صفا، ذبیح‌الله

ذبیح‌الله صفا (1290-1378ش)، ادیب و محقق معاصر، استاد تاریخ ادبیات ایران

صفا، ذبیح‎ الله

نام	صفا، ذبیح‎ الله
نام‌های دیگر	Zabihollah Safa
نام پدر	سیدعلی اصغر شهمیرزادی
متولد	1290 ش
محل تولد	شه‌ميرزاد سمنان
رحلت	1378 ش
اساتید
برخی آثار	جشن‌نامه ابن سینا قرآن را چگونه شناختم تاریخ ادبیات در ایران و در قلمرو زبان پارسی (صفا) داراب نامه تاریخ علوم عقلی در تمدن اسلامی تا اواسط قرن پنجم
کد مؤلف	AUTHORCODE03864AUTHORCODE

ولادت

فرزند سيد على‌اصغر فرزند مير صفى بود كه در 1290 خورشيدى در شه‌ميرزاد سمنان زاده شد.

تحصیلات

وی تحصيلات ابتدايى و متوسطه‌اش را در همان جا (شه‌ميرزاد سمنان) و بابل به پايان برد و در 1304 به تهران رفت و تحصیلات متوسطه را در تهران (دبیرستان‌های سیروس و دارالفنون) انجام داد و در سال ۱۳۱۲ شمسی از رشته ادبی فارغ‌التحصیل شد و در دانش‌سراى عالى در رشته زبان و ادبيات فارسى، فراگيرى دانش را پى گرفت و سرانجام در 1322 فارغ التحصيل شد و رساله دكترى‌اش را با عنوان «حماسه سرايى در ايران» نوشت.

فعالیت‌ها

او دوران كوشش‌هاى ادبى خود را از 1312 آغاز كرد و در برخى از جرايد مانند مهر، ايران امروز، تعليم و تربيت، جلوه، سخن، پشوتن، يغما، دانش، فرهنگ، مربى، تمدن و...، مقالات فراوانى درباره موضوع‌هاى ادبى، تاريخى و فلسفى چاپ كرد و از 1322 به استادى تاريخ ادبيات فارسى در دانشکده ادبيات منصوب شد و افزون بر اين، به كارهاى ديگر ادارى مانند معاونت و سپس كفالت اداره دانش‌سراهاى مقدماتى (1320) و رياست اداره تعليمات عاليه و تعليمات متوسطه وزارت فرهنگ، رياست بخش تبليغات شير و خورشيد سرخ، عضويت يونسكو در ايران و عضويت هيئت نمايندگى ايران در كنفرانس‌هاى عمومى يونسكو (1948، 1949، 1950، 1954، 1956 و 1958) پرداخت. وى چند سال نيز رئيس اداره كل انتشارات و تأليفات دانشگاه تهران بود. صفا درباره ادبيات فارسى پژوهش‌هاى بسيارى سامان داد و كتاب‌هاى فراوانى نوشت.

صفا پس از خدمت وظيفه عمومى با عنوان دبير زبان و ادبيات فارسى در رشته ادبى دبيرستان شرف تهران كار كرد و پس از دريافت مدرک دكترى، از 1322 براى تدريس تاريخ ادبيات فارسى در دانشکده ادبيات تهران برگزيده شد و از آن پس، نخست با عنوان دانش‌يار و بعد به عنوان استاد در همان جا به تدريس پرداخت. وى هم‌چنين زمانى سردبير مجله مهر بود و در 1315، سردبيرى آن را به عهده گرفت تا اينكه در 1320، امتياز مجله سخن به نامش صادر و به سردبيرى دكتر ناتل خانلرى و مديريت او تا يك سال اداره شد. امتياز روزنامه شباهنگ نيز چهار سال از آن او بود و از 1326 تا پنج سال، مقاله‌ها و آثارش در مجله ارتش به چاپ مى‌رسيد تا دوره بازنشستگى، سردبيرى مجله دانشکده ادبيات را به عهده داشت.

آثار

آيين سخن، اخوان الصفا، تاريخ ادبيات در ايران، تاريخ علوم عقلى در تمدن اسلامى تا ميانه قرن پنجم هجرى، تاريخ مختصر تحول نظم و نثر پارسى، ترجمه رافائل، ترجمه كيانيان، تصحيح و چاپ اسرار التوحيد فى مقامات الشيخ ابى سعيد، حماسه سرايى در ايران، دانش‌هاى يونانى در شاهنشاهى ساسانى، گنج سخن، گنج و گنجينه، مزداپرستى در ايران قديم، مقدمه و تعليقات و حواشى ديوان عبدالواسع جبلى، داراب‌نامه محمد بيغمى و ديوان سيف‌الدين محمد فرغانى، تنها اندكى از آثار و كارهاى پر شمار اويند.