سیره و سیمای امام حسین علیه‌السلام: تفاوت میان نسخه‌ها

سرگذشت نامه تحلیلی بر بنیاد گزارش های محدث و مورخ شامی [[ابن عساکر، علی بن حسن|ابن عساکر]]، در کتاب بزرگ تاریخ دمشق

'''سیره و سیماى امام حسین(ع)'''، ترجمه روان جویا جهان‌بخش از کتاب «الحسين(ع): سماته و سیرته» نوشته [[حسینی جلالی، محمدرضا|سید محمدرضا حسینی جلالی]] است. نویسنده در این اثر دستاوردهاى سیر و سلوک عالمانه و نظاره محقّقانه و محدّثانه خویش را در گزارش‌هایى که «[[ابن عساکر، علی بن حسن|ابن عساکر]]» شامى (499-571ق) در کتاب «تاریخ دمشق» از سیره حسینى(ع) به دست مى‏دهد، در این کتاب به شیوایى و رسایى بازگو کرده است.  

نویسنده، تألیف این اثر را برای خلاصی خواننده از اسانید مشقت‌آور کتاب دانسته است: «تاریخ دمشق - مانند دیگر نگارش‌هاى کهن - بر اسلوب اسناد متکى است؛ اسانید فراوانى مى‏آورد و به برشمردن و تکرار آنها مى‏پردازد. این امر در پهنه نقد و ارزیابى تراث اهمیت و ضرورت ویژه‏اى دارد، لیک مراجعه و استفاده از آن را جز براى عالمان و متخصصان، مشقت‏‌آور مى‏کند؛ زیرا چنین اسلوب تراثی‌اى را ثقیل مى‏یابند و ازاین‌رو، نه چنین کتاب‌هایى را تهیه مى‏کنند و نه تن به مطالعه و بهره‏ورى از آن مى‏دهند. بر من گران آمد که این کتاب و ثروت حدیثى و علمى مندرج در آن، از دست و دسترس بیشترینه‏ دوستداران معرفت به‌دور باشد...؛ ازاین‌رو، به استخراج احادیث از این کتاب کلان دست یازیدم و آنها را به شکلى تنظیم نمودم که عموم خوانندگان را خوش افتد». البته روش نویسنده به‌گونه‌ای نیست که تنها نص روایت باقی بماند و قرائنی که در فهم روایت راه‌گشاست حذف شود: «براى سهولت بیشتر و افزایش رغبت خواننده در پیگیرى مطالب، هر حدیث را در چارچوبى معین قرار دادم که ابعاد مورد نظر - و حتى غیر مورد نظر - در ماحصل حدیث را که فهم نص از جنبه‏هاى لغوى، تاریخى، عقیدتى و روش‏شناختى باز، بسته بدان است، روشن سازد و از این رهگذر، نص، جامد و مبهم و به‌دور از قرائن حالیه یا مقالیه، برجاى نماند؛ قرائنى که در فضاى صدور نص یا فضاهاى دیگر، موجود بوده و با نص و مدلول آن پیوندى استوار دارند؛ ازین‌رو، یادکردشان براى توضیح و فهم نص لازم است»<ref>ر.ک: مقدمه نویسنده، ص18-17</ref>

از جمله ایراداتی که بر تاریخ دمشق وارد است نپرداختن به واقعه عاشوراست. نویسنده این موضوع مهم را این‌گونه توضیح می‌دهد: «آیا ستمى آشکار و خیانتى شرم‏‌آور نیست که «روز عاشورا» و رخدادهاى تاریخى‏اش را از تاریخ امام حسین(ع) جدا کنند؟! این چیزى است که عملاً در کتاب تاریخ دمشق [[ابن عساکر، علی بن حسن|ابن عساکر]] رخ داده است! ما پایگاه این مورّخ بلندآوازه؛ یعنى [[ابن عساکر، علی بن حسن|ابن عساکر]] را برتر از آن مى‏دانیم که یادکرد رخدادهاى کربلا و خاصّه روز عاشورا را از تاریخ کبیرش فروانداخته باشد؛ چون بر وى پوشیده نیست که تاریخ حسین(ع) در عاشورا متمرکز گردیده است و مى‏داند که چنین عملى بى‏تردید او را آماج انتقاد مورّخان و دانشوران و بزرگان مى‏سازد؛ لیک دستى خطاپیشه به‌سوى این کتاب عظیم دراز شده تا آن را از یاد کرد رخدادهاى روز عاشورا تهى سازد... این دست خطاپیشه خیانتگر به دانش و تراث، مى‏خواهد که ساحت پیشینیانش؛ یعنى بنى‌امیه را از گناهانى که آن روز مرتکب گردیده‏اند، پاک سازد؛ گناهان سیاه و زشتى که مرور ایام ننگشان را فرونمى‏‌شوید و با حذف این احادیث از این نسخه یا آن نسخه، ناپدید نمى‏‌شوند»<ref>ر.ک: همان، ص188</ref>

# احادیثى که در این کتاب آمده، همگى از روایت حافظ [[ابن عساکر، علی بن حسن|ابن عساکر]] در تاریخ دمشق، بخش سرگذشت امام حسین(ع) و از نسخه‏اى که دانشمند پژوهنده، شیخ‏ محمّدباقر محمودى، به سال 1398ق در بیروت چاپ یکم آن را به انجام رسانیده، برگرفته شده است.

# همچنین متن روایات را با آنچه علامه ابن منظور انصارى در مختصر تاریخ دمشق آورده، از جزء هفتم نسخه‏اى که احمد راتب حمروش و محمّد ناجى العمر تحقیق کرده‏اند و به سال 1405ق، دارالفکر در دمشق آن را منتشر ساخته، سنجیده‏ است و در هامش به جایگاه این احادیث رجوع داده است<ref>ر.ک: مقدمه مترجم، یادآوری، ص15</ref>