قرافی، احمد بن ادریس

شهاب‌الدین احمد بن ادریس قرافی (626-‌684ق)، کلامی، فقیه، اصولی، منطقی، اشعری و مالکی‌مذهب قرن هفتم هجری، از شاگردان شیخ جمال‌الدین بن حاجب و اساتید یحیی بن علی سبکی و صاحب کتاب «شرح تنقيح الفصول في اختصار المحصول من الأصول».

نام	قرافی، احمد بن ادریس
نام‎های دیگر	ق‍راف‍ي‌، ش‍ه‍اب‌ال‍دي‍ن‌ اب‍وال‍ع‍ب‍اس‌ اح‍م‍د ب‍ن‌ ادري‍س‌
نام پدر	ابی‌العلاء ادریس
متولد	626ق
محل تولد	روستای بوش در مصر ادنی، در غرب نیل
رحلت	684ق
اساتید	جمال‌الدین بن حاجب شمس‌الدین خسروشاهی
برخی آثار	نفائس الأصول في شرح المحصول شرح تنقيح الفصول في اختصار المحصول من الأصول
کد مؤلف	AUTHORCODE15235AUTHORCODE

برای دیگر کاربردها، قرافی (ابهام زدایی) را ببینید.

نام و نسب

وی شهاب‌الدین ابوالعباس احمد بن ابی‌العلاء ادریس بن عبدالرحمن بن عبدالله بن یلین صنهاجی بهفشیمی بهنسی قرافی مصری است^[۱].

کنیه

کنیه وی «ابوالعباس» است، اما در جایی از کتب تاریخ و تراجم، به این موضوع اشاره نشده است که وی فرزندی به نام عباس داشته، بلکه مطلبی پیرامون ازدواج یا عدم آن نیز در آنها یافت نشد و شاید این کنیه، بنا بر مرسوم برخی اتفاق افتاده باشد که قبل از ازدواج نیز اشخاص را با کنیه مورد خطاب قرار می‌دادند^[۲].

لقب

تمامی مصادری که به شرح حال وی پرداخته‌اند، بر ملقب بودن وی به «شهاب‌الدین»، اتفاق نظر دارند^[۳].

اصالت

وی اصالتا اهل قبیله «صنهاجه»، از قبایل بربر ساکن مراکش و شمال آفریقا بوده و خود نیز به آن، اشاره کرده است^[۴].

ولادت

وی در سال 626ق، در «بوش» (قریه‌ای در مصر ادنی، در غرب نیل) معروف به «بهفشیم»، به دنیا آمد^[۵].

شیوخ

وی نزد علمای بسیاری کسب علم نمود که برخی از مهم‌ترین آنها، عبارتند از:

شیخ جمال‌الدین بن حاجب (570-‌646ق)؛
شمس‌الدین خسروشاهی (580-‌652ق)؛
عز بن عبدالسلام (577-‌660ق)؛
شمس‌الدین محمد بن ابراهیم مقدسی (603-‌676ق)؛
شریف کرکی (627-‌688ق)^[۶].

شاگردان

عبدالرحمن بن عبدالوهاب بن خلف بن بدرالعلامی، تقی‌الدین بن بنت‌الاعز (متوفی 695ق)؛
ابوعبدالله بن ابراهیم بقوری (متوفی 707ق)؛
شهاب‌الدین مرداوی (649-‌728ق)؛
تاج‌الدین فاکهانی (654-‌734ق)؛
محمد بن عبدالله بن راشد بکری قفصی (متوفی 736ق)؛
محمد بن احمد بن عثمان بن ابراهیم بن عدلان؛
یحیی بن علی سبکی (متوفی 725ق)^[۷].

عقیده

وی در مواضع بسیاری در آثار متعدد خویش، به اشعری بودن خویش، تصریح کرده است^[۸].

مذهب فقهی

صاحبان تراجم و طبقاتی که به شرح زندگانی وی پرداخته‌اند، همگی بر مالکی‌مذهب بودن وی اتفاق نظر دارند^[۹].

جایگاه علمی

علما و دانشمندان فراوانی به جایگاه علمی وی، اشاره کرده‌اند که از جمله آنها، عبارتند از: صفدی، قاضی تقی‌الدین بن شکر، ابن فرحون، محمد مخلوف و حجوی^[۱۰].

وفات

وی در قریه «دير الطين» در ساحل شرقی نیل، دار فانی را وداع گفته و در «القرافة الكبری» دفن شد. صاحبان تراجم، در اینکه وی پس از سال 680ق، فوت کرده، اتفاق نظر دارند، اما در تعیین سال دقیق آن، اختلافاتی وجود دارد، از جمله آنکه صفدی و ابن تغری آن را 682ق و ابن فرحون و سیوطی 684ق ذکر کرده‌اند که بنا به دلایلی، احتمالا این تاریخ صحیح‌تر باشد^[۱۱].