۴۲۵٬۲۲۵
ویرایش
تكسير الأصنام بين تصريح النبي صلي‌الله‌عليه‌واله‌وسلم و تعتيم البخاري (نمایش مبدأ)
نسخهٔ ۳ ژوئیهٔ ۲۰۱۷، ساعت ۱۷:۳۲
، ۳ ژوئیهٔ ۲۰۱۷جایگزینی متن - '</ref>.' به '</ref>'
جز (جایگزینی متن - ' ]]' به ']]') |
جز (جایگزینی متن - '</ref>.' به '</ref>') |
||
| خط ۳۸: | خط ۳۸: | ||
</div> | </div> | ||
==معرفی اجمالی== | ==معرفی اجمالی== | ||
'''تكسير الأصنام بين التصريح النبي صلي‌الله‌عليه‌واله‌وسلم و تعتيم البخاري''' با نام کامل «تكسير الأصنام بين التصريح النبي صلي‌الله‌عليه‌واله‌وسلم و تعتيم البخاري دراسة في الميثولوجيا و التاريخ و رواية الحديث» اثر سید [[حسنی، نبیل|نبیل حسنی]]، کتابی است عربی که مقدمه آن در سال 1432ق نوشته شده است<ref>مقدمه، ص13</ref> | '''تكسير الأصنام بين التصريح النبي صلي‌الله‌عليه‌واله‌وسلم و تعتيم البخاري''' با نام کامل «تكسير الأصنام بين التصريح النبي صلي‌الله‌عليه‌واله‌وسلم و تعتيم البخاري دراسة في الميثولوجيا و التاريخ و رواية الحديث» اثر سید [[حسنی، نبیل|نبیل حسنی]]، کتابی است عربی که مقدمه آن در سال 1432ق نوشته شده است<ref>مقدمه، ص13</ref> | ||
کتاب پیرامون شکستن بت‌ها توسط [[امام على(ع)|حضرت علی(ع)]] در لیلةالمبیت و فتح مکه و دلایل سرپوش گذاشتن بخاری بر این عمل حضرت نوشته شده است. | کتاب پیرامون شکستن بت‌ها توسط [[امام على(ع)|حضرت علی(ع)]] در لیلةالمبیت و فتح مکه و دلایل سرپوش گذاشتن بخاری بر این عمل حضرت نوشته شده است. | ||
| خط ۴۹: | خط ۴۹: | ||
==گزارش محتوا== | ==گزارش محتوا== | ||
در مقدمه اول، به موضوع کتاب و اهمیت آن اشاره گردیده<ref>مقدمه نخست، ص7-8</ref> و در مقدمه دوم، خلاصه‌ای از محتوای مباحث کتاب، مطرح شده است<ref>مقدمه دوم، ص9-13</ref> | در مقدمه اول، به موضوع کتاب و اهمیت آن اشاره گردیده<ref>مقدمه نخست، ص7-8</ref> و در مقدمه دوم، خلاصه‌ای از محتوای مباحث کتاب، مطرح شده است<ref>مقدمه دوم، ص9-13</ref> | ||
مطالب فصل نخست، پیرامون اعتقادات دینی اعراب قبل از اسلام بوده و در ضمن سه مبحث، مطالب این فصل ارائه شده است: | مطالب فصل نخست، پیرامون اعتقادات دینی اعراب قبل از اسلام بوده و در ضمن سه مبحث، مطالب این فصل ارائه شده است: | ||
در مبحث اول، به دنبال معنای دین و کیفیت و چگونگی فهم و برداشت مردم از دین، به‌منظور وقوف بر اصل دیانت بت‌پرستی و پرسش اصنام، ابتدا به تعریف دین پرداخته شده و سپس، گرایش‌های نوین ازجمله دیدگاه بورژوازی و سرمایه‌داری به دین، تفسیر انسان شناسانه از دین و نظریه اجتماعی در تفسیر دین، مورد بحث و بررسی قرار گرفته است<ref>متن کتاب، ص18-24</ref> | در مبحث اول، به دنبال معنای دین و کیفیت و چگونگی فهم و برداشت مردم از دین، به‌منظور وقوف بر اصل دیانت بت‌پرستی و پرسش اصنام، ابتدا به تعریف دین پرداخته شده و سپس، گرایش‌های نوین ازجمله دیدگاه بورژوازی و سرمایه‌داری به دین، تفسیر انسان شناسانه از دین و نظریه اجتماعی در تفسیر دین، مورد بحث و بررسی قرار گرفته است<ref>متن کتاب، ص18-24</ref> | ||
در مبحث دوم، ضمن بررسی تنوع اعتقادات در جزیره العرب به‌منظور رسیدن به ریشه‌ها و مواطن اصلی این اعتقادات، به بحث پیرامون این مطلب پرداخته شده است که آیا این اعتقادات، حاصل و نتیجه محیط اجتماعی و زندگانی اعراب بوده یا اینکه از خارج از شبه‌جزیره عربستان وارد شده است و نیز این موضوع که اشتراکات میان این عقاید چیست؟ همچنین در این مبحث نقش اساطیر در شکل‌گیری این عقاید در جزیره العرب مورد بحث و بررسی قرار گرفته است<ref>ر.ک: مقدمه، ص11</ref> | در مبحث دوم، ضمن بررسی تنوع اعتقادات در جزیره العرب به‌منظور رسیدن به ریشه‌ها و مواطن اصلی این اعتقادات، به بحث پیرامون این مطلب پرداخته شده است که آیا این اعتقادات، حاصل و نتیجه محیط اجتماعی و زندگانی اعراب بوده یا اینکه از خارج از شبه‌جزیره عربستان وارد شده است و نیز این موضوع که اشتراکات میان این عقاید چیست؟ همچنین در این مبحث نقش اساطیر در شکل‌گیری این عقاید در جزیره العرب مورد بحث و بررسی قرار گرفته است<ref>ر.ک: مقدمه، ص11</ref> | ||
در مبحث سوم، به مطالعه اجزای عبادت اصنام و قدرت انتشار و هیمنه آن بر تمامی جزیره العرب و اسباب و دلایل ظهور این پدیده در مکه پرداخته شده و ارتباط آن با کعبه، مورد بحث و بررسی قرار گرفته است. در این مبحث همچنین به بررسی نقش نمادگرایی در ظهور بت‌پرستی و تجسد آن در بت‌هایی که بین صفا و مروه قرار داشتند و ارتباط برخی از آن‌ها با اساطیر پرداخته شده است<ref>همان</ref> | در مبحث سوم، به مطالعه اجزای عبادت اصنام و قدرت انتشار و هیمنه آن بر تمامی جزیره العرب و اسباب و دلایل ظهور این پدیده در مکه پرداخته شده و ارتباط آن با کعبه، مورد بحث و بررسی قرار گرفته است. در این مبحث همچنین به بررسی نقش نمادگرایی در ظهور بت‌پرستی و تجسد آن در بت‌هایی که بین صفا و مروه قرار داشتند و ارتباط برخی از آن‌ها با اساطیر پرداخته شده است<ref>همان</ref> | ||
مباحث فصل دوم، در پی ارائه تحقیقی استوار است که در آن، واقعه شکستن بت‌ها توسط پیامبر(ص) و [[امام على(ع)|امیرالمؤمنین(ع)]] و کسانی که با آگاهی تصریح یا سانسور کرده‌اند را بررسی نموده است ایشان این فصل را طی سه فصل توضیح دهد: | مباحث فصل دوم، در پی ارائه تحقیقی استوار است که در آن، واقعه شکستن بت‌ها توسط پیامبر(ص) و [[امام على(ع)|امیرالمؤمنین(ع)]] و کسانی که با آگاهی تصریح یا سانسور کرده‌اند را بررسی نموده است ایشان این فصل را طی سه فصل توضیح دهد: | ||
نویسنده در مبحث اول، به مطالعه و کشف و اثبات این نکته پرداخته که شکستن بت‌ها قبل از هجرت نیز صورت گرفته ولی مورد سانسور قرار گرفته است و این عمل(شکستن بت‌ها)، به دست پیامبر(ص) و همراهی و یاری [[امام على(ع)|حضرت علی(ع)]] صورت گرفته است. همچنین در این مبحث، به سایر فضایل [[امام على(ع)|حضرت علی(ع)]] ازجمله خوابیدن وی در بستر پیامبر(ص) در لیلةالمبیت اشاره گردیده و به این نکته تأکید شده است که این فضایل، توسط دشمنان آن حضرت، مورد استقبال قرار نگرفته و بر آن سرپوش گذاشته‌اند<ref>همان، ص11-12</ref> | نویسنده در مبحث اول، به مطالعه و کشف و اثبات این نکته پرداخته که شکستن بت‌ها قبل از هجرت نیز صورت گرفته ولی مورد سانسور قرار گرفته است و این عمل(شکستن بت‌ها)، به دست پیامبر(ص) و همراهی و یاری [[امام على(ع)|حضرت علی(ع)]] صورت گرفته است. همچنین در این مبحث، به سایر فضایل [[امام على(ع)|حضرت علی(ع)]] ازجمله خوابیدن وی در بستر پیامبر(ص) در لیلةالمبیت اشاره گردیده و به این نکته تأکید شده است که این فضایل، توسط دشمنان آن حضرت، مورد استقبال قرار نگرفته و بر آن سرپوش گذاشته‌اند<ref>همان، ص11-12</ref> | ||
در مبحث دوم، به بررسی مباشرت [[امام على(ع)|حضرت علی(ع)]] در شکستن بت‌ها در سال فتح مکه و عدم تصریح بخاری به نقش [[امام على(ع)|حضرت علی(ع)]] پرداخته شده است. ازجمله مطالب مطرح شده در این مبحث، عبارت‌اند از دلایل قیام و اقدام [[امام على(ع)|حضرت علی(ع)]] به شکستن بت‌ها در سال فتح مکه و علت سانسور این مطلب در صحیح بخاری و مسلم؛ شکسته شدن هبل به دست [[امام على(ع)|حضرت علی(ع)]] و عدم بازگو کردن بخاری و مسلم در کتب خود؛ شکسته شدن دو بت «مناة» و «فلس» در سال فتح مکه توسط آن حضرت(ع)؛ شکسته شدن بت‌های قوم نوح که عبارت‌اند از «یغوث»، «یعوق» و «نسرا»؛ دلایل اینکه بتان شکسته شده به دست [[امام على(ع)|حضرت علی(ع)]] در فتح مکه، غیر از بتان شکسته شده توسط ایشان در لیلةالمبیت بود و دلیل عدم تمکن [[امام على(ع)|حضرت علی(ع)]] بر حمل پیامبر(ص) برای شکستن بت‌ها<ref>همان، ص177-202</ref> | در مبحث دوم، به بررسی مباشرت [[امام على(ع)|حضرت علی(ع)]] در شکستن بت‌ها در سال فتح مکه و عدم تصریح بخاری به نقش [[امام على(ع)|حضرت علی(ع)]] پرداخته شده است. ازجمله مطالب مطرح شده در این مبحث، عبارت‌اند از دلایل قیام و اقدام [[امام على(ع)|حضرت علی(ع)]] به شکستن بت‌ها در سال فتح مکه و علت سانسور این مطلب در صحیح بخاری و مسلم؛ شکسته شدن هبل به دست [[امام على(ع)|حضرت علی(ع)]] و عدم بازگو کردن بخاری و مسلم در کتب خود؛ شکسته شدن دو بت «مناة» و «فلس» در سال فتح مکه توسط آن حضرت(ع)؛ شکسته شدن بت‌های قوم نوح که عبارت‌اند از «یغوث»، «یعوق» و «نسرا»؛ دلایل اینکه بتان شکسته شده به دست [[امام على(ع)|حضرت علی(ع)]] در فتح مکه، غیر از بتان شکسته شده توسط ایشان در لیلةالمبیت بود و دلیل عدم تمکن [[امام على(ع)|حضرت علی(ع)]] بر حمل پیامبر(ص) برای شکستن بت‌ها<ref>همان، ص177-202</ref> | ||
در آخرین مبحث، به بررسی اعتقادات بخاری پیرامون عترت پیامبر(ص) پرداخته شده و چنین نتیجه‌گیری شده است که این اعتقادات منجر به عدم تصریح وی بر فضایل و مناقب [[امام على(ع)|حضرت علی(ع)]] گردیده است<ref>همان، ص206-260</ref> | در آخرین مبحث، به بررسی اعتقادات بخاری پیرامون عترت پیامبر(ص) پرداخته شده و چنین نتیجه‌گیری شده است که این اعتقادات منجر به عدم تصریح وی بر فضایل و مناقب [[امام على(ع)|حضرت علی(ع)]] گردیده است<ref>همان، ص206-260</ref> | ||
بخشی از اعتقادات بخاری تحت تأثیر پادشاهان و حاکمان شکل گرفته بود کسانی که منع تدوین حدیث را تا سال 150ق ترویج داده بودند کسانی چون معاویه و سلیمان بن عبدالملک که نسبت به فضائل اهل‌بیت(ع) واکنش‌های تندی انجام می‌دادند. | بخشی از اعتقادات بخاری تحت تأثیر پادشاهان و حاکمان شکل گرفته بود کسانی که منع تدوین حدیث را تا سال 150ق ترویج داده بودند کسانی چون معاویه و سلیمان بن عبدالملک که نسبت به فضائل اهل‌بیت(ع) واکنش‌های تندی انجام می‌دادند. | ||
زبیر بن بکار می‌گوید: «سلیمان بن عبدالملک در سال 82ق در زمان خلافت پدرش عبدالملک به‌قصد حج به مکه رفت و از ابان بن عثمان بن عفان خواست تا سیره و مغازی پیامبر را برایش بنویسد. ابان گفت: این کتاب نزد من موجود است که آن را از روایت‌های صحیح از کسی که به او اطمینان دارم گرفته‌ام. سلیمان دستور داد از این کتاب ده نسخه برایش بنویسد و چون نوشت سلیمان آن را مطالعه کرد و دید که در آن‌ها از انصار و در بیعت عقبه اول و عقبه دوم و جنگ بدر یاد شده است. او از این امر، مبهوت شد و گفت: من برای این قوم چنین فضیلتی نمی‌دانستم، یا خاندان من حق آن‌ها را نادیده گرفته است و یا آن‌ها این‌گونه نبودند؟ ابان گفت: تقصیر و کوتاهی آنان ما را از گفتن حق باز نمی‌دارد و البته آن‌ها همان‌گونه بودند که در این کتاب برای تو توصیف کرده‌ام. ولی سلیمان دستور داد کتاب‌ها را پاره کرده یا سوزاندند و وقتی این خبر برای پدرش در شام نقل شد به سلیمان گفت: چه نیازی به کتابی داشتی که در آن هیچ فضیلتی برای ما وجود ندارد و مردم شام را از اموری آگاه می‌سازد که نمی‌خواهیم بدانند؟! سلیمان در جواب گفت: به همین جهت دستور دادم آنچه را نوشته بود پاره کنند<ref>همان، ص224 و 225</ref> | زبیر بن بکار می‌گوید: «سلیمان بن عبدالملک در سال 82ق در زمان خلافت پدرش عبدالملک به‌قصد حج به مکه رفت و از ابان بن عثمان بن عفان خواست تا سیره و مغازی پیامبر را برایش بنویسد. ابان گفت: این کتاب نزد من موجود است که آن را از روایت‌های صحیح از کسی که به او اطمینان دارم گرفته‌ام. سلیمان دستور داد از این کتاب ده نسخه برایش بنویسد و چون نوشت سلیمان آن را مطالعه کرد و دید که در آن‌ها از انصار و در بیعت عقبه اول و عقبه دوم و جنگ بدر یاد شده است. او از این امر، مبهوت شد و گفت: من برای این قوم چنین فضیلتی نمی‌دانستم، یا خاندان من حق آن‌ها را نادیده گرفته است و یا آن‌ها این‌گونه نبودند؟ ابان گفت: تقصیر و کوتاهی آنان ما را از گفتن حق باز نمی‌دارد و البته آن‌ها همان‌گونه بودند که در این کتاب برای تو توصیف کرده‌ام. ولی سلیمان دستور داد کتاب‌ها را پاره کرده یا سوزاندند و وقتی این خبر برای پدرش در شام نقل شد به سلیمان گفت: چه نیازی به کتابی داشتی که در آن هیچ فضیلتی برای ما وجود ندارد و مردم شام را از اموری آگاه می‌سازد که نمی‌خواهیم بدانند؟! سلیمان در جواب گفت: به همین جهت دستور دادم آنچه را نوشته بود پاره کنند<ref>همان، ص224 و 225</ref> | ||
==وضعیت کتاب== | ==وضعیت کتاب== | ||
فهرست مطالب، به همراه فهرست منابع و مصادر مورد استفاده نویسنده، در انتهای کتاب آمده است. | فهرست مطالب، به همراه فهرست منابع و مصادر مورد استفاده نویسنده، در انتهای کتاب آمده است. | ||
در پاورقی‌ها علاوه بر ذکر منابع<ref>ر.ک: پاورقی، ص43</ref>، به توضیح برخی از مفردات و مطالب متن پرداخته شده است<ref>ر.ک: همان، ص46</ref> | در پاورقی‌ها علاوه بر ذکر منابع<ref>ر.ک: پاورقی، ص43</ref>، به توضیح برخی از مفردات و مطالب متن پرداخته شده است<ref>ر.ک: همان، ص46</ref> | ||
==پانویس == | ==پانویس == | ||