الاستغناء في أحکام الإستثناء

الاستغناء في أحکام الإستثناء
پدیدآوران	قرافی، احمد بن ادریس (نويسنده) محسن، طه (محقق)
ناشر	مطبعة الإرشاد
مکان نشر	عراق - بغداد
سال نشر	1361ش - 1402ق - 1982م
چاپ	1
شابک	‎-
موضوع	زبان عربی - استثنا - زبان عربی - نحو - قرآن -- مسائل لغوی
زبان	عربی
تعداد جلد	1
کد کنگره	1361 ‎‏/‎‏ق‎‏4‎‏الف‎‏5 6151 PJ
نورلایب	مطالعه و دانلود pdf

الاستغناء فی احکام الاستثناءنوشته شهاب‌الدین ادريس بن عبد الرحمن ابن عبداللّه صنهاجى قرافی(626-682، 684 ق) از عالمان اصول، فقه و علوم عقلی و از بزرگان و مشایخ مذهب مالکی است این اثر درباره استثناء از موضوعات نحوی ادبیات عربی است و توسط طه محسن تحقیق شده است.

هرچند که بنیان کتاب بر موضوعی نحوی استوار شده است با این وجود مسائل متعدد غیر نحوی مرتبط با لغت، صرف، بلاغت، فقه، اصول، کلام، و معانی و بیان و مسائل مختلف آن از جمله مجاز، استعاره، حصر، تقدیم و تاخیر و دیگرمسائل را نیز شامل شده است.

نویسنده ساختار کتاب را در یک تمهید و پنجاه و یک باب تنظیم کرده است. وی در تمهید به انگیزه تألیف اشاره کرده سپس به مطالب اصلی پرداخته و سخن خود را با موضوع الفاظ آغاز نموده است. او هر یک از بخش‌های کتاب را به موضوعی اختصاص داده که مرتبط با موضوع استثناء است. بخش‌های مختلف کتاب به لحاظ حجم با هم متفاوت می‌باشند. او در ارائه موضوعات مختلف کتاب آنها را به مسائل و فوائد تقسیم کرده است و عناوین کوچک بسیاری اعم از فوائد، سؤالات، و تنبیهات را در این اثر گردآوده است. قرافی ضمن اشاره به آرای اصولیان در خصوص استثنا تلاش کرده با تکیه بر کتب و مصادر نحوی مهم، میان نظرات آنان و نحویان در مباحث نحوی هماهنگی ایجاد نماید.

مؤلف در مباحث مطرح شده به نظرات فقها پیرامون اسثتثنا در آیاتی که متضمن احکام شرعی است توجه کرده و بخش‌های پایانی کتاب را به استثنای مورد توجه فقها که در برخی از مباحث فقهی مطرح است، اختصاص داده است.

اثر یاد شده سرشار از آیات قرآنی است که نویسنده به‌عنوان شاهد آورده و در اغلب موارد به شیوه پرسش به توضیح مطالبی پیرامون لفظ، حکم، اعراب آیه و نوع استثایی که آیه متضمن آن است با تکیه بر منابع تفسیری، پرداخته است.

منابع مقاله

1. مقدمه و متن
2. سیوطی، عبد الرحمن. حسن المحاضرة في أخبار مصر و القاهرة. محقق: منصور، خليل عمران‏. بیروت. دار الكتب العلمية. 1418ق. چاپ اول.