۴۲۵٬۲۲۵
ویرایش
متن انتقادی جوامع الحكايات و لوامع الروايات (نمایش مبدأ)
نسخهٔ ۲۳ اوت ۲۰۱۷، ساعت ۰۹:۴۲
، ۲۳ اوت ۲۰۱۷جایگزینی متن - ' ' به ' '
جز (جایگزینی متن - 'خواجه نظام‌الملک' به 'خواجه نظام‌الملک ') |
جز (جایگزینی متن - ' ' به ' ') |
||
| خط ۴۲: | خط ۴۲: | ||
جلد اول از پانزده باب، جلد دوم از ده باب (از باب شانزده تا باب بیست‌وپنج)، قسمت اول جلد سوم از یازده باب و قسمت دوم جلد سوم از چهارده باب (از باب دوازده تا باب بیست‌وپنج) تشکیل شده است. | جلد اول از پانزده باب، جلد دوم از ده باب (از باب شانزده تا باب بیست‌وپنج)، قسمت اول جلد سوم از یازده باب و قسمت دوم جلد سوم از چهارده باب (از باب دوازده تا باب بیست‌وپنج) تشکیل شده است. | ||
دسته قابل ملاحظهاى از منابع مختلف که به این اثر ارزش تاریخى مىدهند و امروز خیلى کمیابند و یا به‌کلى از بین رفتهاند عبارتند از: تاریخ خلفاى بنى العباس الصولى. تفسیر محمد بن کلبى و أديان العرب پسر او، [[تاریخ بغداد]] | دسته قابل ملاحظهاى از منابع مختلف که به این اثر ارزش تاریخى مىدهند و امروز خیلى کمیابند و یا به‌کلى از بین رفتهاند عبارتند از: تاریخ خلفاى بنى العباس الصولى. تفسیر محمد بن کلبى و أديان العرب پسر او، [[تاریخ بغداد]] کاتبى بغدادى، تاریخ ولات خراسان السلامى، تاریخ تاجى ابراهیم الصابى، کتاب الشباب و الشيب المرزبانى و تاریخ ملوك العجم ابن المقفع<ref>ر.ک: همان، صفحه پنجاه</ref> | ||
==گزارش محتوا== | ==گزارش محتوا== | ||
| خط ۵۳: | خط ۵۳: | ||
برقعى شمشیر برو راند و کارگر آمد و از دنیا رحلت کرد. برقعى پشیمان شد و دانست که غرض او عفت بوده است تا بر نفس او زنا نرود و جمله از آن حرکت پشیمان شدند و بدان دختر آفرین کردند»<ref>ر.ک: همان، ج3، قسمت دوم، ص680-681</ref> | برقعى شمشیر برو راند و کارگر آمد و از دنیا رحلت کرد. برقعى پشیمان شد و دانست که غرض او عفت بوده است تا بر نفس او زنا نرود و جمله از آن حرکت پشیمان شدند و بدان دختر آفرین کردند»<ref>ر.ک: همان، ج3، قسمت دوم، ص680-681</ref> | ||
طبقهبندى منظم از بعضى منابع نشان مىدهد که عوفى از چنین آثارى براى بیان مطالب واقعى استفاده کرده است؛ مثلا درباره تاریخ خلفا، تاریخچه (وقایع سالیانه) الطبرى پیوسته مورد استفاده وى قرار گرفته است. در باب پادشاهان قدیم ایران از غرر الثعالبى، شاهنامه فردوسى، تاریخ ملوک عجم (محتملا از خداینامه ابن مقفع) بهره گرفته است. مطالب مربوط به طاهریان، صفاریان و سامانیان مأخوذ از تاریخ ولات خراسان السلامى است. درباره غزنویان از سه منبع معتبر؛ یعنى تاریخ ناصرى، تاریخ یمینى العتبى و خلق الإنسان بیان‌الحق نیشابورى و براى آل بویه از تاریخ تاجى یا تاریخ دیالمه و جهت گزارش‌هاى مربوط به ایلک‌خانیه ماوراءالنهر از تاریخ ترکستان مجدالدین بن عدنان السرخکتى استفاده کرده است، ولى متأسفانه سه اثر اخیر از بین رفته است. در خصوص سیاست و اداره از سیاستنامه [[نظام‌الملک، حسن بن علی|خواجه نظام‌الملک]] | طبقهبندى منظم از بعضى منابع نشان مىدهد که عوفى از چنین آثارى براى بیان مطالب واقعى استفاده کرده است؛ مثلا درباره تاریخ خلفا، تاریخچه (وقایع سالیانه) الطبرى پیوسته مورد استفاده وى قرار گرفته است. در باب پادشاهان قدیم ایران از غرر الثعالبى، شاهنامه فردوسى، تاریخ ملوک عجم (محتملا از خداینامه ابن مقفع) بهره گرفته است. مطالب مربوط به طاهریان، صفاریان و سامانیان مأخوذ از تاریخ ولات خراسان السلامى است. درباره غزنویان از سه منبع معتبر؛ یعنى تاریخ ناصرى، تاریخ یمینى العتبى و خلق الإنسان بیان‌الحق نیشابورى و براى آل بویه از تاریخ تاجى یا تاریخ دیالمه و جهت گزارش‌هاى مربوط به ایلک‌خانیه ماوراءالنهر از تاریخ ترکستان مجدالدین بن عدنان السرخکتى استفاده کرده است، ولى متأسفانه سه اثر اخیر از بین رفته است. در خصوص سیاست و اداره از سیاستنامه [[نظام‌الملک، حسن بن علی|خواجه نظام‌الملک]] و قابوسنامه عنصرالمعالى استفاده شده است. مطالب راجع به پیغمبر اکرم(ص) و صحابه و زندگى اولیا و بزرگان مذهب از کتاب المغازي محمد بن اسحاق، ربيع الأبرار زمخشرى، رساله القشيريه قشیرى، أسرار التوحيد محمد بن منور، تاریخ مشایخ خراسان، روضات العلماء، سير الصالحين و قصص الأنبیاء، به ترتیب تقدم و تأخر گرفته شده است. | ||
حکایات در باب شخصیتهاى معروف دیگر که خود قسمت مهمى از این کتاب را تشکیل مىدهد از آثار گوناگون به دست آمده است؛ به‌عنوان مثال در باب شعرا از يتيمة الدهر ثعالبى، در باب زنان از سندبادنامه، بختیارنامه و کلیله و دمنه و در مورد معمرین از الشباب و الشيب المرزبانى که بعدها از میان رفته است استفاده شده است. در دو باب مربوط به صفات پسندیده و مذموم که شامل مطالب تاریخى بیشمارى است، از منابع متعددى استفاده کرده است. درباره داستان‌هاى ماجراجویانه و مخاطرهآمیز از فرج بعد الشدة التنوخى مایه گرفته. اطلاعات کیهانشناسى، نژادشناسى و آثار و رسوم باستانى از کتاب‌هاى مسالک و ممالک که متعددند برداشته شده است و مشکل است که بگوییم از کدام اثر یا آثار به‌خصوص استفاده شده است. در فصل تاریخ طبیعى و خواص فیزیکى اشیاء از کتاب الحيوان جاحظ و کتاب شرف الزمان طاهر المروزى و رسالاتى که از علماى یونانى چون ارسطو، جالینوس، بطلمیوس و ذیمقراطیس ترجمه شده، بهرهمند شده است<ref>ر.ک: مقدمه مصحح، ج3، قسمت اول، صفحه پنجاه - پنجاه‌ویک</ref> | حکایات در باب شخصیتهاى معروف دیگر که خود قسمت مهمى از این کتاب را تشکیل مىدهد از آثار گوناگون به دست آمده است؛ به‌عنوان مثال در باب شعرا از يتيمة الدهر ثعالبى، در باب زنان از سندبادنامه، بختیارنامه و کلیله و دمنه و در مورد معمرین از الشباب و الشيب المرزبانى که بعدها از میان رفته است استفاده شده است. در دو باب مربوط به صفات پسندیده و مذموم که شامل مطالب تاریخى بیشمارى است، از منابع متعددى استفاده کرده است. درباره داستان‌هاى ماجراجویانه و مخاطرهآمیز از فرج بعد الشدة التنوخى مایه گرفته. اطلاعات کیهانشناسى، نژادشناسى و آثار و رسوم باستانى از کتاب‌هاى مسالک و ممالک که متعددند برداشته شده است و مشکل است که بگوییم از کدام اثر یا آثار به‌خصوص استفاده شده است. در فصل تاریخ طبیعى و خواص فیزیکى اشیاء از کتاب الحيوان جاحظ و کتاب شرف الزمان طاهر المروزى و رسالاتى که از علماى یونانى چون ارسطو، جالینوس، بطلمیوس و ذیمقراطیس ترجمه شده، بهرهمند شده است<ref>ر.ک: مقدمه مصحح، ج3، قسمت اول، صفحه پنجاه - پنجاه‌ویک</ref> | ||