دیوان نیر: تفاوت میان نسخه‌ها

جز
جایگزینی متن - ' (ع) ' به '(ع)'
جز (جایگزینی متن - '<ref> ' به '<ref>')
جز (جایگزینی متن - ' (ع) ' به '(ع)')
خط ۳۲: خط ۳۲:


==گزارش محتوا==
==گزارش محتوا==
مقدمه کتاب با مطلبی در رابطه با مرثیه‌سرایی آغاز شده است. در اصطلاح، شعری را مرثیه گویند که در ذکر مصائب و شرح شهادت پیشوایان دین به‌ویژه حضرت سیدالشهدا (ع) و شهیدان و پاک‌باختگان واقعه کربلا سروده شود<ref>ر.ک: مقدمه، صفحه سه</ref>
مقدمه کتاب با مطلبی در رابطه با مرثیه‌سرایی آغاز شده است. در اصطلاح، شعری را مرثیه گویند که در ذکر مصائب و شرح شهادت پیشوایان دین به‌ویژه حضرت سیدالشهدا(ع)و شهیدان و پاک‌باختگان واقعه کربلا سروده شود<ref>ر.ک: مقدمه، صفحه سه</ref>


عزاداری توسط انبیای الهی، خاتم انبیا و معصومین(ع)، معرفی شعر و شاعرانی که عشق و معرفت انگیخته آثارشان بوده و در عرصه‌گاه مرثیه‌سرایی، گوی سبقت ربوده‌اند، مانند: محتشم کاشانی، میرزا نورالله بن عبدالوهاب و محمد عابد و نیز زندگی‌نامه شاعر و معرفی کتابش از دیگر مطالب مقدمه است<ref>ر.ک: همان، صفحه سه تا بیست‌ودو</ref>
عزاداری توسط انبیای الهی، خاتم انبیا و معصومین(ع)، معرفی شعر و شاعرانی که عشق و معرفت انگیخته آثارشان بوده و در عرصه‌گاه مرثیه‌سرایی، گوی سبقت ربوده‌اند، مانند: محتشم کاشانی، میرزا نورالله بن عبدالوهاب و محمد عابد و نیز زندگی‌نامه شاعر و معرفی کتابش از دیگر مطالب مقدمه است<ref>ر.ک: همان، صفحه سه تا بیست‌ودو</ref>
خط ۴۸: خط ۴۸:
# غزل: مجموعه غزل مشتمل بر 144 غزل است که تمامی آن‌ها در نسخه‌های پیشین دیوان نیر گردآوری شده بودند<ref>ر.ک: همان، صفحه سی‌ودو</ref>
# غزل: مجموعه غزل مشتمل بر 144 غزل است که تمامی آن‌ها در نسخه‌های پیشین دیوان نیر گردآوری شده بودند<ref>ر.ک: همان، صفحه سی‌ودو</ref>
# رباعی: مجموعه رباعی که شامل سه قسمت کلی است، در سه بخش زیر تنظیم شده است: 5 رباعی در مدح حضرت خاتم‌الانبیا(ص)؛ 20 رباعی در مدح حضرت [[امام على(ع)|امیرالمؤمنین(ع)]]  و 10 رباعی دیگر<ref>همان، صفحه سی‌وچهار</ref>
# رباعی: مجموعه رباعی که شامل سه قسمت کلی است، در سه بخش زیر تنظیم شده است: 5 رباعی در مدح حضرت خاتم‌الانبیا(ص)؛ 20 رباعی در مدح حضرت [[امام على(ع)|امیرالمؤمنین(ع)]]  و 10 رباعی دیگر<ref>همان، صفحه سی‌وچهار</ref>
# دوبیتی: این قسمت شامل اشعاری در قالب دوبیتی است که همگی آن‌ها در لآلی منظومه موجود است و در مجموعه حاضر به‌صورت جداگانه و تحت عنوان دوبیتی تنظیم شده‌اند. 9 دوبیتی مناجات زبان حال از قول حضرت اباعبدالله (ع) و 9 دوبیتی دیگر زبان حال از قول حضرت سکینه (س) به حضرت علی اکبر(ع) است<ref>ر.ک: همان، صفحه سی‌وپنج</ref>
# دوبیتی: این قسمت شامل اشعاری در قالب دوبیتی است که همگی آن‌ها در لآلی منظومه موجود است و در مجموعه حاضر به‌صورت جداگانه و تحت عنوان دوبیتی تنظیم شده‌اند. 9 دوبیتی مناجات زبان حال از قول حضرت اباعبدالله(ع)و 9 دوبیتی دیگر زبان حال از قول حضرت سکینه (س) به حضرت علی اکبر(ع) است<ref>ر.ک: همان، صفحه سی‌وپنج</ref>
# قطعه: شعری است کوتاه که بیشتر با مضمون پند و اندرز سروده می‌شود. از خصوصیات مهم آن این است که اولاً مصرّع نیست؛ یعنی دو مصراع بیت اول هم‌قافیه نیستند، اما تمامی ابیات آن هم‌قافیه‌اند و ثانیاً تعداد ابیات آن محدود است. قطعه گاهی فقط دو بیت دارد. در این مجموعه 9 پاره شعر موجود است که از این میان تنها یک شعر در دیوان‌های پیشین قطعه معرفی شده است. به جز قطعه دیگری که با نام «درباره کتاب خیرات حسان» آمده، در بخش قطعه دیوان حاضر هفت شعر دیگر است که به‌نظر می‌رسد مضمون آن‌ها تغزلی باشد و احتمالاً یا مطلع و مقطع آن‌ها گم شده و یا اینکه شاعر، تکمیل سرایش آن‌ها را به بعد موکول کرده بود. درهرصورت چون بیت اول مصرع نیست و در ابیات آخر نیز اثری از تخلص شاعر دیده نمی‌شود، با اغماض از مضمونشان در قالب قطعه گردآوری شده‌اند<ref>ر.ک: همان، صفحه سی‌وپنج</ref>
# قطعه: شعری است کوتاه که بیشتر با مضمون پند و اندرز سروده می‌شود. از خصوصیات مهم آن این است که اولاً مصرّع نیست؛ یعنی دو مصراع بیت اول هم‌قافیه نیستند، اما تمامی ابیات آن هم‌قافیه‌اند و ثانیاً تعداد ابیات آن محدود است. قطعه گاهی فقط دو بیت دارد. در این مجموعه 9 پاره شعر موجود است که از این میان تنها یک شعر در دیوان‌های پیشین قطعه معرفی شده است. به جز قطعه دیگری که با نام «درباره کتاب خیرات حسان» آمده، در بخش قطعه دیوان حاضر هفت شعر دیگر است که به‌نظر می‌رسد مضمون آن‌ها تغزلی باشد و احتمالاً یا مطلع و مقطع آن‌ها گم شده و یا اینکه شاعر، تکمیل سرایش آن‌ها را به بعد موکول کرده بود. درهرصورت چون بیت اول مصرع نیست و در ابیات آخر نیز اثری از تخلص شاعر دیده نمی‌شود، با اغماض از مضمونشان در قالب قطعه گردآوری شده‌اند<ref>ر.ک: همان، صفحه سی‌وپنج</ref>
# دل‌گویه‌ها: شامل اشعاری با چهار، سه و دو بیت به انضمام مفردات است. سه یا چهاربیتی‌ها اشعاری هستند که مضمون آن‌ها غزل بوده و مطلع نیز دارند، اما به این دلیل که تعداد ابیات آن‌ها کمتر از 5 بیت است، در مجموعه «غزل» جای نگرفته‌اند. این اشعار 14 پاره است که 5تای آن‌ها از قسمت غزلیات دیوان‌های گذشته جدا شده است که در بخش غزل به آن‌ها اشاره شده است و 9تای دیگر در قسمت انتهایی کتاب موجود بودند. این 14 شعر به‌همراه 21 شعر، که در دو بیت سروده شده‌اند، اما قالب دوبیتی و رباعی ندارند و نیز 41 تک بیت با نام مفردات، مجموعه دل‌گویه‌ها را فراهم آورده‌اند<ref>ر.ک: همان، صفحه سی‌وشش</ref>
# دل‌گویه‌ها: شامل اشعاری با چهار، سه و دو بیت به انضمام مفردات است. سه یا چهاربیتی‌ها اشعاری هستند که مضمون آن‌ها غزل بوده و مطلع نیز دارند، اما به این دلیل که تعداد ابیات آن‌ها کمتر از 5 بیت است، در مجموعه «غزل» جای نگرفته‌اند. این اشعار 14 پاره است که 5تای آن‌ها از قسمت غزلیات دیوان‌های گذشته جدا شده است که در بخش غزل به آن‌ها اشاره شده است و 9تای دیگر در قسمت انتهایی کتاب موجود بودند. این 14 شعر به‌همراه 21 شعر، که در دو بیت سروده شده‌اند، اما قالب دوبیتی و رباعی ندارند و نیز 41 تک بیت با نام مفردات، مجموعه دل‌گویه‌ها را فراهم آورده‌اند<ref>ر.ک: همان، صفحه سی‌وشش</ref>
۴۲۵٬۲۲۵

ویرایش