پژوهشى تطبیقى در روایات تفسیرى فریقین: تفاوت میان نسخه‌ها

کتاب، دارای سخن ناشر، سخن پژوهشگاه بین‌المللی المصطفی، پیشگفتار و محتوای مطالب در چهار بخش است. نویسنده در نگارش این منبع از 158 منبع فارسی و عربی از منابع اهل سنت و شیعه بهره برده است که برخی از آن‌ها عبارت‌اند از: مقباس الهداية في علم الدراية [[مامقانی، عبدالله|عبدالله مامقانی]] ، [[شرح كافي الأصول و الروضة (ملاصالح مازندرانی)|شرح اصول کافی]] ملا [[مازندرانی، محمدصالح بن احمد|محمدصالح مازندرانی]] ، آشنایى با متون حدیث و نهج‌البلاغه [[مهریزی، مهدی|مهدى مهریزى]] ، [[تاریخ حدیث|تاریخ حدیث سید رضا مؤدب]] ، [[پژوهشی در تاریخ حدیث شیعه]]  [[معارف، مجید|مجید معارف]] ، تفاسیر [[تفسير الصافي|صافی]] ، [[التفسير (عیاشی)|عیاشی]] ، [[تفسير القمي|قمی]] ، [[الميزان في تفسير القرآن|الميزان]]  و...، مجمع الزوائد هیثمی، الصواعق المحرقه ابن حجر، [[السنن الكبری|سنن الکبرای نسائی]] ، مسند الشاميين طبرانی و... .<ref>ر.ک: منابع کتاب، ص321-327</ref>

نویسنده در تعریف روایات تفسیری دو نوع تفسیر را معرفی می‌کند؛ تفسیر به مأثور که روش تفسیری در آن تفسیر اثری نام دارد و تفسیرهای اجتهادی که روش تفسیری آن‌ها را تفسیر عقلی می‌نامند.<ref>همان، ص24</ref> نویسنده با معرفی 15 منبع از منابع تفسیر شیعه می‌نویسد معروف‌ترین تفسیرهای شیعی عبارت‌اند از: تفسیر [[التفسير (عیاشی)|عیاشی]] ، تفسیر [[تفسير القمي|قمی]] ، [[تفسير نورالثقلين|نورالثقلین]] ، [[البرهان في تفسير القرآن]] ، [[تفسير الصافي|صافی]]  و [[تفسير كنز الدقائق و بحر الغرائب|کنز الدقائق]] .<ref>همان، ص34-35</ref> او سپس 13 منبع از منابع اهل تسنن را برمی‌شمارد و می‌نویسد از بین این تفسیرها، [[جامع البيان في تفسير القرآن (تفسير الطبري)|جامع البیان طبری]] ، [[الدر المنثور في التفسير بالمأثور|الدر المنثور]] ، [[تفسير القرآن العظيم (ابن كثير)|تفسیر ابن کثیر]] ، تفسیر عبدالرزاق، [[تفسير القرآن العظيم (ابن أبي‌حاتم)|تفسیر ابن ابی حاتم]] ، [[الكشف و البيان المعروف تفسير الثعلبي|تفسیر ثعلبی]]  و بغوی از شهرت و اهمیت بیشتری برخورد هستند.<ref>همان، ص35-36</ref> او منابع عام حدیثی شیعه را در چهار دوره حضور ائمه(ع)، محدثان متقدم، محدثان متأخر و دوره معاصر معرفی می‌کند و هر کدام را به‌خوبی توضیح می‌دهد.<ref>همان، ص49-56</ref>

بخش دوم، به بیان ویژگی‌های مشترک روایات تفسیری فریقین اختصاص یافته است. تبیین اطلاعات جانبی(سوره شناسی)، تبیین ابهامات(ابهام‌زدایی)، تفصیل جزئیات(معنا گستری)، تبیین مراد متکلم(کشف مراد جدی) از امور مشترکی است که نویسنده در این بخش به آن می‌پردازد. از مهم‌ترین ویژگی مشترک روایات تفسیری شیعه و اهل سنت، روایاتی است که ترتیب نزول سوره‌ها و آیات را گزارش می‌کنند. این روایات تقریباً دارای متن واحدی هستند که نزول تک‌تک سوره‌ها از علق تا توبه را به ترتیب ارائه می‌دهند. روایتگران این روایات مجموعاً چهارده تن هستند که عبارت‌اند از: امیر مؤمنان(ع)، امام سجاد(ع)، [[امام جعفر صادق(ع)|امام صادق(ع)]] ، [[ابن عباس، عبدالله بن عباس|ابن عباس]] ، جابر بن یزید، محمد بن نعمان، مجاهد، ضحاک، عکرمه، حسن بصری، زهری، عطاء خراسانی، [[مقاتل بن سلیمان]]  و حسین بن واقد.<ref>همان، ص156</ref>

عناوینی چون ظهر و بطن، تنزیل و تأویل، حد و مطلع و ذو وجوه بودن قرآن، حکایت از ساحت‌های باطنی و لایه‌های پنهانی آیات قرآن دارد. به‌رغم تصریح برخی از علمای اهل سنت مبنی بر اشتمال قرآن بر بطن، شماری از آنان همچون [[ابن تیمیه، احمد بن عبدالحلیم|ابن تیمیه]] ، دیدگاه بطن را ویژه شیعه دانسته و ازاین‌جهت بر آ نان خرده گرفته‌اند. ذهبی نیز شیعه را در این باب به بازیچه قرار دادن قرآن متهم کرده است.<ref>همان، ص238</ref>