عینالملک شیرازی، محمد بن عبدالله
نورالدین محمد شیرازی (قرن یازدهم هجری قمری)، حکیم، پزشک مؤلف و اندیشمند مشهور سده یازدهم هجری در دربار پادشاهان گورکانی در هند است. وی معروف به عینالملک شیرازی و از نوادگان دختری محقق دوانی بوده است. نورالدین محمد در دربار گورکانیان هند به ویژه نزد شاه جهان و شاهزاده داراشکوه مقام والایی داشت و تألیفات متعددی در زمینه پزشکی، داروشناسی و لغتشناسی پزشکی از خود به جای گذاشته است.
| نورالدین محمد شیرازی | |
|---|---|
 | |
| نام کامل | نورالدین محمد عبدالله شیرازی |
| نامهای دیگر | عین الملک شیرازی |
| لقب | حکیم عین الملک |
| نام پدر | حکیم عین الملک دولتی شیرازی |
| محل تولد | هند، هند |
| محل زندگی | هند |
| خویشاوندان | نواده دختری محقق دوانی، خواهرزاده قاضی نورالله و ابوالفضل علامی |
| دین | اسلام |
| پیشه | پزشک، ادیب، فیلسوف |
| منصب | پزشک دربار گورکانیان هند |
| اطلاعات علمی | |
| علایق پژوهشی | پزشکی، داروشناسی، لغتشناسی پزشکی |
| اساتید |
|
| برخی آثار | |
ولادت
نورالدین محمد عبدالله شیرازی در هند به دنیا آمد. پدرش حکیم عین الملک شیرازی (درگذشته ۱۰۰۳ ق) از پزشکان نامدار دوره صفویه بود[۱] و از نوادگان دختری محقق دوانی و خواهرزاده قاضی نورالله و ابوالفضل علامی محسوب میشد که شیراز را ترک کرد و به دربار پادشاهان بابری هند رفت. وی از نوادگان دختری محقق دوانی و خواهرزاده قاضی نورالله و ابوالفضل علامی محسوب میشد.[۲]
تحصیلات
نورالدین محمد تحصیلات خود را نزد پدرش حکیم عین الملک و دایی خود ابوالخیر بن مبارک و دیگر دانشمندان عصر آغاز کرد.[۳] وی در علوم مختلف از جمله حکمت، طب، الهیات و ادبیات به تحصیل پرداخت تا اینکه در این علوم به جایگاهی ممتاز دست یافت.
فعالیتها
- حضور در دربار گورکانیان هند در دوره شاه جهان (۱۰۳۷-۱۰۶۸ قمری)
- دریافت لقب عین الملکی از دربار گورکانی
- پزشک مخصوص شاهزاده محمد داراشکوه (پسر ارشد شاه جهان)
- تألیف کتب متعدد در زمینه پزشکی و داروشناسی
- گردآوری و تدوین دانش پزشکی یونانی و آیورودا
- فعالیت در زمینه لغتشناسی پزشکی و فرهنگنویسی
- از نزدیکان و مشاوران علمی دربار شاه جهان[۴]
آثار
کتابها
- الفاظ الادویه (تألیف ۱۰۳۸ قمری) - فرهنگ داروشناسی به زبانهای فارسی، عربی، هندی، یونانی، ترکی، بربری، اندلسی و عبری
- قسطاس الاطباء (تألیف ۱۰۴۰ قمری) - فرهنگ واژهها و اصطلاحات پزشکی
- طب داراشکوهی (یا علاجات داراشکوهی) - دائرةالمعارف پزشکی
- زاخیره داراشکوهی - خلاصهای از پزشکی یونانی و آیورودا
- میزان الادویه
- انیس المعالجین
- مفردات ادویه
- تحفة العاشقین[۵]
پانويس
- ↑ ر.ک: نظری، جلیل، افراسیابیپور، محمد، برومندی، ندا، قسطاط الاطباء اثر نورالدین محمد شیرازی
- ↑ ر.ک: مشاهیر طب سنتی ایران، نور الدین محمد شیرازی، پایگاه اطلاع رسانی طبيب خراسان
- ↑ ر.ک: مشاهیر طب سنتی ایران، نور الدین محمد شیرازی، پایگاه اطلاع رسانی طبيب خراسان
- ↑ ر.ک: نظری، جلیل، افراسیابیپور، محمد، برومندی، ندا، قسطاط الاطباء اثر نورالدین محمد شیرازی
- ↑ ر.ک: نظری، جلیل، افراسیابیپور، محمد، برومندی، ندا، قسطاط الاطباء اثر نورالدین محمد شیرازی