مشيخة إبن طهمان
مشيخة ابن طهمان، اثر ابراهیم بن طهمان (متوفی 163ق/779م)، کتابی است در علم حدیث که با تحقیق محمد طاهر مالک، منتشر شده است.
| مشيخة إبن طهمان | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | ابن طهمان، ابراهيم (نويسنده) مالک، محمد طاهر (محقق) |
| سال نشر | 1403ق - 1983م |
| چاپ | 1 |
| زبان | عربی |
| تعداد جلد | 1 |
| کد کنگره | /الف26 م5 115 BP |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
برخی معتقدند اثر حاضر، بخشی از کتاب «السنن في الفقه» است که امروزه موجود نبوده، اما بنا بر نام آن و دوره زمانی نگارشش، می‌توان آن را جزو نخستین کتاب‌های فقهی حدیثی تاریخ اسلامی برشمرد. برخی نیز کتاب «مشيخة ابن طهمان» را عنوان مستقلی در آثار او می‌دانند[۱].
محقق کتاب بر این باور است که کتاب «مشيخة ابن طهمان» همان «سنن» است که قبل از صحاح تصنیف شده و حاوی ۲۰۸ حدیث، مشتمل بر ابواب فقهى و اصول عقاید است. برخی هم معتقدند آنچه به نام «مشيخة ابن طهمان» منتشر شده است، کتاب مستقلی است که «نسخة ابن طهمان» نام دارد و یکی از چندین نسخه حدیثی اوست[۲].
ابن طهمان این کتاب را در سال 158ق، در نیشابور، املا نموده و بنابراین می‌توان آن را از نخستین نصوص نگارش‌یافته در علوم حدیث، بشمار آورد[۳]. در مقدمه مفصلی که محقق به ابتدای کتاب افزوده، دلیل سفر نویسنده به نیشابور را رد فرقه جهمیه دانسته و معتقد است کتاب او، مشتمل بر احادیثی است که عقاید و تفکرات این فرقه را، به چالش کشیده و درصدد رد و ابطال آن می‌باشد[۴].
آنچه نشان‌دهنده اهمیت و ارزش کتاب است، توجه به این نکته می‌باشد که محدثین بسیاری، در نگارش آثار و تصنیفات خود، از مطالب و احادیث این کتاب، بهره برده‌اند که از جمله آنها، می‌توان به سه فرزند او و محمد بن خالق و عبدالله بن راشد سلمی (متوفی 209ق) که از شاگردان او بودند، اشاره نمود[۵].
کتاب دربردارنده مجموعه 208 روایت است که 85 روایت از آن، درباره مسائل شرعی بوده و 50 روایت از 85تا، در مواقع مختلف است و 35 حدیث دیگر آن مطابق دو باب مذکور در کتب «السنن» آمده است؛ 22تای آن در مکان واحد (از شماره 151 تا شماره 172) مربوط به حج و بقیه، یعنی 13 حدیث در مکان واحد (از شماره 173 تا شماره 185) به بیوع مربوط می‌گردد و...[۶].
این کتاب، 24 حدیث در موضوع عقاید را نیز در خود جای داده که بیشتر این احادیث، در سنن ابن داود و سنن ابن ماجه، موجود می‌باشد[۷].
پانویس
منابع مقاله