پرش به محتوا

متن انتقادی جوامع الحكايات و لوامع الروايات: تفاوت میان نسخه‌ها

جز
جایگزینی متن - 'مى‏شود' به 'مى‌‏شود'
جز (جایگزینی متن - ' ' به ' ')
جز (جایگزینی متن - 'مى‏شود' به 'مى‌‏شود')
خط ۵۷: خط ۵۷:
حکایات در باب شخصیت‏هاى معروف دیگر که خود قسمت مهمى از این کتاب را تشکیل مى‏دهد از آثار گوناگون به دست آمده است؛ به‌عنوان مثال در باب شعرا از يتيمة الدهر ثعالبى، در باب زنان از سندبادنامه، بختیارنامه و کلیله و دمنه و در مورد معمرین از الشباب و الشيب المرزبانى که بعدها از میان رفته است استفاده شده است. در دو باب مربوط به صفات پسندیده و مذموم که شامل مطالب تاریخى بیشمارى است، از منابع متعددى استفاده کرده است. درباره‏ داستان‌هاى ماجراجویانه و مخاطره‏آمیز از فرج بعد الشدة التنوخى مایه گرفته. اطلاعات کیهان‏شناسى، نژادشناسى و آثار و رسوم باستانى از کتاب‌هاى مسالک و ممالک که متعددند برداشته شده است و مشکل است که بگوییم از کدام اثر یا آثار به‌خصوص استفاده شده است. در فصل تاریخ طبیعى و خواص فیزیکى اشیاء از کتاب الحيوان جاحظ و کتاب شرف الزمان طاهر المروزى و رسالاتى که از علماى یونانى چون ارسطو، جالینوس، بطلمیوس و ذیمقراطیس ترجمه شده، بهره‏مند شده است<ref>ر.ک: مقدمه مصحح، ج3، قسمت اول، صفحه پنجاه - پنجاه‌ویک</ref>
حکایات در باب شخصیت‏هاى معروف دیگر که خود قسمت مهمى از این کتاب را تشکیل مى‏دهد از آثار گوناگون به دست آمده است؛ به‌عنوان مثال در باب شعرا از يتيمة الدهر ثعالبى، در باب زنان از سندبادنامه، بختیارنامه و کلیله و دمنه و در مورد معمرین از الشباب و الشيب المرزبانى که بعدها از میان رفته است استفاده شده است. در دو باب مربوط به صفات پسندیده و مذموم که شامل مطالب تاریخى بیشمارى است، از منابع متعددى استفاده کرده است. درباره‏ داستان‌هاى ماجراجویانه و مخاطره‏آمیز از فرج بعد الشدة التنوخى مایه گرفته. اطلاعات کیهان‏شناسى، نژادشناسى و آثار و رسوم باستانى از کتاب‌هاى مسالک و ممالک که متعددند برداشته شده است و مشکل است که بگوییم از کدام اثر یا آثار به‌خصوص استفاده شده است. در فصل تاریخ طبیعى و خواص فیزیکى اشیاء از کتاب الحيوان جاحظ و کتاب شرف الزمان طاهر المروزى و رسالاتى که از علماى یونانى چون ارسطو، جالینوس، بطلمیوس و ذیمقراطیس ترجمه شده، بهره‏مند شده است<ref>ر.ک: مقدمه مصحح، ج3، قسمت اول، صفحه پنجاه - پنجاه‌ویک</ref>


سعى فراوان عوفى در حفظ و نگهدارى عادات و رسوم گذشته و نقل درست آنها وى را نسبت به وقایع روز بى‏اعتنا کرده است؛ به‌طوری که از حوادث عصرى چیزى از جوامع الحكايات به دست نمى‌آید. ضمنا عدم ذکر سنوات در حکایات تاریخى هم یکى از نواقص عمده این مجموعه است. گذشته از این، نوعى بى‏ترتیبى در حکایات ملاحظه مى‏شود. در بعضى موارد هم در صحت و سندیت مطالب تردید کرده است و ازاین‌رو پاره‏اى تناقضات و اشتباهات در حکایات راه یافته. صرف ‏نظر از این عیب، در هر باب حکایات متعددى که داراى حقایق تاریخى است به رشته تحریر درآمده است<ref>ر.ک: همان، صفحه شصت‌ونه</ref>
سعى فراوان عوفى در حفظ و نگهدارى عادات و رسوم گذشته و نقل درست آنها وى را نسبت به وقایع روز بى‏اعتنا کرده است؛ به‌طوری که از حوادث عصرى چیزى از جوامع الحكايات به دست نمى‌آید. ضمنا عدم ذکر سنوات در حکایات تاریخى هم یکى از نواقص عمده این مجموعه است. گذشته از این، نوعى بى‏ترتیبى در حکایات ملاحظه مى‌‏شود. در بعضى موارد هم در صحت و سندیت مطالب تردید کرده است و ازاین‌رو پاره‏اى تناقضات و اشتباهات در حکایات راه یافته. صرف ‏نظر از این عیب، در هر باب حکایات متعددى که داراى حقایق تاریخى است به رشته تحریر درآمده است<ref>ر.ک: همان، صفحه شصت‌ونه</ref>


لغات مستعمل در این کتاب معمولا از لغات رایج و مصطلح است. نظرى به لغت‏نامه در آخر این کتاب گفته ما را تأیید مى‏کند و احیانا پنج درصد آن که امروز غریب مى‏نماید مسلما در آن روزگاران غریب و نادر نبوده است. مؤلف که از اولاد عبدالرحمن بن عوف از مشاهیر صحابه حضرت رسول اکرم(ص) و از حنفى‌مذهبان دین‌دارى است که تحصیل علم دین کرده و اجازه روایت حدیث به دست آورده و شغلش در همه عمر قیام به وعظ و تذکیر بوده است، در این کتاب به درج آیات و احادیث و اخبار فراوان مبادرت کرده و تلمیحات و اشارت متعددى به قرآن و تواریخ اسلام دارد.
لغات مستعمل در این کتاب معمولا از لغات رایج و مصطلح است. نظرى به لغت‏نامه در آخر این کتاب گفته ما را تأیید مى‏کند و احیانا پنج درصد آن که امروز غریب مى‏نماید مسلما در آن روزگاران غریب و نادر نبوده است. مؤلف که از اولاد عبدالرحمن بن عوف از مشاهیر صحابه حضرت رسول اکرم(ص) و از حنفى‌مذهبان دین‌دارى است که تحصیل علم دین کرده و اجازه روایت حدیث به دست آورده و شغلش در همه عمر قیام به وعظ و تذکیر بوده است، در این کتاب به درج آیات و احادیث و اخبار فراوان مبادرت کرده و تلمیحات و اشارت متعددى به قرآن و تواریخ اسلام دارد.


قریب هزار و ششصد و پنجاه بیت شعر در این کتاب دیده مى‏شود که بیشتر ساخته طبع مؤلف و پاره‏اى هم متعلق به شعراى عرب و ایرانى است که غالبا در مقدمه و خاتمه و ضمن حکایات به‌مناسبتى آورده شده است<ref>ر.ک: همان، صفحه هفتاد</ref>
قریب هزار و ششصد و پنجاه بیت شعر در این کتاب دیده مى‌‏شود که بیشتر ساخته طبع مؤلف و پاره‏اى هم متعلق به شعراى عرب و ایرانى است که غالبا در مقدمه و خاتمه و ضمن حکایات به‌مناسبتى آورده شده است<ref>ر.ک: همان، صفحه هفتاد</ref>


==وضعیت کتاب==
==وضعیت کتاب==
۴۲۵٬۲۲۵

ویرایش