجحات: در صورتى كه بين دو خبرى كه هر دو شرايط حجيت را دارند، تعارضى وجود داشته باشد و يكى از آنها داراى يكى از مرجحاتى كه در روايات به آنها اشاره شده، باشد، نویسنده تقديم آن را واجب دانسته است؛ | ||
#وظيفه فقيه در صورت عدم وجود مرجح: در اين صورت، حكم، تخيير خواهد بود؛ | #وظيفه فقيه در صورت عدم وجود مرجح: در اين صورت، حكم، تخيير خواهد بود؛ | ||
#حكم تعارض بين ادله و اصول عمليه، مانند تعارض ميان كتاب و خبر واحد، تعارض بين دو استصحاب، بين اصلى ديگر با استحصاب و... | #حكم تعارض بين ادله و اصول عمليه، مانند تعارض ميان كتاب و خبر واحد، تعارض بين دو استصحاب، بين اصلى ديگر با استحصاب و... | ||