۶۱٬۱۸۹
ویرایش
جز (جایگزینی متن - '</ref> ' به '</ref>') |
جز (جایگزینی متن - ' <ref>' به '<ref>') |
||
خط ۵۶: | خط ۵۶: | ||
كتاب با يك مقدمه و درآمد از نويسنده آغاز و مطالب در سه بخش و هر بخش در چندين فصل، تنظيم شده است. | كتاب با يك مقدمه و درآمد از نويسنده آغاز و مطالب در سه بخش و هر بخش در چندين فصل، تنظيم شده است. | ||
نويسنده با بهرهگيرى از آيات قرآن كريم و احاديثى كه محدثان شيعه و اهل سنت نقل كردهاند، بخشى از مهمترين مسائلى را كه امت اسلامى بدان نيازمندند، با نظمى نو و شيوهاى تازه، گردآورى نموده است <ref>پيشگفتار، ص7</ref> | نويسنده با بهرهگيرى از آيات قرآن كريم و احاديثى كه محدثان شيعه و اهل سنت نقل كردهاند، بخشى از مهمترين مسائلى را كه امت اسلامى بدان نيازمندند، با نظمى نو و شيوهاى تازه، گردآورى نموده است<ref>پيشگفتار، ص7</ref> | ||
اثر حاضر، مبانى حج ابراهيمى - محمدى را بر پايه متن كتاب و سنت، بيان كرده است. در اين كتاب، تلاش شده است كه هر دو جنبه فردى و اجتماعى حج، با استفاده از متون اصلى اسلام، ارائه گردد و مهمترين نكاتى كه در سفر به حرمين شريفين بايد مورد عنايت زائران خانه خدا و روضه منور نبوى باشد، تقديم شود <ref>درآمد، ص13</ref> | اثر حاضر، مبانى حج ابراهيمى - محمدى را بر پايه متن كتاب و سنت، بيان كرده است. در اين كتاب، تلاش شده است كه هر دو جنبه فردى و اجتماعى حج، با استفاده از متون اصلى اسلام، ارائه گردد و مهمترين نكاتى كه در سفر به حرمين شريفين بايد مورد عنايت زائران خانه خدا و روضه منور نبوى باشد، تقديم شود<ref>درآمد، ص13</ref> | ||
== گزارش محتوا == | == گزارش محتوا == | ||
در مقدمه، نكاتى در مورد كتاب بيان شده است <ref>پيشگفتار، ص7</ref> | در مقدمه، نكاتى در مورد كتاب بيان شده است<ref>پيشگفتار، ص7</ref> | ||
درآمد، اشارهاى است به جنبههاى مختلف حج. نويسنده، معتقد است تأمل در احاديث اهلبيت(ع) نشان مىدهد كه تهى ساختن حج از جنبههاى سياسى و اجتماعى، توطئه خطرناكى است كه سابقه ممتدى در تاريخ اسلام دارد و اهلبيت(ع) با همه توان كوشيدهاند تا مردم را از اين توطئه آگاه كنند، تا آنجا كه حج فاقد جنبه سياسى و اجتماعى را «حج جاهليت» ناميدهاند <ref>درآمد، ص13</ref> | درآمد، اشارهاى است به جنبههاى مختلف حج. نويسنده، معتقد است تأمل در احاديث اهلبيت(ع) نشان مىدهد كه تهى ساختن حج از جنبههاى سياسى و اجتماعى، توطئه خطرناكى است كه سابقه ممتدى در تاريخ اسلام دارد و اهلبيت(ع) با همه توان كوشيدهاند تا مردم را از اين توطئه آگاه كنند، تا آنجا كه حج فاقد جنبه سياسى و اجتماعى را «حج جاهليت» ناميدهاند<ref>درآمد، ص13</ref> | ||
در بخش يكم، در چهار فصل زير، آيات و رواياتى در مورد مكه مكرمه ذكر شده است: | در بخش يكم، در چهار فصل زير، آيات و رواياتى در مورد مكه مكرمه ذكر شده است: | ||
در فصل اول، كه درباره حرم مىباشد، ابتد به نامهاى مكه اشاره شده است. اين نامها، عبارتند از: ام القرى، بكه، بساسه (يعنى نابود كننده؛ چراكه وقتى مردم در مكه ظلم مىكردند، آنان را بيرون مىكرد و هلاك مىساخت)، ام رحم (زيرا هرگاه كسى معتكف مكه مىشد، مورد رحمت قرار مىگرفت) <ref>متن كتاب، ص17-21</ref> | در فصل اول، كه درباره حرم مىباشد، ابتد به نامهاى مكه اشاره شده است. اين نامها، عبارتند از: ام القرى، بكه، بساسه (يعنى نابود كننده؛ چراكه وقتى مردم در مكه ظلم مىكردند، آنان را بيرون مىكرد و هلاك مىساخت)، ام رحم (زيرا هرگاه كسى معتكف مكه مىشد، مورد رحمت قرار مىگرفت)<ref>متن كتاب، ص17-21</ref> | ||
در وجه نامگذارى مكه به «بكه»، نويسنده، معتقد است به اين علت مىباشد كه برخى احاديث به اين نكته اشاره كردهاند كه اين اسم، در واقع، نام محل كعبه است و هرگاه براى شهر مكه به كار رفته، از قرينههاى سخن مىتوان پى برد كه مقصود اصلى گوينده، گرداگرد كعبه در مسجد الحرام است و اين با ريشه لغوى آن نيز سازگار است؛ زيرا «بك» به معناى ازدحام است كه در پيرامون كعبه رخ مىدهد <ref>همان، ص23</ref> | در وجه نامگذارى مكه به «بكه»، نويسنده، معتقد است به اين علت مىباشد كه برخى احاديث به اين نكته اشاره كردهاند كه اين اسم، در واقع، نام محل كعبه است و هرگاه براى شهر مكه به كار رفته، از قرينههاى سخن مىتوان پى برد كه مقصود اصلى گوينده، گرداگرد كعبه در مسجد الحرام است و اين با ريشه لغوى آن نيز سازگار است؛ زيرا «بك» به معناى ازدحام است كه در پيرامون كعبه رخ مىدهد<ref>همان، ص23</ref> | ||
در ادامه، رواياتى درباره فضيلت مكه <ref>همان، ص25</ref>و ويژگىهاى آن آمده است. اين ويژگىها عبارتند از: احترام داشتن (كه شامل ايمنى هر ترسانى كه وارد مكه شده و ايمنى حيوانات وحشى و پرندگان در مكه مىشود)، آنچه انجامش در مكه حرام است (از جمله: شكستن امنيت، ورود غير مسلمان، شكار و كندن درخت، ذبح شكار و تملك شيء پيداشده)، آنچه در مكه مكروه است (مانند: اقامت بيش از يك سال، افراشتن ساختمان و مطالبه از بدهكار)، آنچه در مكه شايسته است (از جمله: نمازگزاردن، روزه گرفتن و ختم قرآن)، آنچه براى اهل مكه شايسته است خالى گذاشتن مطاف براى طواف واجب و... <ref>همان، ص31-61</ref> | در ادامه، رواياتى درباره فضيلت مكه<ref>همان، ص25</ref>و ويژگىهاى آن آمده است. اين ويژگىها عبارتند از: احترام داشتن (كه شامل ايمنى هر ترسانى كه وارد مكه شده و ايمنى حيوانات وحشى و پرندگان در مكه مىشود)، آنچه انجامش در مكه حرام است (از جمله: شكستن امنيت، ورود غير مسلمان، شكار و كندن درخت، ذبح شكار و تملك شيء پيداشده)، آنچه در مكه مكروه است (مانند: اقامت بيش از يك سال، افراشتن ساختمان و مطالبه از بدهكار)، آنچه در مكه شايسته است (از جمله: نمازگزاردن، روزه گرفتن و ختم قرآن)، آنچه براى اهل مكه شايسته است خالى گذاشتن مطاف براى طواف واجب و...<ref>همان، ص31-61</ref> | ||
در پايان اين فصل، رواياتى در مورد حدود حرم، آداب دخول مكه و آداب خروج از آن ذكر شده است <ref>همان، ص63-73</ref> | در پايان اين فصل، رواياتى در مورد حدود حرم، آداب دخول مكه و آداب خروج از آن ذكر شده است<ref>همان، ص63-73</ref> | ||
فصل دوم، پيرامون مسجد الحرام بوده و در آن رواياتى در مورد فضيلت، محدوده، آداب ورود و فضيلت نمازگزاردن در مسجد الحرام آمده است <ref>همان، ص75-97</ref> | فصل دوم، پيرامون مسجد الحرام بوده و در آن رواياتى در مورد فضيلت، محدوده، آداب ورود و فضيلت نمازگزاردن در مسجد الحرام آمده است<ref>همان، ص75-97</ref> | ||
نويسنده در اين فصل، توضيحاتى را درباره حدود مسجد الحرام و تعيين آن در زمان حضرت ابراهيم(ع) و تغييراتى كه در زمان پيامبر(ص)، خليفه دوم و سوم، عبدالله بن زبير، منصور، مهدى عباسى و مقتدر عباسى و حكومت آل سعود رخ داد، عنوان نموده است <ref>همان، ص82</ref> | نويسنده در اين فصل، توضيحاتى را درباره حدود مسجد الحرام و تعيين آن در زمان حضرت ابراهيم(ع) و تغييراتى كه در زمان پيامبر(ص)، خليفه دوم و سوم، عبدالله بن زبير، منصور، مهدى عباسى و مقتدر عباسى و حكومت آل سعود رخ داد، عنوان نموده است<ref>همان، ص82</ref> | ||
در فصل سوم كه درباره بيت الله الحرام مىباشد، ابتدا رواياتى كه در مورد نامهاى خانه خدا (از جمله كعبه، بيت عتيق و بيت الحرام) مىباشد ذكر شده و در ادامه، فضيلت كعبه، آداب ورود و خروج از آن، آغاز بناى كعبه، بازسازى آن، كعبه و جاهليت، داستان اصحاب فيل، آنچه در تاريخ اسلام بر كعبه گذشت، بيان گرديده است <ref>همان، ص99-147</ref> | در فصل سوم كه درباره بيت الله الحرام مىباشد، ابتدا رواياتى كه در مورد نامهاى خانه خدا (از جمله كعبه، بيت عتيق و بيت الحرام) مىباشد ذكر شده و در ادامه، فضيلت كعبه، آداب ورود و خروج از آن، آغاز بناى كعبه، بازسازى آن، كعبه و جاهليت، داستان اصحاب فيل، آنچه در تاريخ اسلام بر كعبه گذشت، بيان گرديده است<ref>همان، ص99-147</ref> | ||
آيات و روايات مربوط به نشانها و آيات خدا در كعبه، در فصل چهارم گرد آمده است. اين آيات و روايات، درباره مقام ابراهيم و جايگاه آن، حجر الاسود، حِجر اسماعيل و آداب آن، حطيم، ملتزم، مستجار، ركن يمانى، زمزم، بهترين مكانهاى مسجد الحرام، مدفن پيامبران در آن، آرايش و پوشش كعبه، تبرك جستن به پوشش كعبه و فضيلت نگاه به آن مىباشد <ref>همان، ص148-209</ref> | آيات و روايات مربوط به نشانها و آيات خدا در كعبه، در فصل چهارم گرد آمده است. اين آيات و روايات، درباره مقام ابراهيم و جايگاه آن، حجر الاسود، حِجر اسماعيل و آداب آن، حطيم، ملتزم، مستجار، ركن يمانى، زمزم، بهترين مكانهاى مسجد الحرام، مدفن پيامبران در آن، آرايش و پوشش كعبه، تبرك جستن به پوشش كعبه و فضيلت نگاه به آن مىباشد<ref>همان، ص148-209</ref> | ||
در بخش دوم، در شش فصل زير، مسائل مربوط به حج و عمره، بيان گرديده است: | در بخش دوم، در شش فصل زير، مسائل مربوط به حج و عمره، بيان گرديده است: | ||
در فصل اول، وجوب حج و شرايط آن، فلسفه حج، فضيلت آن، دشوارى حج، پاداش آن، فضيلت پيوسته به حج رفتن، پاداش نيت حج داشتن، پاداش كسى كه در مسير حج مىميرد، پاداش حجگزار و آثار حج بيان شده است <ref>همان، ص213-288</ref> | در فصل اول، وجوب حج و شرايط آن، فلسفه حج، فضيلت آن، دشوارى حج، پاداش آن، فضيلت پيوسته به حج رفتن، پاداش نيت حج داشتن، پاداش كسى كه در مسير حج مىميرد، پاداش حجگزار و آثار حج بيان شده است<ref>همان، ص213-288</ref> | ||
در فصل دوم، به روايات مربوط به تأخير در گزاردن حج و ترك آن پرداخته شده است. روايات اين فصل، در موضوعات زير، گنجانده شدهاند: هشدار نسبت به ترك حج، ويژگى ترككننده حج و هشدار نسبت به تعطيل كردن خانه خدا <ref>همان، ص291-301</ref> | در فصل دوم، به روايات مربوط به تأخير در گزاردن حج و ترك آن پرداخته شده است. روايات اين فصل، در موضوعات زير، گنجانده شدهاند: هشدار نسبت به ترك حج، ويژگى ترككننده حج و هشدار نسبت به تعطيل كردن خانه خدا<ref>همان، ص291-301</ref> | ||
واجبات حج در فصل سوم آمده است. از جمله اين واجبات، دورى كردن از محرمات احرام مىباشد كه برخى از آنها عبارتند از: نگريستن در آينه، استفاده از هر نوع بوى خوش، سرمه كشيدن براى زينت، روغن ماليدن، انگشتر به دست كردن براى زينت، هرگونه لذت جنسى، عقد خواندن براى خود يا ديگران و گواه آن گشتن، زدودن مو، چيدن و كوتاه كردن ناخن، كشيدن دندان، كشتن حشرات، شكار كردن حيوانات زمينى (غير پرنده) و يا خوردن گوشت چنين شكارهايى، كندن درخت و گياه روييده در حرم و... <ref>همان، ص333</ref> | واجبات حج در فصل سوم آمده است. از جمله اين واجبات، دورى كردن از محرمات احرام مىباشد كه برخى از آنها عبارتند از: نگريستن در آينه، استفاده از هر نوع بوى خوش، سرمه كشيدن براى زينت، روغن ماليدن، انگشتر به دست كردن براى زينت، هرگونه لذت جنسى، عقد خواندن براى خود يا ديگران و گواه آن گشتن، زدودن مو، چيدن و كوتاه كردن ناخن، كشيدن دندان، كشتن حشرات، شكار كردن حيوانات زمينى (غير پرنده) و يا خوردن گوشت چنين شكارهايى، كندن درخت و گياه روييده در حرم و...<ref>همان، ص333</ref> | ||
فصول بعدى اين بخش، در مورد آداب حج، حج اصغر و مطالب گوناگون پيرامون حج مىباشد <ref>همان، ص451-553</ref> | فصول بعدى اين بخش، در مورد آداب حج، حج اصغر و مطالب گوناگون پيرامون حج مىباشد<ref>همان، ص451-553</ref> | ||
روايات مربوط به مدينه منوره، در پنج فصل، در بخش سوم، جاى گرفته است. در فصل يكم كه درباره فضيلت مدينه مىباشد، ابتدا نامهاى اين شهر بيان شده و در ادامه، ويژگىهاى آن، فضيلت اقامت در آن، آداب مدينه و مسجد پيامبر(ص) بيان شده است <ref>همان، ص575-609</ref> | روايات مربوط به مدينه منوره، در پنج فصل، در بخش سوم، جاى گرفته است. در فصل يكم كه درباره فضيلت مدينه مىباشد، ابتدا نامهاى اين شهر بيان شده و در ادامه، ويژگىهاى آن، فضيلت اقامت در آن، آداب مدينه و مسجد پيامبر(ص) بيان شده است<ref>همان، ص575-609</ref> | ||
در فصل دوم، روايات مربوط به تشويق به زيارت پيامبر(ص)، سلام دادن به ايشان از نزديك و دور، شفاعت پيامبر(ص) براى زائرانش، پاداش زيارت آن حضرت، آداب زيارت ايشان و در فصل سوم، زيارت حضرت فاطمه (س)، ثواب و آداب زيارت ايشان و مدفن آن حضرت، آمده است <ref>همان، ص611-655</ref> | در فصل دوم، روايات مربوط به تشويق به زيارت پيامبر(ص)، سلام دادن به ايشان از نزديك و دور، شفاعت پيامبر(ص) براى زائرانش، پاداش زيارت آن حضرت، آداب زيارت ايشان و در فصل سوم، زيارت حضرت فاطمه (س)، ثواب و آداب زيارت ايشان و مدفن آن حضرت، آمده است<ref>همان، ص611-655</ref> | ||
دو فصل پايانى نيز در مورد زيارت امامان اهلبيت(ع) و زيارت قبور شهدا در مدينه مىباشد <ref>همان، ص687-667</ref> | دو فصل پايانى نيز در مورد زيارت امامان اهلبيت(ع) و زيارت قبور شهدا در مدينه مىباشد<ref>همان، ص687-667</ref> | ||
== وضعيت كتاب == | == وضعيت كتاب == |
ویرایش