جالينوس في الأسطقسات علی رأي أبقراط: تفاوت میان نسخه‌ها

«كتاب جالينوس فى الاسطقسات على راى أبقراط» از جمله آثار به جاى مانده از مكتب يونان در زمينه علم پزشكى و كليات آن است كه به قلم حنين بن اسحاق عبّادى به عربى ترجمه شده است.

اين كتاب داراى فصل و باب‌هاى مجزايى نيست، بلكه جالينوس مباحث مورد نظر را سلسله‌وار و پى‌درپى مى‌نويسد و مطالب را با باب‌هاى و فصول متعدد از هم جدا نمى‌كند. البته اين سبك نگارش در كتاب‌هاى مكتب يونان كه از نخستين مكاتب پزشكى است چيز مشهود و معمولى است.

1. اين اثر -صرف نظر از مباحث مطرح شده در آن- از نخستين نگاشته‌هاى علم پزشكى است و براى كسانى كه علاقه‌مند به مطالعه در زمينه تاريخ علوم -خصوصاً تاريخ علم پزشكى و فلسفه‌اند- منبعى سودمند و مناسب به شمار مى‌رود.

2. در اين كتاب به يكى از مهم‌ترين مباحث علم پزشكى يعنى اسطقسات (اركان) پرداخته شده است. اين مبحث يكى از مباحث مهمى است كه هم زيربناى علم پزشكى سنتى است و هم ارتباط نزديكى با علوم فلسفى دارد و از اين‌رو از مباحث علمى و سنگين علم پزشكى شمرده مى‌شود به‌گونه‌اى كه بسيارى از پزشكان جرأت قلم‌زنى در اين باب را نداشته‌اند.

3. اين نگاشته مجموعه‌اى از آراى پزشكى فلسفى بقراط در زمينه اسطقسات است و چنان‌كه گفتيم بقراط تأليف مستقلى در اين زمينه ندارد، از اين‌رو براى كسانى كه مايل به آشنايى با آراء و نظريات بقراط‌اند اين اثر، مجموعه‌اى مفيد و سودمند است.

4. كسى كه اين مجموعه را جمع‌آورى و تدوين نموده يكى از بزرگ‌ترين پزشكان مكتب يونان يعنى جالينوس است. از سوى ديگر جالينوس خود به شرح و تفسير و گاه نقد و كنكاش مبانى و نظريات بقراط مى‌پردازد و ارزش علمى اين اثر را دو چندان مى‌كند.

5. مترجم اين كتاب، يكى از بزرگترين مترجمين و پزشكان دوره عباسى يعنى حنين بن اسحاق است. اين خصيصه هم باعث شده كه اين اثر در حوزه ترجمه متون هم قابل توجه و بررسى باشد.