مجموعه آثار فخرالدین عراقی
مجموعه آثار فخرالدین عراقی، اثر فخرالدین ابراهیم بن بزرجمهر بن عبدالغفار همدانى فراهانى، متخلص به عراقى (688 یا 686-610ق)، مجموعه‌ای است از غزلیات، قصاید، قطعات، ترجیعات، ترکیبات، رباعیات، منظومه عشاق‌نامه، لمعات، نامه‌ها و اصطلاحات صوفیه که با تصحیح و توضیح نسرین محتشم (خزاعی)، منتشر شده است.
| مجموعه آثار فخرالدین عراقی، غزلیات،قصاید، قطعات، ترجیعات.... | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | عراقی، ابراهیم بن بزرگمهر (نويسنده) محتشم، نسرین (مصحح) |
| عنوان‌های دیگر | غزلیات، قصاید، قطعات، ترجیعات، ترکیبات، رباعیات، منظومه عشاق نامه، لمعات، نامه‌ها، اصطلاحات صوفیه ** کلیات ** کلیات (مجموعه آثار فخر الدین عراقی) ** کلیات فخر الدین عراقی: غزلیات، قصاید، قطعات، ترجیعات، ترکیبات، رباعیات، منظومه عشاق نامه، لمعات، نامه |
| ناشر | زوار |
| مکان نشر | ایران - تهران |
| سال نشر | 1382ش |
| چاپ | 2 |
| شابک | - |
| موضوع | تصوف - تاریخ - شعر فارسی - قرن 7ق. - نثر فارسی - قرن 7ق. |
| زبان | فارسی |
| تعداد جلد | 1 |
| کد کنگره | /ع4م3 5240 PIR |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
آثار منظوم عراقی، عبارت است از دیوان اشعار و منظومه ده فصل یا عشاق‌نامه. دیوان وی شامل غزل، قصیده، قطعه، ترجیع‌بند، ترکیب‌بند و رباعی است که روی‌هم، 4515 بیت می‌شود که با افزودن عشاق‌نامه بر آن، شامل 5568 بیت می‌گردد[۱].
سبک عراقی، ساختگی و قراردادی نیست و صداقت و هیجانات طبیعی این عاشق بی‌قرار، بیشتر زبان او را به زبان گفتگو نزدیک می‌کند و از تصنع به‌دور است. وی الفاظ معمولی و کلمات ساده را به‌کار گرفته و به آنها معانی رمزی و مفاهیم شاعرانه داده است. شعر او آن‌قدر روان است که صنایع لفظی و معنوی در آن مستحیل شده و اثری از تکلف در آن دیده نمی‌شود؛ به‌طوری‌که در وهله اول، حتی تشخیص این صنایع دشوار می‌نماید. گاهی کلمات عربی کمابیش مأنوس هم به‌کار برده است. علاوه بر این، از مصطلحات مشهور صوفیه در آن زیاد است، ولی او با استادی، جانشین‌های ساده فارسی برای اغلب آنها یافته است[۲].
عزلیات وی در ادبیات ایران و به‌خصوص در ادب صوفیه، اهمیتی شایان دارد. این غزل‌های بسیار زیبا و دل‌نشین که با زبان ساده یک عاشق شیفته و شیدا سروده شده، از زمان حیات شاعر ورد زبان عشاق و شیفتگان شعر بوده است، به‌خصوص عرفا و سالکین، آنها را زمزمه می‌کردند و قوالان آنها را از بر داشتند و با صدای خوش و هنگام سماع و در محافل انس، می‌خواندند[۳].
عراقی، عشاق‌نامه را بر وزن حدیقه سروده و همچون حدیقه که ده باب دارد، آن را در ده فصل آورده است، ولی از نظر موضوع، این دو اثر را نمی‌توان مقایسه کرد؛ زیرا باب پنجم حدیقه در باب فضیلت علم و معنی عشق و حالات آن است و سراسر ده فصل عشاق‌نامه، درباره عشق مجازی است[۴].
در پایان باید گفت که با مطالعه مجموعه آثار عراقی، می‌توان دریافت که وی، هم در سرودن غزل استاد است و هم دست او در بیان معانی وسیع و مفاهیم بلند، باز است[۵].
پانویس
منابع مقاله
مقدمه مصحح.