صامت بروجردی، محمدباقر
میرزا محمدباقر صامت بروجردی (1260-1331ق)، معروف به صامت بروجردی و متخلص به صامت، یکی از شاعران مذهبی و مدیحه‌سرایان قرن سیزدهم و چهاردهم ایران و صاحب کتاب «رياض الشهادة».
| صامت بروجردی، محمدباقر | |
|---|---|
 مقبره صامت بروجردی در صامتیه بروجرد | |
| نام کامل | میرزا محمدباقر صامت بروجردی |
| تخلص | صامت |
| نام پدر | پنج‌شنبه |
| ولادت | 1260ق |
| محل تولد | بروجرد |
| رحلت | پنج‌شنبه شانزدهم محرم سال 1331ق |
| مدفن | گورستان کوى صوفیان |
| پیشه | شاعر و نویسنده |
نام و نسب و ویژگی‌ها
نامش میرزا محمدباقر، فرزند پنج‌شنبه، تخلص شعرى‌اش «صامت»، زادگاهش بروجرد، از شعراى پرآوازه آیینى در سده سیزدهم و چهاردهم هجرى است [۱].
از او به‌عنوان مردى فاضل، پرهیزگار و معتقد یاد کرده‌اند که در گذر حاج سهراب از پیشه سقط‌فروشى [خرده‌فروشى] امرار معاش مى‌کرد. صفات اخلاقى و خصایص نفسانى او بین خاص و عام مشهور بوده است[۲].
اساتید
وی فن شعر را از میرزا عبدالمجید نوایى فراگرفته و او را جزو اساتید وی، نام برده‌اند[۳].
وفات
او در روز پنج‌شنبه شانزدهم محرم سال 1331ق، درگذشت و در گورستان کوى صوفیان آرمید و هنوز قبرش پیدا است. دو تاریخ از میرزا حاجب بر سنگ لحد اوست: (داده یزدان جاى صامت سوى جنات نعیم). (جنان گردیده مأواى محمدباقر صامت)[۴].
آثار
- «رياض الشهادة»؛
- منظومه «گلشن زهرا» [۵].
سبک شعرى
صامت بروجردى داراى طبعى رسا و توانا بوده و رویکرد جدى او به مقوله‌هایى که در شعر آیینى مطرح است، آثار منظوم او را منزلتى خاص بخشیده است و مراثى و مناقب او از دیرباز مورد عنایت شیفتگان آل‌الله و ستایشگران اهل‌بیت(ع) بوده است. وى از شیوه کلامى سبک عراقى در سرودن آثارش سود جسته است[۶].
دامنه تأثیر آثار عاشورایى
منظومه‌هاى آیینى صامت بروجردى خصوصا مراثى عاشورایى او در سده اخیر بازتاب چشمگیرى در محافل دینى و هیئت‌هاى مذهبى داشته و ستایشگران آل‌الله با قرائت آثار ماتمى او نام و یادش را زنده نگاه داشته‌اند. صامت بروجردى را باید از پیش‌گامان شعر آیینى در یک‌صد ساله اخیر دانست[۷].
برگزیده آثار عاشورایى
کلیات صامت بروجردى بارها به چاپ رسیده و حاوى انواع قالب‌هاى شعرى در موضوعات آیینى است. غزلیات او نیز حال و هواى خاص به خود دارد. برای نمونه ابیاتی از یک مدیحه مرثیه او را مرور مى‌کنیم:
| گر على بعد از نبى بر مؤمنان مولا نبود | اسمى از اسلام و از اسلامیان برجا نبود | |
| آن‌که را «لولا علي» بد عمده اسباب کار | در خلافت لایق این دعوى بی‌جا نبود | |
| ای پناه بی‌پناهان یا علی در کربلا | گر تو بودی در بر دشمن حسین تنها نبود[۸] |
پانویس
منابع مقاله
مجاهدی، محمدعلی، «کاروان شعر عاشورا»، قم، زمزم هدایت، ص1386.