دیوان الهی قمشه‌ای: تفاوت میان نسخه‌ها

بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۷۴: خط ۷۴:


در اشعار برخی از شاعران، دیده می‎شود که به مدد الفاظ و کلمات‎ و به‎‎صورت کنایی و رمزی، سعی در بیان ویژگی‎های محبوب را داشته و ویژگی‎های محبوب را که‎ بیشتر‎ ظاهری‎ است، بیان می‎کنند و از صفات درونی محبوب سخنی نمی‎گویند؛ درحالی‎که‎ با‎ توجه‎ به غزل زیر، [[الهی قمشه‌ای، مهدی|الهی قمشه‎ای]]، ضمن بیان حسن و زیبایی محبوب، از وصال محبوب‎ که‎ بدان امید داشته است، نیز سخن می‎گوید. او معتقد است برای عاشقان بهشت‎ چیزی‎ نیست‎ جز وصال محبوب و جهنم همان فراق محبوب است و بس:
در اشعار برخی از شاعران، دیده می‎شود که به مدد الفاظ و کلمات‎ و به‎‎صورت کنایی و رمزی، سعی در بیان ویژگی‎های محبوب را داشته و ویژگی‎های محبوب را که‎ بیشتر‎ ظاهری‎ است، بیان می‎کنند و از صفات درونی محبوب سخنی نمی‎گویند؛ درحالی‎که‎ با‎ توجه‎ به غزل زیر، [[الهی قمشه‌ای، مهدی|الهی قمشه‎ای]]، ضمن بیان حسن و زیبایی محبوب، از وصال محبوب‎ که‎ بدان امید داشته است، نیز سخن می‎گوید. او معتقد است برای عاشقان بهشت‎ چیزی‎ نیست‎ جز وصال محبوب و جهنم همان فراق محبوب است و بس:
 
{{شعر}}
‎'''نازم آن حسن کز آن بر رخ عالم‎ خالی است           عکس هر ذره او مهر بلنداقبالی است''
{{ب|''نازم آن حسن کز آن بر رخ عالم‎ خالی است''|2=''عکس هر ذره او مهر بلنداقبالی است''}}
 
{{ب|''دیده‎ام دوش به خوابش چه‎ مبارک‎‎خوابی''|2=''زده‎ام فال به وصلش چه مبارک‎فالی است''}}
'''دیده‎ام دوش به خوابش چه‎ مبارک‎‎خوابی         زده‎ام فال به وصلش چه مبارک‎فالی است''
{{ب|''جنت از عشرت ایام وصال ایمایی''|2=''دوزخ‎ از‎ محنت دوران فراق اجمالی است''}}
 
{{ب|''گفتمش جوهر فرد است دهانت خندید''|2=''یعنی ای‎ خواجه‎ در این نکته هنوز اشکالی است''}}{{پایان شعر}} <ref>ر.ک: همان، ص94</ref>.
'''جنت از عشرت ایام وصال ایمایی           دوزخ‎ از‎ محنت دوران فراق اجمالی است''
 
'''گفتمش جوهر فرد است دهانت خندید         یعنی ای‎ خواجه‎ در این نکته هنوز اشکالی است‎'''<ref>ر.ک: همان، ص94</ref>.


از جمله ویژگی‎های دیوان الهی قمشه‎ای، این است که اشعار آن، شباهت‎های زیادی با سروده‎های میرزا حبیب‎الله خراسانی دارد که از شاعران و عارفان بزرگ عصر خویش بوده و مدت‎ها پیش از [[الهی قمشه‌ای، مهدی|الهی قمشه‎ای]]، می‎زیسته است؛ به‎گونه‎ای که برخی معتقدند، برخی ابیات [[الهی قمشه‌ای، مهدی|الهی قمشه‎ای]]، تلخیصی از اشعار میرزا حبیب است؛ به‎عنوان مثال، شعر زیر از میرزا  حبیب:
از جمله ویژگی‎های دیوان الهی قمشه‎ای، این است که اشعار آن، شباهت‎های زیادی با سروده‎های میرزا حبیب‎الله خراسانی دارد که از شاعران و عارفان بزرگ عصر خویش بوده و مدت‎ها پیش از [[الهی قمشه‌ای، مهدی|الهی قمشه‎ای]]، می‎زیسته است؛ به‎گونه‎ای که برخی معتقدند، برخی ابیات [[الهی قمشه‌ای، مهدی|الهی قمشه‎ای]]، تلخیصی از اشعار میرزا حبیب است؛ به‎عنوان مثال، شعر زیر از میرزا  حبیب:


'''سال‎ها بر کف گرفتم‎ سبحه‎ صد دانه را         تا ببندم زین فسون پای دل دیوانه را''
{{شعر}}
'''سبحه صد دانه چون کار مرا آسان نکرد         کرد باید جستجو آن‎ گوهر‎ یک‎دانه را''
{{ب|''سال‎ها بر کف گرفتم‎ سبحه‎ صد دانه را''|2=''تا ببندم زین فسون پای دل دیوانه را''}}
{{ب|''سبحه صد دانه چون کار مرا آسان نکرد''|2=''کرد باید جستجو آن‎ گوهر‎ یک‎دانه را''}}
{{پایان شعر}}


با این بیت از [[الهی قمشه‌ای، مهدی|استاد الهی]]:
با این بیت از [[الهی قمشه‌ای، مهدی|استاد الهی]]:


'''عارفان را در ره دیر و کلیسا کار نیست         عشق‎بازان را مجال سبحه و زنار نیست''
{{شعر}}
{{ب|''عارفان را در ره دیر و کلیسا کار نیست ''|2='' عشق‎بازان را مجال سبحه و زنار نیست''}}
{{پایان شعر}}


تشابه زیادی دارد. همچنین‎ است‎ تشابه مضمونی این دو بیت‎ میرزا حبیب و استاد الهی:
تشابه زیادی دارد. همچنین‎ است‎ تشابه مضمونی این دو بیت‎ میرزا حبیب و استاد الهی:
'''خسرومکانتیم و به ظاهر نیازمند      درویش‎صورتیم و به معنی توانگریم''' (از میرزا حبیب)


'''ما فرقه فقرا شاهان تاجوریم       سلطان کشور عشق بی‎تاج و بی‎کمریم''' (از [[الهی قمشه‌ای، مهدی|الهی قمشه‎ای]])
{{شعر}}
{{ب|''خسرومکانتیم و به ظاهر نیازمند''|2=''درویش‎صورتیم و به معنی توانگریم''}}
{{پایان شعر}}(از میرزا حبیب)
 
{{شعر}}
{{ب|''ما فرقه فقرا شاهان تاجوریم ''|2=''سلطان کشور عشق بی‎تاج و بی‎کمریم''}}
{{پایان شعر}}(از [[الهی قمشه‌ای، مهدی|الهی قمشه‎ای]])


'''چه باغ خرم و سبزی است لیک نتوان چید      گلی ز نسترن و غنچه‎ای ز یاسمنش''' (از میرزا حبیب)  
'''چه باغ خرم و سبزی است لیک نتوان چید      گلی ز نسترن و غنچه‎ای ز یاسمنش''' (از میرزا حبیب)  
۴۲۵٬۲۲۵

ویرایش