المسالك و الممالك (اصطخري، ليدن): تفاوت میان نسخه‌ها

جز
جایگزینی متن - 'ن(' به 'ن ('
جز (جایگزینی متن - 'ى«' به 'ی «')
جز (جایگزینی متن - 'ن(' به 'ن (')
خط ۵۱: خط ۵۱:




اصطخرى در اين كتاب همانند ديگر جغرافى‌نگاران اسلامى تنها به توصيف جهان اسلام پرداخته و آن را به 20 اقليم-البته نه به معناى خاص آن-بخش كرده است.وى در تقسيمات جغرافيايى خويش به مناطق واقع در طول و عرض‌هاى شناخته شده چندان عنايتى مبذول نداشته، بلكه به مناطق جغرافيايى وسيع و سرزمين‌هاى بزرگ توجه نموده است و پس از ذكر اطلاعاتى عمومى پيرامون «ربع مسكون» و مساحت سرزمين‌ها، وضع درياها را به شرح آورده و به صورتى مشروح به ذكر مختصات مناطق اسلامى عصر خويش-از جمله جزيرة العرب،درياى پارس، مغرب، اندلس، سيسيل، مصر،شام،درياى روم(مديترانه)،جزيره، عراق،جنوب ايران(خوزستان،فارس وکرمان)، سند و هند، مركز و شمال ايران، ارمنستان، اران و آذربايجان،جبال،ديلم،خزر،درياى خزر و سرانجام ماوراء النهر-پرداخته است.اصطخرى در وصف هر يك‌از كشورها و سرزمين‌ها، اطلاعاتى از حدود و نيز شهركهاى آنها با ذكر مسافت‌ها به دست مى‌دهدو با تفصيل به شرح محصولات بازرگانى،صنعت و اوضاع و احوال قومى و نژادى آنها مى‌پردازد.
اصطخرى در اين كتاب همانند ديگر جغرافى‌نگاران اسلامى تنها به توصيف جهان اسلام پرداخته و آن را به 20 اقليم-البته نه به معناى خاص آن-بخش كرده است.وى در تقسيمات جغرافيايى خويش به مناطق واقع در طول و عرض‌هاى شناخته شده چندان عنايتى مبذول نداشته، بلكه به مناطق جغرافيايى وسيع و سرزمين‌هاى بزرگ توجه نموده است و پس از ذكر اطلاعاتى عمومى پيرامون «ربع مسكون» و مساحت سرزمين‌ها، وضع درياها را به شرح آورده و به صورتى مشروح به ذكر مختصات مناطق اسلامى عصر خويش-از جمله جزيرة العرب،درياى پارس، مغرب، اندلس، سيسيل، مصر،شام،درياى روم(مديترانه)،جزيره، عراق،جنوب ايران (خوزستان،فارس وکرمان)، سند و هند، مركز و شمال ايران، ارمنستان، اران و آذربايجان،جبال،ديلم،خزر،درياى خزر و سرانجام ماوراء النهر-پرداخته است.اصطخرى در وصف هر يك‌از كشورها و سرزمين‌ها، اطلاعاتى از حدود و نيز شهركهاى آنها با ذكر مسافت‌ها به دست مى‌دهدو با تفصيل به شرح محصولات بازرگانى،صنعت و اوضاع و احوال قومى و نژادى آنها مى‌پردازد.


وسيع‌ترين بخش كتاب اصطخرى مربوط به سرزمين پارس است.در واقع بيشتر مطالب اين‌كتاب به سرزمين ايران اختصاص دارد.وى در شرح مربوط به سرزمين پارس نه‌تنها به‌ذكر مسافتها و شهرهاى بزرگ و بناهاى معروف پرداخته، بلكه به دژها،شهرهاى حصين،آتشكده‌ها و رودها نيز اشاره كرده است.وى سپس به شرح درياچه‌ها پرداخته و ازخليج فارس ياد كرده است.
وسيع‌ترين بخش كتاب اصطخرى مربوط به سرزمين پارس است.در واقع بيشتر مطالب اين‌كتاب به سرزمين ايران اختصاص دارد.وى در شرح مربوط به سرزمين پارس نه‌تنها به‌ذكر مسافتها و شهرهاى بزرگ و بناهاى معروف پرداخته، بلكه به دژها،شهرهاى حصين،آتشكده‌ها و رودها نيز اشاره كرده است.وى سپس به شرح درياچه‌ها پرداخته و ازخليج فارس ياد كرده است.
خط ۶۲: خط ۶۲:
مقدسى و ياقوت و ديگران از اهميت و درستى كتاب اصطخرى ياد كرده،نوشتۀ او را برتر و كامل‌تر از اثر ابوزيد بلخى دانسته‌اند.
مقدسى و ياقوت و ديگران از اهميت و درستى كتاب اصطخرى ياد كرده،نوشتۀ او را برتر و كامل‌تر از اثر ابوزيد بلخى دانسته‌اند.


بيشتر توضيحات وى از سرزمين‌هايى است كه ديده و گاه توضيحات مختصر اهميت ويژه‌اى‌مى‌يابد.به گفتۀ آماری «دربارۀ سيسيل اندكى مى‌گويد اما بسيار پرمغز».اين‌سخن دربارۀ جزيرۀ قلاقل نيز صادق است.اطلاعات وى از صقلابيان(اسلاوها)پراكنده‌و اندك است اما خالى از فايده نيست.
بيشتر توضيحات وى از سرزمين‌هايى است كه ديده و گاه توضيحات مختصر اهميت ويژه‌اى‌مى‌يابد.به گفتۀ آماری «دربارۀ سيسيل اندكى مى‌گويد اما بسيار پرمغز».اين‌سخن دربارۀ جزيرۀ قلاقل نيز صادق است.اطلاعات وى از صقلابيان (اسلاوها)پراكنده‌و اندك است اما خالى از فايده نيست.


از طرف ديگر روايت اصطخرى از قوم خزر مورخان را با مشكلاتى چند روبه‌رو كرده‌زيرا بدون آنكه فايده‌اى بر آن مترتب باشد،دو روايت مختلف را با هم جمع كرده است.
از طرف ديگر روايت اصطخرى از قوم خزر مورخان را با مشكلاتى چند روبه‌رو كرده‌زيرا بدون آنكه فايده‌اى بر آن مترتب باشد،دو روايت مختلف را با هم جمع كرده است.
۴۲۵٬۲۲۵

ویرایش