اردبیل در گذرگاه تاریخ: تفاوت میان نسخه‌ها

جز
جایگزینی متن - 'ن(' به 'ن ('
جز (جایگزینی متن - ':==' به '==')
جز (جایگزینی متن - 'ن(' به 'ن (')
خط ۶۳: خط ۶۳:
2- با گفتاري در رابطه با بررسي تاريخي حوادث و اتفاقات اين شهر در زمان پهلوي آغاز شده است. گفتارهاي بعد به زبان و مذهب و آداب و رسوم و نيز ابنيه و آثار تاريخي آن اختصاص يافته است. در گفتار آخر نيز نقدهاي بزرگان پيرامون کتاب آورده شده است.
2- با گفتاري در رابطه با بررسي تاريخي حوادث و اتفاقات اين شهر در زمان پهلوي آغاز شده است. گفتارهاي بعد به زبان و مذهب و آداب و رسوم و نيز ابنيه و آثار تاريخي آن اختصاص يافته است. در گفتار آخر نيز نقدهاي بزرگان پيرامون کتاب آورده شده است.


بابا صفرى به نقل از کتاب بحرالانساب ابن‌عتبه احمد بن على بن الحسين الحسنى نوشته است: «از فرزندان صالح امام موسى كاظم عليه‌السلام پنج نفر به اسامى حمزه، قدرالدين، قوام‌الدين، بدرالدين و صدرالدين از بغداد روى به ولايت رى نهادند و چون به اين شهر رسيدند، متفرق شدند. هدف آنان تفسير احكام اسلام و ارشاد مردم بود و به همين خاطر به رى و اردبيل عزيمت كردند كه آن دو شهر مركز ايران و آذربايجان بودند. حمزه و صدرالدين به سوى اردبيل رهسپار شدند و آن جا را موطن خويش قرار داده، اقامت كردند و در اين شهر درگذشتند. مقبره حضرت حمزه(ع) در روستاى كلخوران در جوار بقعه شيخ امين‌الدين جبرييل، پدر شيخ صفى‌الدين اردبيلى و در شمال آستانه كوچك او ساخته شده و قبر حضرت صدرالدين(ع) هم در يك كيلومترى غرب آن قرار دارد».
بابا صفرى به نقل از کتاب بحرالانساب ابن‌عتبه احمد بن على بن الحسين الحسنى نوشته است: «از فرزندان صالح امام موسى كاظم عليه‌السلام پنج نفر به اسامى حمزه، قدرالدين، قوام‌الدين، بدرالدين و صدرالدين از بغداد روى به ولايت رى نهادند و چون به اين شهر رسيدند، متفرق شدند. هدف آنان تفسير احكام اسلام و ارشاد مردم بود و به همين خاطر به رى و اردبيل عزيمت كردند كه آن دو شهر مركز ايران و آذربايجان بودند. حمزه و صدرالدين به سوى اردبيل رهسپار شدند و آن جا را موطن خويش قرار داده، اقامت كردند و در اين شهر درگذشتند. مقبره حضرت حمزه(ع) در روستاى كلخوران در جوار بقعه شيخ امين‌الدين جبرييل، پدر شيخ صفى‌الدين اردبيلى و در شمال آستانه كوچك او ساخته شده و قبر حضرت صدرالدين (ع) هم در يك كيلومترى غرب آن قرار دارد».


گزارش‌هايي نيز از ساخت و ساز ابنيه و اماكن مذهبي در زمان خود مى‌دهد: «در تابستان سال 1350 خورشيدي مسجد سابق پير مادر را خراب كردند و مسجد جديدي با ديوارهاي آجري و تيرآهن بر جاي آن بنا كردند و در قسمتي از كف مسجد براي قرار دادن پايه ستون جايي را كنده بودند كه در آن استخوان‌هاي زيادي از انسان‌هاي فوت كرده به چشم مي‌خورد».
گزارش‌هايي نيز از ساخت و ساز ابنيه و اماكن مذهبي در زمان خود مى‌دهد: «در تابستان سال 1350 خورشيدي مسجد سابق پير مادر را خراب كردند و مسجد جديدي با ديوارهاي آجري و تيرآهن بر جاي آن بنا كردند و در قسمتي از كف مسجد براي قرار دادن پايه ستون جايي را كنده بودند كه در آن استخوان‌هاي زيادي از انسان‌هاي فوت كرده به چشم مي‌خورد».
خط ۶۹: خط ۶۹:
مراسمات مذهبي و عزادارى‌ها از بخش‌هاي خواندني اين جلد مى‌باشد. در بخشي از فصل دوم چنين مي‌خوانيم: «اصولاً عزاداري در اردبيل در تمام طول سال برگزار مي‌شود. معمولاً صبح‌هاي جمعه يا عصر جمعه به هيات‌هايي كه هر هفته در منزل يكى‌شان جمع مي‌شوند و نوحه‌خواني مي‌كنند و سينه‌زني. هر هياتي پرچم‌ها و علائم خاصي دارد. اين عزاداري‌ها با مناسبت‌هاي روز هم تناسب دارد و بسته به حال و هواي آن زمان ادعيه‌ها و نوحه‌ها خوانده مي‌شوند.
مراسمات مذهبي و عزادارى‌ها از بخش‌هاي خواندني اين جلد مى‌باشد. در بخشي از فصل دوم چنين مي‌خوانيم: «اصولاً عزاداري در اردبيل در تمام طول سال برگزار مي‌شود. معمولاً صبح‌هاي جمعه يا عصر جمعه به هيات‌هايي كه هر هفته در منزل يكى‌شان جمع مي‌شوند و نوحه‌خواني مي‌كنند و سينه‌زني. هر هياتي پرچم‌ها و علائم خاصي دارد. اين عزاداري‌ها با مناسبت‌هاي روز هم تناسب دارد و بسته به حال و هواي آن زمان ادعيه‌ها و نوحه‌ها خوانده مي‌شوند.


طشت‌گذاري، سنتي كهن است، شايد تمثيلي از رفع تشنگي عزاداران حسين(ع) در مقابل تشنگي او. سه روز مانده به محرم طشت‌گذاري شروع مي‌شود. روز اول دو محله‌ي بزرگتر؛ يعني تابار و اونچي ميدان طشت‌گذاري مي‌كنند. و روز دوم و سوم به ترتيب كوچكترها.طشت‌هاي استفاده شده معمولاً بسيار قديمي و از جنس مس يا برنج و بعضي‌هايشان بسيار بزرگ هستند. طشت‌ها را از چند روز قبل در محلي آماده مي‌كنند و ريش‌سفيدان محل طشت‌ها را به دوش مي‌گيرند و علما و سالخوردگان و بزرگان در جلو و مردم در پشت سر سينه‌زنان يا زنجيرزنان به سمت مسجد حركت مي‌كنند...
طشت‌گذاري، سنتي كهن است، شايد تمثيلي از رفع تشنگي عزاداران حسين (ع) در مقابل تشنگي او. سه روز مانده به محرم طشت‌گذاري شروع مي‌شود. روز اول دو محله‌ي بزرگتر؛ يعني تابار و اونچي ميدان طشت‌گذاري مي‌كنند. و روز دوم و سوم به ترتيب كوچكترها.طشت‌هاي استفاده شده معمولاً بسيار قديمي و از جنس مس يا برنج و بعضي‌هايشان بسيار بزرگ هستند. طشت‌ها را از چند روز قبل در محلي آماده مي‌كنند و ريش‌سفيدان محل طشت‌ها را به دوش مي‌گيرند و علما و سالخوردگان و بزرگان در جلو و مردم در پشت سر سينه‌زنان يا زنجيرزنان به سمت مسجد حركت مي‌كنند...


اين طشت‌هاي آب در نظر مردم، جلوه‌ي مظلوميت و معصوميت حضرت امام حسين(ع) بوده و برخي بر اين عقيده‌اند كه اين طشت‌ها شفا دهنده‌اند و گاهي دخل مي‌بندند و دعا مي‌كنند و شمعي روشن مي‌كنند. از گذشته نيز حكايات زيادي از شفا يافتگان اين زمان‌ها در بين مردم رواج دارد».
اين طشت‌هاي آب در نظر مردم، جلوه‌ي مظلوميت و معصوميت حضرت امام حسين (ع) بوده و برخي بر اين عقيده‌اند كه اين طشت‌ها شفا دهنده‌اند و گاهي دخل مي‌بندند و دعا مي‌كنند و شمعي روشن مي‌كنند. از گذشته نيز حكايات زيادي از شفا يافتگان اين زمان‌ها در بين مردم رواج دارد».


از ديگر آداب و رسومي كه به آن پرداخته شده، مراسمات ويژه نوروز است. مؤلف در اين رابطه چنين آورده است: «با نزديك شدن نوروز اغلب خانواده‌هاي اردبيلي ظروف مسين خود را براي سفيد كردن به مسگران مى‌دادند و به ميمنت عيد چند كوزه آب خريداري مى‌كردند كه اين دو از رسوم قبل از عيد در منطقه محسوب مى‌شدند».
از ديگر آداب و رسومي كه به آن پرداخته شده، مراسمات ويژه نوروز است. مؤلف در اين رابطه چنين آورده است: «با نزديك شدن نوروز اغلب خانواده‌هاي اردبيلي ظروف مسين خود را براي سفيد كردن به مسگران مى‌دادند و به ميمنت عيد چند كوزه آب خريداري مى‌كردند كه اين دو از رسوم قبل از عيد در منطقه محسوب مى‌شدند».
۴۲۵٬۲۲۵

ویرایش