فرهنگ اعلام علوم عقلی اسلامی: تفاوت میان نسخه‌ها

جز
جایگزینی متن - 'مى‏ک' به 'می‌‏ک'
جز (جایگزینی متن - 'مه‏ا' به 'مه‌‏ا')
جز (جایگزینی متن - 'مى‏ک' به 'می‌‏ک')
خط ۵۴: خط ۵۴:
در بخش مقدماتی کتاب، مطالب مفید و با ارزشی در مورد کیفیت تدوین، اهداف و انگیزه‎های تألیف و مباحثی مرتبط با آن مطرح شده است. از ویژگی‎های این فرهنگ‎نامه این است که با توجه به شاخصه‏‌هایى که معمولاً براى هر نوع از فرهنگنامه‎ها در نظر مى‏گیرند، فرهنگ اعلام علوم عقلى اسلامى، نمونه‏اى مشابه طبقات رجالی است؛ زیرا این مجموعه از میان همه اعلام، تنها به کسانى مى‏پردازد که به علوم عقلى مرتبط با حوزه معارف اسلامى اهتمام داشته‏اند.
در بخش مقدماتی کتاب، مطالب مفید و با ارزشی در مورد کیفیت تدوین، اهداف و انگیزه‎های تألیف و مباحثی مرتبط با آن مطرح شده است. از ویژگی‎های این فرهنگ‎نامه این است که با توجه به شاخصه‏‌هایى که معمولاً براى هر نوع از فرهنگنامه‎ها در نظر مى‏گیرند، فرهنگ اعلام علوم عقلى اسلامى، نمونه‏اى مشابه طبقات رجالی است؛ زیرا این مجموعه از میان همه اعلام، تنها به کسانى مى‏پردازد که به علوم عقلى مرتبط با حوزه معارف اسلامى اهتمام داشته‏اند.
این فرهنگ‏نامه، با نمونه‏‌هاى مشابه خود تفاوت‏هایى دارد که برخى از آن‎ها مى‏تواند از نقاط قوت این مجموعه به شمار آید، اما برخى دیگر را بى‏گمان باید در شمار کاستى‏هاى آن دانست.
این فرهنگ‏نامه، با نمونه‏‌هاى مشابه خود تفاوت‏هایى دارد که برخى از آن‎ها مى‏تواند از نقاط قوت این مجموعه به شمار آید، اما برخى دیگر را بى‏گمان باید در شمار کاستى‏هاى آن دانست.
در مورد کاستی‎های موجود در این فرهنگنامه نگارنده متذکر این نکته می‎شود که این مرکز، به‎منظور انجام برنامه گزینش مدخل‏هاى اعلام علوم عقلى اسلامى، باید معجم‏ها و تراجمى را که در دسترس بودند، بررسى مى‏کرد تا از میان آن‎ها، اعلام علوم عقلى اسلامى را استخراج کند و از میان این اعلام، مدخل‏هاى دائرة‎المعارف و فرهنگ‏نامه اعلام را برگزیند؛ اما چون اهل‎فن نیز معمولاً، درباره همه اعلام حضور ذهن لازم را ندارند و گزینش دقیق مدخل، تنها با اطلاع دقیق از ویژگى‏هاى اعلام امکان‏پذیر است، به‎ناچار استخراج بعضى از اطلاعات درباره اعلام در دستور کار گروه مدخل‏شناسى این مرکز قرار گرفت.
در مورد کاستی‎های موجود در این فرهنگنامه نگارنده متذکر این نکته می‎شود که این مرکز، به‎منظور انجام برنامه گزینش مدخل‏هاى اعلام علوم عقلى اسلامى، باید معجم‏ها و تراجمى را که در دسترس بودند، بررسى می‌‏کرد تا از میان آن‎ها، اعلام علوم عقلى اسلامى را استخراج کند و از میان این اعلام، مدخل‏هاى دائرة‎المعارف و فرهنگ‏نامه اعلام را برگزیند؛ اما چون اهل‎فن نیز معمولاً، درباره همه اعلام حضور ذهن لازم را ندارند و گزینش دقیق مدخل، تنها با اطلاع دقیق از ویژگى‏هاى اعلام امکان‏پذیر است، به‎ناچار استخراج بعضى از اطلاعات درباره اعلام در دستور کار گروه مدخل‏شناسى این مرکز قرار گرفت.
پس از چند سال تلاش پژوهشى، روشن شد که نام بیش از 9900 نفر از اعلام علوم عقلى با اطلاعات مهمى از آن‎ها استخراج شده است. از سوى دیگر، برخى اشخاص و مراکز پژوهشى از وجود چنین حجم اطلاعاتى در این مرکز، آگاهى یافتند و درخواست فراهم شدن زمینه‏اى به‎منظور استفاده عمومى از آن را داشتند. این درخواست‏ها و فایده‏‌هاى فراوانى که این مجموعه با وجود بعضى از محدودیت‏ها مى‏توانست داشته باشد، این مرکز را بر آن داشت تا آن را براى چاپ و انتشار آماده سازد.
پس از چند سال تلاش پژوهشى، روشن شد که نام بیش از 9900 نفر از اعلام علوم عقلى با اطلاعات مهمى از آن‎ها استخراج شده است. از سوى دیگر، برخى اشخاص و مراکز پژوهشى از وجود چنین حجم اطلاعاتى در این مرکز، آگاهى یافتند و درخواست فراهم شدن زمینه‏اى به‎منظور استفاده عمومى از آن را داشتند. این درخواست‏ها و فایده‏‌هاى فراوانى که این مجموعه با وجود بعضى از محدودیت‏ها مى‏توانست داشته باشد، این مرکز را بر آن داشت تا آن را براى چاپ و انتشار آماده سازد.
این تصمیم، مرکز را با مشکلاتى مواجه ساخت؛ زیرا ازآنجاکه هدف از تهیه این مجموعه، تدوین فرهنگ‏نامه‌‏اى در اعلام نبود، در استخراج اطلاعات هر علم، صرفه‏جویى‏هاى زیادى شده بود و این مقدار اطلاعات براى فرهنگ‏نامه جامع و کافى نبود. سرانجام، تصمیم بر آن شد که نه کامل کردن همه اطلاعات اعلام و پژوهش جامع آن‎ها را پذیرفتیم و نه به عرضه هر آنچه را تا آن زمان فراهم آورده بودیم، بسنده کنیم، بلکه به اصلاح نسبى آن‎ها پرداختیم و براى اینکه حدود این اصلاح نسبى روشن باشد، با معیارهایى مشخص نزدیک به 700 نام از میان آن‎ها را به‎عنوان مشاهیر اعلام برگزیدیم و با توجه به همان منابع و برخى تک‏نگارى‏هاى دیگر، اطلاعات مرتبط با این مشاهیر را دقیق‏تر کردیم و چون در میان این اطلاعات، نام نگارش‏هاى علمى مشاهیر اعلام، فایده بیشترى دارد، تکمیل اطلاعات مربوط به آثار را در حد منابعى که در دسترس بودند، موردتوجه ویژه قرار دادیم و در کامل کردن آن‎ها کوشیدیم؛ زیرا پیش‏تر از میان آثار هر فرد، تنها برخى از آن‎ها و به‏ویژه آثارى استخراج مى‏شد که مى‏توانست تأثیر قابل توجهى در شناخت اجمالى و در حد لازم براى گزینش مدخل دائرة‎المعارفی داشته باشد<ref>ر.ک: همان، ص 9-13</ref>.
این تصمیم، مرکز را با مشکلاتى مواجه ساخت؛ زیرا ازآنجاکه هدف از تهیه این مجموعه، تدوین فرهنگ‏نامه‌‏اى در اعلام نبود، در استخراج اطلاعات هر علم، صرفه‏جویى‏هاى زیادى شده بود و این مقدار اطلاعات براى فرهنگ‏نامه جامع و کافى نبود. سرانجام، تصمیم بر آن شد که نه کامل کردن همه اطلاعات اعلام و پژوهش جامع آن‎ها را پذیرفتیم و نه به عرضه هر آنچه را تا آن زمان فراهم آورده بودیم، بسنده کنیم، بلکه به اصلاح نسبى آن‎ها پرداختیم و براى اینکه حدود این اصلاح نسبى روشن باشد، با معیارهایى مشخص نزدیک به 700 نام از میان آن‎ها را به‎عنوان مشاهیر اعلام برگزیدیم و با توجه به همان منابع و برخى تک‏نگارى‏هاى دیگر، اطلاعات مرتبط با این مشاهیر را دقیق‏تر کردیم و چون در میان این اطلاعات، نام نگارش‏هاى علمى مشاهیر اعلام، فایده بیشترى دارد، تکمیل اطلاعات مربوط به آثار را در حد منابعى که در دسترس بودند، موردتوجه ویژه قرار دادیم و در کامل کردن آن‎ها کوشیدیم؛ زیرا پیش‏تر از میان آثار هر فرد، تنها برخى از آن‎ها و به‏ویژه آثارى استخراج مى‏شد که مى‏توانست تأثیر قابل توجهى در شناخت اجمالى و در حد لازم براى گزینش مدخل دائرة‎المعارفی داشته باشد<ref>ر.ک: همان، ص 9-13</ref>.
۴۲۵٬۲۲۵

ویرایش