۴۲۵٬۲۲۵
ویرایش
جز
جایگزینی متن - 'است<ref>' به 'است.<ref>'
جز (جایگزینی متن - ' | کتابخانۀ دیجیتال نور =' به '| کتابخانۀ دیجیتال نور =') برچسب‌ها: ویرایش همراه ویرایش از وبگاه همراه |
جز (جایگزینی متن - 'است<ref>' به 'است.<ref>') |
||
| خط ۲۴: | خط ۲۴: | ||
}} | }} | ||
'''حج در آيينه شعر فارسى'''، تأليف [[محمد شجاعى]]، مجموعه سه جلدى است كه در برنامه تنها جلد اول آن ارائه شده است. نگارنده كه شش بار توفيق تشرف به خانه خدا را داشته و خوانده‌ها و شنيده‌هاى خود را به مشاهده و معاينه بدل كرده، تصميم گرفته است تا اين تجربيات و يافته‌ها را در خدمت زبان و ادبيات فارسى كه رشته تحصيلات تكميلى او بوده درآورد؛ ازاين‌رو موضوع «حج در آيينه شعر فارسى» را انتخاب كرده است<ref>[http://www.noorlib.ir/view/fa/book/bookview/text/19646/1/15 پيشگفتار، ص15]</ref> | '''حج در آيينه شعر فارسى'''، تأليف [[محمد شجاعى]]، مجموعه سه جلدى است كه در برنامه تنها جلد اول آن ارائه شده است. نگارنده كه شش بار توفيق تشرف به خانه خدا را داشته و خوانده‌ها و شنيده‌هاى خود را به مشاهده و معاينه بدل كرده، تصميم گرفته است تا اين تجربيات و يافته‌ها را در خدمت زبان و ادبيات فارسى كه رشته تحصيلات تكميلى او بوده درآورد؛ ازاين‌رو موضوع «حج در آيينه شعر فارسى» را انتخاب كرده است.<ref>[http://www.noorlib.ir/view/fa/book/bookview/text/19646/1/15 پيشگفتار، ص15]</ref> | ||
== ساختار == | == ساختار == | ||
| خط ۳۰: | خط ۳۰: | ||
== گزارش محتوا == | == گزارش محتوا == | ||
نويسنده در اين جلد، از زواياى گوناگون و تازه‌اى به منظره زيبا و تماشايى حج نگريسته و از مناظر دلگشا و دل‌انگيز آن بهره‌مند گشته است. هم در متن و پاورقي‌ها به‌عنوان شاهد مثال به بُعد تاريخى حج نظر افكنده و هم به جغرافياى آن نگاه انداخته و هم يك دوره آداب، اسرار، اعمال و مناسك حج را از ديدگاه شرع، عرفان، تصوف، ولايت و... بررسى و تحقيق كرده است و به نكات نگفته و نهفته بسيارى رسيده است<ref>[http://www.noorlib.ir/view/fa/book/bookview/text/19646/1/12 همان]</ref> | نويسنده در اين جلد، از زواياى گوناگون و تازه‌اى به منظره زيبا و تماشايى حج نگريسته و از مناظر دلگشا و دل‌انگيز آن بهره‌مند گشته است. هم در متن و پاورقي‌ها به‌عنوان شاهد مثال به بُعد تاريخى حج نظر افكنده و هم به جغرافياى آن نگاه انداخته و هم يك دوره آداب، اسرار، اعمال و مناسك حج را از ديدگاه شرع، عرفان، تصوف، ولايت و... بررسى و تحقيق كرده است و به نكات نگفته و نهفته بسيارى رسيده است.<ref>[http://www.noorlib.ir/view/fa/book/bookview/text/19646/1/12 همان]</ref> | ||
وى اقرار دارد اين يافته‌ها تنها و تنها، مرواريدى است از دل ژرفاى دريا و ستاره‌اى است از كهكشان دوردست آسمان و گامى است در دل بى‌انتهاى كوير و جرعه‌اى است در پهن‌دشت خشك زمين و واژه‌اى است از واژگان گسترده ادب و بيتى است از ديوان‌هاى شاعران پارسى‌گوى و اين در حالى است كه تازه، شاعران، عارفان، اديبان، انديشمندان، نويسندگان، گويندگان، هنرمندان و... خود، تنها توانسته‌اند به اندازه شعور، معرفت، ادب، انديشه، قلم، زبان، هنر و توانايى و استعداد و شايستگى خويش، رازى از خزينه اسرار و رمزى از گنجينه رموز حج را دريابند و به بعدى از ابعاد و گوشه‌اى از زواياى آن بنگرند<ref>[http://www.noorlib.ir/view/fa/book/bookview/text/19646/1/13 همان، ص13]</ref> | وى اقرار دارد اين يافته‌ها تنها و تنها، مرواريدى است از دل ژرفاى دريا و ستاره‌اى است از كهكشان دوردست آسمان و گامى است در دل بى‌انتهاى كوير و جرعه‌اى است در پهن‌دشت خشك زمين و واژه‌اى است از واژگان گسترده ادب و بيتى است از ديوان‌هاى شاعران پارسى‌گوى و اين در حالى است كه تازه، شاعران، عارفان، اديبان، انديشمندان، نويسندگان، گويندگان، هنرمندان و... خود، تنها توانسته‌اند به اندازه شعور، معرفت، ادب، انديشه، قلم، زبان، هنر و توانايى و استعداد و شايستگى خويش، رازى از خزينه اسرار و رمزى از گنجينه رموز حج را دريابند و به بعدى از ابعاد و گوشه‌اى از زواياى آن بنگرند<ref>[http://www.noorlib.ir/view/fa/book/bookview/text/19646/1/13 همان، ص13]</ref> | ||
متن كتاب با غزلى از نويسنده با نام «عشق كعبه» آغاز شده است<ref>[http://www.noorlib.ir/view/fa/book/bookview/text/19646/1/17 همان، 17]</ref> | متن كتاب با غزلى از نويسنده با نام «عشق كعبه» آغاز شده است.<ref>[http://www.noorlib.ir/view/fa/book/bookview/text/19646/1/17 همان، 17]</ref> | ||
نويسنده اولين فصل كتاب را به ذكر نام نخستين شاعران آغاز كرده است. اولين شاعر پارسى‌گويى كه نامى از مكه و حرم در اشعار او آمده «بسام كورد» نام دارد. وى از شاعران قرن سوم و از خوارج عهد يعقوب ليث بود كه به صلح نزد او آمد و در مدح يعقوب شعرهاى بسيار به روش محمد بن وصيف گفت<ref>[http://www.noorlib.ir/view/fa/book/bookview/text/19646/1/21 متن كتاب، ص21]</ref> | نويسنده اولين فصل كتاب را به ذكر نام نخستين شاعران آغاز كرده است. اولين شاعر پارسى‌گويى كه نامى از مكه و حرم در اشعار او آمده «بسام كورد» نام دارد. وى از شاعران قرن سوم و از خوارج عهد يعقوب ليث بود كه به صلح نزد او آمد و در مدح يعقوب شعرهاى بسيار به روش محمد بن وصيف گفت<ref>[http://www.noorlib.ir/view/fa/book/bookview/text/19646/1/21 متن كتاب، ص21]</ref> | ||
| خط ۴۴: | خط ۴۴: | ||
در فصل دوم با عنوان كعبه و وابسته‌هاى آن، ويژگى‌هاى كعبه، نام‌هاى كعبه، مجاورت كعبه، اركان كعبه، مستجار، ميزاب (ناودان طلا) و زمزم ذكر شده است. زمزم يكى از وابسته‌هاى كعبه و واژه‌هاى مربوط به حج است كه پس از كعبه، به‌همراه حجرالاسود در شعر شعرا گسترده‌ترين انعكاس را داشته است. شعرا در صنعت تشبيه از زمزم بسيار استفاده كرده‌اند. عنصرى و سنايى و خاقانى، كف دست ممدوح خود را و منوچهرى، چشم خود را و ديگر شعرا، لب و لطف و دل و ديده و طبع و دُرد خام و فرورفتگى چانه را به زمزم تشبيه كرده‌اند<ref>[http://www.noorlib.ir/view/fa/book/bookview/text/19646/1/142 ر.ک: همان، ص142]</ref> | در فصل دوم با عنوان كعبه و وابسته‌هاى آن، ويژگى‌هاى كعبه، نام‌هاى كعبه، مجاورت كعبه، اركان كعبه، مستجار، ميزاب (ناودان طلا) و زمزم ذكر شده است. زمزم يكى از وابسته‌هاى كعبه و واژه‌هاى مربوط به حج است كه پس از كعبه، به‌همراه حجرالاسود در شعر شعرا گسترده‌ترين انعكاس را داشته است. شعرا در صنعت تشبيه از زمزم بسيار استفاده كرده‌اند. عنصرى و سنايى و خاقانى، كف دست ممدوح خود را و منوچهرى، چشم خود را و ديگر شعرا، لب و لطف و دل و ديده و طبع و دُرد خام و فرورفتگى چانه را به زمزم تشبيه كرده‌اند<ref>[http://www.noorlib.ir/view/fa/book/bookview/text/19646/1/142 ر.ک: همان، ص142]</ref> | ||
يكى از ابعاد مهم و حكمت‌هاى بزرگ حج، بعد سياسى آن است كه در فصل چهارم ذكر شده است. نگارنده به جهت رعايت اختصار تنها به حوادثى كه در اين زمينه در اشعار شاعران تا قرن دهم انعكاس يافته بسنده كرده است. در بخشى از اين فصل مى‌خوانيم: «قيام امام حسين(ع) و حركت آن حضرت از مدينه تا كربلا و به‌خصوص اقامت چهار ماهه آن امام در مكه كه بيانگر بعدى مهم از ابعاد سياسى حج است در اشعار شاعران بازتاب گسترده و وسيعى داشته است؛ به‌طورى‌كه كمتر ديوانى را مى‌توان يافت كه در اين‌باره قصايد و غزليات و اشعارى نداشته باشد و در اينجا به جهت گستردگى موضوع درباره اين رويداد مهم سخنى نگفته و شاهدى از دواوين شعرا نياورده‌است و فقط به ذكر بعضى از رويدادهاى سياسى ديگر كه به حج مربوط است اكتفا كرده‌است<ref>[http://www.noorlib.ir/view/fa/book/bookview/text/19646/1/215 ر.ک: همان، ص215]</ref> | يكى از ابعاد مهم و حكمت‌هاى بزرگ حج، بعد سياسى آن است كه در فصل چهارم ذكر شده است. نگارنده به جهت رعايت اختصار تنها به حوادثى كه در اين زمينه در اشعار شاعران تا قرن دهم انعكاس يافته بسنده كرده است. در بخشى از اين فصل مى‌خوانيم: «قيام امام حسين(ع) و حركت آن حضرت از مدينه تا كربلا و به‌خصوص اقامت چهار ماهه آن امام در مكه كه بيانگر بعدى مهم از ابعاد سياسى حج است در اشعار شاعران بازتاب گسترده و وسيعى داشته است؛ به‌طورى‌كه كمتر ديوانى را مى‌توان يافت كه در اين‌باره قصايد و غزليات و اشعارى نداشته باشد و در اينجا به جهت گستردگى موضوع درباره اين رويداد مهم سخنى نگفته و شاهدى از دواوين شعرا نياورده‌است و فقط به ذكر بعضى از رويدادهاى سياسى ديگر كه به حج مربوط است اكتفا كرده‌است.<ref>[http://www.noorlib.ir/view/fa/book/bookview/text/19646/1/215 ر.ک: همان، ص215]</ref> | ||
از ديگر رويدادهايى كه آشكارا به بعد سياسى حج عنايت دارد اين است كه حضرت مهدى(ع) در كنار كعبه قيام و ظهور مى‌كند و گروه زيادى از مردم بين ركن و مقام با آن حضرت بيعت مى‌نمايند. اين عمل بيانگر اين است كه نه‌تنها مطرح كردن مسائل سياسى در مراسم حج جايز است كه آغاز قيام و نهضت آخرالزمان نيز از آنجا صورت مى‌پذيرد<ref>[http://www.noorlib.ir/view/fa/book/bookview/text/19646/1/224 همان، ص224]</ref> | از ديگر رويدادهايى كه آشكارا به بعد سياسى حج عنايت دارد اين است كه حضرت مهدى(ع) در كنار كعبه قيام و ظهور مى‌كند و گروه زيادى از مردم بين ركن و مقام با آن حضرت بيعت مى‌نمايند. اين عمل بيانگر اين است كه نه‌تنها مطرح كردن مسائل سياسى در مراسم حج جايز است كه آغاز قيام و نهضت آخرالزمان نيز از آنجا صورت مى‌پذيرد<ref>[http://www.noorlib.ir/view/fa/book/bookview/text/19646/1/224 همان، ص224]</ref> | ||