رفع الحاجب عن مختصر ابن الحاجب
رفع الحاجب عن مختصر ابن الحاجب، اثر تاج‌الدین ابونصر عبدالوهاب بن علی بن عبدالکافی سبکی (727-771ق)، شرحی است بر کتاب «مختصر ابن الحاجب في أصول الفقه «المسمی مختصر منتهی السؤل والأمل في علمي الأصول والجدل»» ابوعمر عثمان بن عمر بن ابی‌بکر بن یونس کردی دوینی، ملقب به جمال‌الدین و معروف به ابن حاجب (570-646ق) که با تحقیق علی محمد معوض و عادل احمد عبدالموجود به چاپ رسیده است.
| رفع الحاجب عن مختصر ابن الحاجب | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | ابن حاجب، عثمان بن عمر(نويسنده)
معوض، علی محمد(محقق) عبدالموجود، عادل احمد(محقق) سبکی، عبدالوهاب بن علی (شارح) |
| عنوان‌های دیگر | مختصر إبن الحاجب. شرح |
| ناشر | عالم الکتب |
| مکان نشر | لبنان - بيروت |
| سال نشر | 1419ق. = 1999م. |
| چاپ | چاپ اول |
| موضوع | ابن حاجب، عثمان بن عمر، ??? - ?4?ق. المنتهي السئول و الأمل في علمي الأصول و الجدل - نقد و تفسير اصول فقه اهل سنت - قرن 7 ق. |
| زبان | عربی |
| کد کنگره | 1419 /الف2 م8025 / 155/8 BP |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
روش شرح، بدین صورت است که در بالای صفحه، متن کتاب ابن حاجب ذکر گردیده و در پایین، به شرح و توضیح مطالب آن، پرداخته شده است. توضیحات و تعلیقات محققان نیز در پایین صفحه و پس از توضیحات شارح آمده است.
مباحث کتاب، با مقدمه مفصلی از محققان آغاز گردیده و مطالب در چهار جلد، تنظیم شده است. در مقدمه، ابتدا شرح حال مفصلی از ابن حاجب ارائه شده و ضمن اشاره به ولادت، رشد، شیوخ، شاگردان، آثار و وفات وی[۱]، به بررسی اوضاع سیاسی[۲]، اجتماعی[۳]، اقتصادی[۴] و فرهنگی دوران زندگی او پرداخته شده است[۵] و سپس، شرح حال مفصلی از شارح، در اختیار خواننده قرار گرفته است. در این شرح حال، ابتدا اطلاعاتی پیرامون نسب[۶]، ولادت[۷]، شیوخ[۸]، شاگردان[۹] و آثار شارح ارائه شده[۱۰] و سپس، جایگاه وی در علم حدیث[۱۱]، کلام[۱۲] و اصول فقه[۱۳]، مورد بحث و بررسی قرار گرفته و در ادامه، به مباحث و موضوعاتی پیرامون علم اصول، پرداخته شده است که از جمله آنها، می‌توان به مباحث زیر، اشاره نمود: تعریف علم اصول[۱۴]، اختلاف علما پیرامون واضع این علم[۱۵]، روش‌های علما در تحقیق و تدریس این دانش[۱۶]، رابطه علم اصول فقه با سایر علوم[۱۷] و حجیت اجماع[۱۸] و قیاس[۱۹].
در پایان مقدمه، به معرفی شارحین کتاب ابن حاجب و ارائه شرح حال مختصری از هریک از ایشان، پرداخته شده است که برخی از آنها، عبارتند از: سلطان‌العلماء بن عبدالسلام، قاضی بیضاوی، ابن دقیق العید، عبدالعزیز طوسی، قطب شیرازی، رکن‌الدین استرآبادی، ابن مطهر شیعی، ابراهیم جعبری، بدرالدین تستری و...[۲۰].
وضعیت کتاب
اقدامات تحقیقی صورت‌گرفته بر روی کتاب، عبارتند از:
- تخریج آیات قرآن و احادیث؛
- ذکر شرح حال برای اعلام مذکور در کتاب؛
- توثیق نصوص و مسائل اصولی ذکرشده در کتاب؛
- تعلیق و توضیح برخی از مسائل اصولی و فقهی که نیاز به توضیح و شرح داشته است؛
- توثیق اشعار مذکور در کتاب[۲۱].
فهرست مطالب هر جلد، در انتهای همان جلد و فهارس فنی کل مجلدات، شامل فهارس آیات، احادیث، آثار، اعلام، اشعار، منابع مورد استفاده محقق و فهرست موضوعات، در انتهای جلد آخر آمده است.
در پاورقی‌ها، علاوه بر ذکر منابع[۲۲]، به توضیح برخی از مطالب متن، پرداخته شده است[۲۳].
پانویس
- ↑ ر.ک: مقدمه محققان، ج1، ص6-26
- ↑ ر.ک: همان، ص29
- ↑ ر.ک: همان، ص37
- ↑ ر.ک: همان، ص48
- ↑ ر.ک: همان، ص50
- ↑ ر.ک: همان، ص57
- ↑ ر.ک: همان، ص61
- ↑ ر.ک: همان، ص70
- ↑ ر.ک: همان، ص75
- ↑ ر.ک: همان، ص79
- ↑ ر.ک: همان، ص80
- ↑ ر.ک: همان، ص81
- ↑ ر.ک: همان
- ↑ ر.ک: همان، ص88
- ↑ ر.ک: همان، ص103
- ↑ ر.ک: همان، ص111
- ↑ ر.ک: همان، ص125
- ↑ ر.ک: همان، ص1144
- ↑ ر.ک: همان، ص157
- ↑ ر.ک: همان، ص191-224
- ↑ ر.ک: همان، ص227
- ↑ ر.ک: پاورقی، ج1، ص375
- ↑ ر.ک: همان، ص376
منابع مقاله
مقدمه و متن کتاب.