شرح تشريح القانون
شرح تشريح القانون، نوشته علاءالدين، ابوالحسن بن على بن ابى الحزم القرشى، معروف به ابن حزم است. اين كتاب، به زبان عربى و در توضيح بخش تشريح از كتاب قانون ابن سينا، نوشته شده است. هدف، اين بوده كه تمام مباحثى كه ابن سينا در مواضع متعدد از كتاب قانون، در باب تشريح، مطرح نموده، به صورتى منظم همراه با توضيح و تفصيل جمع‌آورى شود.
| شرح تشریح القانون | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | غلیونجی، پل (مراجعه)
قطایه، سلمان (محقق) ابن سینا، حسین بن عبدالله (نویسنده) ابن نفیس، علی بن ابی‌حزم (نویسنده) اصفهانی، محمدمهدی (مقدمه‌نويس) |
| عنوان‌های دیگر | قانون. شرح کتاب شرح تشریح القانون |
| ناشر | دانشگاه علوم پزشکی ايران، مؤسسه مطالعات تاريخ پزشکی، طب اسلامی و مکمل |
| مکان نشر | تهران - ایران |
| سال نشر | 1383 ش |
| چاپ | 1 |
| موضوع | پزشکی - متون قدیمی تا قرن 14 |
| زبان | عربی |
| تعداد جلد | 1 |
| کد کنگره | R 128/3 /الف2 ق2022 |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
ساختار
كتاب، مشتمل بر يك مدخل و يك مقدمه پنج مبحثى و بيش از دويست عنوان كلى همچون الفصل...، الجملة...، البحث...، و... مى‌باشد.
گزارش محتوا
شارح، در ذيل هر قسمت از كلام بوعلى، در رابطه با تشريح تك تك اعضا، از جهت استخوان و ماهيچه و رباط و شريان و... به توضيحات وافى پرداخته و در برخى از موارد با تريف‌هايى كه بوعلى از اعضا نموده، مخلفت كرده يا به تكميل آنها همت گمارده يا به اشكالى كه ديگران كرده‌اند، پاسخ داده يا فوايد و منافعى را علاوه بر آنچه كه بوعلى براى بعضى از اعضا ذكر كرده، آورده است. وى در موارد فراوانى براى تشريح اعضا، به كلام جالینوس استناد نموده است.
پاره‌اى از مطالب مطرح شده در كتاب، اجمالا، عبارتند از: اختلاف حيوانات در اعضا (اختلاف اعضاى حيوانات با يك‌ديگر، از آن جهت است كه اعضا، آلات نفس حيوانيند و با اختلاف اين نفوس، آلات نيز مختلف مى‌شوند، چون هر نفسى، واجد اعضايى مناسب با خود است؛ مثلاًشير به خاطر خصوصيت غذاييش، مى‌بايست شجاع و نيرومند باشد و اين، يك استخوان‌بندى مستحكم و نيرومندى را مى‌طلبد)؛
فوايد علم تشريح؛ مبادى علم به منافع اعضا؛ هيئت تشريح و ابزار آن؛ صور اعضاى باطنى؛ سخنى كلى در مورد استخوان‌ها (استخوان، عضوى است فاقد حس كه صلابتش به حدى است كه نمى‌توان آن را دولا كرد)؛ تقسيم استخوان‌ها با توجه به جوف‌هاى آنها و محتويات جوف‌ها؛ مفصل‌ها و تقسيم استخوان‌ها با توجه به مفصل‌ها؛ تشريح تمام استخوان‌هاى سر؛ تشريح استخوان‌هاى دو فك و بينى؛ تشريح دندان‌ها؛ شكل طبيعى سر؛ اشكال غير طبيعى سر؛ منفعت صلب(صلب، عضوى است متشكل از چند فقره مرتبط به هم كه بيشتر جرم آن فقره‌ها را گوشت فراگرفته است و داراى جوفى ممتد در درازا است و نخاع، درون آن جاى دارد)؛ تشريح فقرات؛ منفعت گردن و تشريح استخوان‌هاى آن؛ تشريح دنده‌ها (يكى از منافع دنده‌ها آن است كه حافظ شش و قسمتى از دستگاه گوارش است)؛ تشريح ترقوه؛ تشريح كتف؛ مهره‌هاى پشت و منافع آنها؛ تشريح بازو؛ شكل طرف پايين بازو؛ تشريح مچ؛ تشريح آرنج؛ تشريح انگشتان؛ منفعت ناخن‌ها؛ تشريح استخوان ران؛ تشريح استخوان ساق؛ سخنى كلى در باب عصب و ماهيچه و رباط؛ تشريح ماهيچه پيشانى؛ تشريح ماهيچه‌هاى چشم؛ تشريح ماهيچه گونه؛ تشريح ماهيچه لب؛ تشريح ماهيچه فك پايين؛ تشريح حنجره و ماهيچه آن؛ تشريح كليه؛ تشريح مثانه؛ تشريح رحم؛ تولد جنين و...