تاريخ الإمامية و أسلافهم من الشيعة: تفاوت میان نسخه‌ها

جز
جایگزینی متن - 'ه‏اى' به 'ه‏‌اى'
جز (جایگزینی متن - 'مى‏آ' به 'می‌آ')
برچسب‌ها: ویرایش همراه ویرایش از وبگاه همراه
جز (جایگزینی متن - 'ه‏اى' به 'ه‏‌اى')
خط ۴۷: خط ۴۷:


==گزارش محتوا==
==گزارش محتوا==
[[صدر، محمدباقر|سید محمدباقر صدر]] مقدمه‌اش بر کتاب را با این عبارت آغاز کرده است که «برخى از پژوهشگران معتقدند تشیع پدیده‏اى است عارض بر جامعه اسلامى و نسبت فرقه شیعه به پیکر امت اسلامى آن است که حوادث و تحولات اجتماعى خاصى که در جامعه اسلامى روى داده، منجر به پیدایش یک فکر و مذهب خاصى (مکتب تشیع) شده که به‌صورت بخشى از آن پیکر بزرگ درآمده و به‌تدریج توسعه یافته است»<ref>ر.ک: مقدمه، ص3؛ فیاض، عبدالله، ص7</ref>.
[[صدر، محمدباقر|سید محمدباقر صدر]] مقدمه‌اش بر کتاب را با این عبارت آغاز کرده است که «برخى از پژوهشگران معتقدند تشیع پدیده‏‌اى است عارض بر جامعه اسلامى و نسبت فرقه شیعه به پیکر امت اسلامى آن است که حوادث و تحولات اجتماعى خاصى که در جامعه اسلامى روى داده، منجر به پیدایش یک فکر و مذهب خاصى (مکتب تشیع) شده که به‌صورت بخشى از آن پیکر بزرگ درآمده و به‌تدریج توسعه یافته است»<ref>ر.ک: مقدمه، ص3؛ فیاض، عبدالله، ص7</ref>.


وی عامل اصلی این تفکر را اندکی شیعیان در صدر اسلام دانسته است. سپس این‌که بر مبنای زیادی نفرات اسلام غیرشیعی اصل شمرده شود و اسلام شیعی به سبب کمی پیروان آن، پدیده‌ای عارضی تصور شود که بعدها به وجود آمده را اشتباه می‌داند چراکه این مبنا با طبیعت تقسیمات اعتقادی ناسازگار است<ref>ر.ک: همان، ص4؛ همان، ص8</ref>.
وی عامل اصلی این تفکر را اندکی شیعیان در صدر اسلام دانسته است. سپس این‌که بر مبنای زیادی نفرات اسلام غیرشیعی اصل شمرده شود و اسلام شیعی به سبب کمی پیروان آن، پدیده‌ای عارضی تصور شود که بعدها به وجود آمده را اشتباه می‌داند چراکه این مبنا با طبیعت تقسیمات اعتقادی ناسازگار است<ref>ر.ک: همان، ص4؛ همان، ص8</ref>.
خط ۵۳: خط ۵۳:
وی در ادامه مقدمه، سه راه برای ادامه دعوت پیامبر پس از رحلت آن حضرت متصور دانسته است. موضع منفی و بی‌تفاوتی، موضع مثبت و در قالب شورایی، موضع مثبت و به امر خداوند. سپس دو روش اول را رد کرده و روش سوم را برگزیده می‌نویسد: احادیث و نصوصى که به‌‏طور متواتر از پیغمبر(ص) روایت شده است و دلالت مى‌‏کند که آن حضرت مشغول آماده‏‌سازى عقیدتى و فرهنگى ویژه در مورد یکى از پیام‏رسانان و مبلغان اسلام بوده- در حدى که وى را براى عهده‌‏دار شدن رهبرى فکرى و سیاسى مهیا کرده- و این‏که پیامبر(ص) او را به پیشوایى فکرى و سیاسى پس از خود توصیه نموده است، همه گویاى این مطلبند که پیامبر(ص) روش سوم را برگزید<ref>ر.ک: همان، ص17-5؛ همان، ص25-9</ref>.
وی در ادامه مقدمه، سه راه برای ادامه دعوت پیامبر پس از رحلت آن حضرت متصور دانسته است. موضع منفی و بی‌تفاوتی، موضع مثبت و در قالب شورایی، موضع مثبت و به امر خداوند. سپس دو روش اول را رد کرده و روش سوم را برگزیده می‌نویسد: احادیث و نصوصى که به‌‏طور متواتر از پیغمبر(ص) روایت شده است و دلالت مى‌‏کند که آن حضرت مشغول آماده‏‌سازى عقیدتى و فرهنگى ویژه در مورد یکى از پیام‏رسانان و مبلغان اسلام بوده- در حدى که وى را براى عهده‌‏دار شدن رهبرى فکرى و سیاسى مهیا کرده- و این‏که پیامبر(ص) او را به پیشوایى فکرى و سیاسى پس از خود توصیه نموده است، همه گویاى این مطلبند که پیامبر(ص) روش سوم را برگزید<ref>ر.ک: همان، ص17-5؛ همان، ص25-9</ref>.


سپس کتاب فیاض را این‌گونه توصیف می‌کند: «ایشان موفق شده است به مقدار زیادى تشیع را با روحیه‏اى موضوعى و روشى علمى و متین مورد بحث و بررسى قرار دهد و در این تحلیل ارزشمند توانسته است، بسیارى از تهمت‏ها و مطالب ناروایى را که در مورد چگونگى پیدایش تشیع و شیعه گفته شده، رد کند و با بیان دلایلى تولد پاک تشیع را ثابت کند، پیدایشى پیراسته از هر آنچه دشمنان دسیسه‏چین و مخربش بدان نسبت مى‏دهند»<ref>ر.ک: همان، ص22؛ همان، ص33</ref>.
سپس کتاب فیاض را این‌گونه توصیف می‌کند: «ایشان موفق شده است به مقدار زیادى تشیع را با روحیه‏‌اى موضوعى و روشى علمى و متین مورد بحث و بررسى قرار دهد و در این تحلیل ارزشمند توانسته است، بسیارى از تهمت‏ها و مطالب ناروایى را که در مورد چگونگى پیدایش تشیع و شیعه گفته شده، رد کند و با بیان دلایلى تولد پاک تشیع را ثابت کند، پیدایشى پیراسته از هر آنچه دشمنان دسیسه‏چین و مخربش بدان نسبت مى‏دهند»<ref>ر.ک: همان، ص22؛ همان، ص33</ref>.


نویسنده مباحثش را به شیوه دیگر آثار علمی با تعریف لغوی و اصطلاحی شیعه آغاز شده است. شیعه در لغت به معنى یاران و پیروان است و در اصلاح این کلمه بر تمام کسانى اطلاق مى‌‏شود که على(ع) و خاندان آن حضرت را دوست بدارند<ref>ر.ک: متن کتاب، ص31؛ فیاض، عبدالله، ص44</ref>.
نویسنده مباحثش را به شیوه دیگر آثار علمی با تعریف لغوی و اصطلاحی شیعه آغاز شده است. شیعه در لغت به معنى یاران و پیروان است و در اصلاح این کلمه بر تمام کسانى اطلاق مى‌‏شود که على(ع) و خاندان آن حضرت را دوست بدارند<ref>ر.ک: متن کتاب، ص31؛ فیاض، عبدالله، ص44</ref>.
خط ۶۵: خط ۶۵:
از نکات جالب‌توجه در این فصل عبارت «ثم بعده علی بن محمد النقی و مشهده بقم» است. نویسنده در این عبارت، مشهد و مدفن امام هادی(ع) را «قم» دانسته است. [[شهرستانی، محمد بن عبدالکریم|شهرستانی]] در ملل و نحلل به این اشتباه گرفتار شده و البته نویسنده با رعایت امانت آن را در پاورقی کتاب چنین اصلاح کرده که مشهور آن است که مدفن آن حضرت در سامرای عراق است<ref>ر.ک: متن کتاب، ص83 و پاورقی 37؛ ال[[شهرستانی، محمد بن عبدالکریم|شهرستانی]]، محمد بن عبدالکریم، ج 1؛ ص199</ref>.
از نکات جالب‌توجه در این فصل عبارت «ثم بعده علی بن محمد النقی و مشهده بقم» است. نویسنده در این عبارت، مشهد و مدفن امام هادی(ع) را «قم» دانسته است. [[شهرستانی، محمد بن عبدالکریم|شهرستانی]] در ملل و نحلل به این اشتباه گرفتار شده و البته نویسنده با رعایت امانت آن را در پاورقی کتاب چنین اصلاح کرده که مشهور آن است که مدفن آن حضرت در سامرای عراق است<ref>ر.ک: متن کتاب، ص83 و پاورقی 37؛ ال[[شهرستانی، محمد بن عبدالکریم|شهرستانی]]، محمد بن عبدالکریم، ج 1؛ ص199</ref>.


در سومین فصل کتاب فرقه‌های سبائیه، کیسانیه، مغیریه و خطابیه معرفی و موضع امامیه نسبت به غلات بررسی شده است. در میان امامان شیعه که بعدها به‌عنوان «ائمه اثنی‌عشر یة و ائمه معصومین» معروف شدند، عده‏اى از آن‏ها که معاصر با غلات بودند، در مقابل آن‏ها موضع صریح و سرسختانه‏اى گرفتند و از آن‏ها بیزارى جسته و هرگونه ارتباط خود را با آن‏ها رد کردند، مقاومت شیعیان میانه‏رو و پیشوایان آن‏ها در مقابل غلات شکل‏هاى متعددى به خود گرفت و ائمه در این کار از روش‏هاى مختلفى استفاده کردند که در همه آن‏ها هدف نابود کردن و خرد کردن دعوت غلات بود<ref>ر.ک: متن کتاب، ص123-122؛ فیاض، عبدالله، ص156</ref>.
در سومین فصل کتاب فرقه‌های سبائیه، کیسانیه، مغیریه و خطابیه معرفی و موضع امامیه نسبت به غلات بررسی شده است. در میان امامان شیعه که بعدها به‌عنوان «ائمه اثنی‌عشر یة و ائمه معصومین» معروف شدند، عده‏‌اى از آن‏ها که معاصر با غلات بودند، در مقابل آن‏ها موضع صریح و سرسختانه‏‌اى گرفتند و از آن‏ها بیزارى جسته و هرگونه ارتباط خود را با آن‏ها رد کردند، مقاومت شیعیان میانه‏رو و پیشوایان آن‏ها در مقابل غلات شکل‏هاى متعددى به خود گرفت و ائمه در این کار از روش‏هاى مختلفى استفاده کردند که در همه آن‏ها هدف نابود کردن و خرد کردن دعوت غلات بود<ref>ر.ک: متن کتاب، ص123-122؛ فیاض، عبدالله، ص156</ref>.


در آخرین فصل کتاب، ابتدا به بحث در مورد عقاید اساسى مذهب امامیه مانند امامت، عصمت و غیبت پرداخته شده است. در دنباله آن بحث مختصرى در مورد تقیه، رجعت و سایر مسائلى که جنبه فرعى دارند ذکر شده است. نویسنده در انتهای این فصل این‌که چرا این مباحث اعتقادی را مطرح کرده و به دیگر مسائل اعتقادی نپرداخته می‌نویسد: «در این فصل در درجه اول کوشش و همت من متوجه آن دسته از مسائل عقیدتى است که با تاریخ فرقه امامیه در ارتباط بوده و آنان را از سایر فرقه‌‏ها مشخص و متمایز مى‏گرداند، اما اعتقاداتى که مربوط به الهیات و عبادات این فرقه است، در این کتاب مورد بحث و بررسى قرار نگرفته و جاى آن در کتاب‏هاى دیگر است»<ref>ر.ک: همان، ص131؛ همان، ص168</ref>.
در آخرین فصل کتاب، ابتدا به بحث در مورد عقاید اساسى مذهب امامیه مانند امامت، عصمت و غیبت پرداخته شده است. در دنباله آن بحث مختصرى در مورد تقیه، رجعت و سایر مسائلى که جنبه فرعى دارند ذکر شده است. نویسنده در انتهای این فصل این‌که چرا این مباحث اعتقادی را مطرح کرده و به دیگر مسائل اعتقادی نپرداخته می‌نویسد: «در این فصل در درجه اول کوشش و همت من متوجه آن دسته از مسائل عقیدتى است که با تاریخ فرقه امامیه در ارتباط بوده و آنان را از سایر فرقه‌‏ها مشخص و متمایز مى‏گرداند، اما اعتقاداتى که مربوط به الهیات و عبادات این فرقه است، در این کتاب مورد بحث و بررسى قرار نگرفته و جاى آن در کتاب‏هاى دیگر است»<ref>ر.ک: همان، ص131؛ همان، ص168</ref>.
۴۲۵٬۲۲۵

ویرایش