دقائق العلاج: تفاوت میان نسخه‌ها

جز
جایگزینی متن - 'اهل بيت' به 'اهل‌بيت'
جز (جایگزینی متن - '==منابع مقاله== ' به '==منابع مقاله== ')
جز (جایگزینی متن - 'اهل بيت' به 'اهل‌بيت')
خط ۳۳: خط ۳۳:




كتاب در يك مقدمه و پنح مقاله به رشته تحرير درآمده است. مقدمه در ذكر بعض كليات علمى و عملى، مقاله نخست در درمان‌هاى عام، مقاله دوم در درمان‌هاى خاص، مقاله سوم درباره ساختن داروها، مقاله چهارم در ساختن مركبات و مقاله پنجم در پاره‌اى از نوادر است. با اين توضيح كه مؤلف در اين مقاله به مسائل مختلفى از قبيل درمان‌هاى روايت شده از اهل بيت(ع) و دستور به كار بردن بعضى داروها و نيز مفردات پزشکى و غيره پرداخته است.
كتاب در يك مقدمه و پنح مقاله به رشته تحرير درآمده است. مقدمه در ذكر بعض كليات علمى و عملى، مقاله نخست در درمان‌هاى عام، مقاله دوم در درمان‌هاى خاص، مقاله سوم درباره ساختن داروها، مقاله چهارم در ساختن مركبات و مقاله پنجم در پاره‌اى از نوادر است. با اين توضيح كه مؤلف در اين مقاله به مسائل مختلفى از قبيل درمان‌هاى روايت شده از اهل‌بيت(ع) و دستور به كار بردن بعضى داروها و نيز مفردات پزشکى و غيره پرداخته است.


==گزارش محتوا==
==گزارش محتوا==
خط ۴۲: خط ۴۲:
كتاب حاضر شامل مسائل كلى عملى يعنى تشخيص و درمان بيمارى‌ها و داروهاى مختلف و طرز تهيه آنها است، به اين معنى كه مؤلف مسائل پزشکى عملى و نيز داروسازى را گردآورى نموده است.
كتاب حاضر شامل مسائل كلى عملى يعنى تشخيص و درمان بيمارى‌ها و داروهاى مختلف و طرز تهيه آنها است، به اين معنى كه مؤلف مسائل پزشکى عملى و نيز داروسازى را گردآورى نموده است.


نكته قابل ذكر اين است كه مؤلف در موارد بسيارى به اين مسأله اشاره كرده كه يك درمان يا يك دارو به‌وسيله خود وى شخصاً و يا درباره يكى از نزدیک انشان به آزمايش رسيده است. به‌خصوص بايد توجه داشت كه او در همه مسائل علمى و عملى اعم از پزشکى، فيزيكى، كيميا (شيمى) و مانند آن براى تجربه ارزش بسيار زيادى قائل بوده و چه در اين كتاب و چه در ساير كتب خود به اين مسأله اشاره نموده است؛ مثلاً در خاتمه كتاب مرآت الحكمة به عنوان نصيحت پس از سفارش درباره رجوع به قرآن و سنت و اخبار اهل بيت(ع) و نيز فراگيرى علم از استاد راهنمايى كه دلش به نور علم آل محمد(ص) روشن باشد چنين نگاشته: «اما آن ميزان خارجى كه آن را با چشمت مى‌بينى و با دستت عمل مى‌كنى و درستى يا نادرستى كار را عيناً به چشم خودت آشكارا مى‌بينى دانش است الهى و نبوى و علوى و هرمسى، زيرا آنچه را كه پنهان است مشاهده مى‌كنى و از آنچه پوشيده است پرده بر مى‌دارى و حقائق بدون آن كه شكى در آن باشد مجسم مى‌گردد.»
نكته قابل ذكر اين است كه مؤلف در موارد بسيارى به اين مسأله اشاره كرده كه يك درمان يا يك دارو به‌وسيله خود وى شخصاً و يا درباره يكى از نزدیک انشان به آزمايش رسيده است. به‌خصوص بايد توجه داشت كه او در همه مسائل علمى و عملى اعم از پزشکى، فيزيكى، كيميا (شيمى) و مانند آن براى تجربه ارزش بسيار زيادى قائل بوده و چه در اين كتاب و چه در ساير كتب خود به اين مسأله اشاره نموده است؛ مثلاً در خاتمه كتاب مرآت الحكمة به عنوان نصيحت پس از سفارش درباره رجوع به قرآن و سنت و اخبار اهل‌بيت(ع) و نيز فراگيرى علم از استاد راهنمايى كه دلش به نور علم آل محمد(ص) روشن باشد چنين نگاشته: «اما آن ميزان خارجى كه آن را با چشمت مى‌بينى و با دستت عمل مى‌كنى و درستى يا نادرستى كار را عيناً به چشم خودت آشكارا مى‌بينى دانش است الهى و نبوى و علوى و هرمسى، زيرا آنچه را كه پنهان است مشاهده مى‌كنى و از آنچه پوشيده است پرده بر مى‌دارى و حقائق بدون آن كه شكى در آن باشد مجسم مى‌گردد.»


و نيز در خود كتاب دقائق العلاج مكرراً سفارش نموده كه سعى پزشک بايد بر اين باشد كه بر آزمايش‌هاى پيشين خود و يا كسان قابل اعتمادى كه مطلبى را آزموده‌اند تكيه كند و فقط به مطالعه آثار گذشته قناعت ننمايد.
و نيز در خود كتاب دقائق العلاج مكرراً سفارش نموده كه سعى پزشک بايد بر اين باشد كه بر آزمايش‌هاى پيشين خود و يا كسان قابل اعتمادى كه مطلبى را آزموده‌اند تكيه كند و فقط به مطالعه آثار گذشته قناعت ننمايد.
خط ۴۸: خط ۴۸:
به هر حال آن‌طور كه از كتاب و بعض كتب ديگر مؤلف برمى‌آيد اين است كه او شخصاً به انجام آزمايش‌هاى شيميائى مى‌پرداخته و گاه وسائل لازم را نيز به دست خود مى‌ساخته است.
به هر حال آن‌طور كه از كتاب و بعض كتب ديگر مؤلف برمى‌آيد اين است كه او شخصاً به انجام آزمايش‌هاى شيميائى مى‌پرداخته و گاه وسائل لازم را نيز به دست خود مى‌ساخته است.


اما مسأله‌اى كه اين كتاب را از همه كتاب‌هاى همانندش ممتاز مى‌سازد استدلالات عقلى متكى بر قرآن و اخبار اهل بيت(ع) اجمعين است و به‌علاوه مؤلف مسائل تازه‌اى را مطرح ساخته كه مهم‌ترين آنها بحث درباره اين فرضيه است كه اخلاطى سبب ايجاد بيمارى هستند داراى روح بوده و زنده‌اند و حتى بعضى داراى روح حيوانى و پاره‌اى داراى روح گياهى و يا جمادى هستند و اين موضوع را در باب سيزدهم از مقاله دوم در ضمن تحقيق راجع به مالاريا و تب نوبه و نيز در فصل نوزدهم باب چهارم از مقاله پنجم و همچنين در كتاب رجوم الشياطين كه پس از دقايق العلاج تأليف گرديده مورد بحث قرار داده است.
اما مسأله‌اى كه اين كتاب را از همه كتاب‌هاى همانندش ممتاز مى‌سازد استدلالات عقلى متكى بر قرآن و اخبار اهل‌بيت(ع) اجمعين است و به‌علاوه مؤلف مسائل تازه‌اى را مطرح ساخته كه مهم‌ترين آنها بحث درباره اين فرضيه است كه اخلاطى سبب ايجاد بيمارى هستند داراى روح بوده و زنده‌اند و حتى بعضى داراى روح حيوانى و پاره‌اى داراى روح گياهى و يا جمادى هستند و اين موضوع را در باب سيزدهم از مقاله دوم در ضمن تحقيق راجع به مالاريا و تب نوبه و نيز در فصل نوزدهم باب چهارم از مقاله پنجم و همچنين در كتاب رجوم الشياطين كه پس از دقايق العلاج تأليف گرديده مورد بحث قرار داده است.


==وضعيت كتاب==
==وضعيت كتاب==
۴۲۵٬۲۲۵

ویرایش