دیوان عبد علیشاه کاشانی مولانا حاج محمدحسن
دیوان عبدعلی‌شاه کاشانی، مجموعه اشعار حاج ملا محمدحسن نطنزی کاشانی، ملقب به عبدعلی‌شاه کاشانی (1302-1232ق) است که به تصحیح حسن عاطفی و مقدمه افشین عاطفی، به چاپ رسیده است.
| دیوان عبد علیشاه کاشانی مولانا حاج محمدحسن | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | عبدالعلی نطنزی کاشانی، محمدحسن بن احمد (نویسنده)
عاطفی، حسن (مصحح) عاطفی، افشین (مقدمه‌نویس) |
| ناشر | مرسل |
| مکان نشر | ایران- کاشان |
| سال نشر | 1378ش |
| چاپ | یکم |
| موضوع | شعر فارسی- قرن 13ق. عبد العلي نطنزي کاشاني، محمد حسن بن احمد، 1232- 1302ق. - نقد و تفسير |
| زبان | فارسی |
| تعداد جلد | 1 |
| کد کنگره | /د9 / 7227 PIR |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
دیوان اشعار وی، حدود 4000 بیت دارد که شامل قصیده، غزل، مسمط، ترجیع‌بند و رباعی است.
قصاید عبدعلی‌شاه اخلاقی و عرفانی و در سبک خراسانی و به شیوه سنایی غزنوی است و با توجهی که به کلام استاد خود، غزنوی داشته، یازده قصیده از سی‌وهفت قصیده خود را در استقبال از او ساخته است[۱].
توجه عبدعلی‌شاه در غزل، معطوف به شیوه غزلیات سنایی، عطار، مولوی، سعدی و حافظ است و گاه‌گاهی در استقبال بعضی از غزلیات آنان، طبع‌آزمایی کرده است، ولی در این راه، موفق نیست. به‌طور کلی، سخن وی عارفانه و روان و دور از تعقید و تکلف است. اما این نکته را هم نباید از نظر دور داشت که گاهی در سخنش از واژه‌هایی بهره می‌گیرد که برای دانستن آنها باید به فرهنگ‌ها مراجعه کرد؛ لغاتی تازی و مشکل و احتمالا مهجور که تنها در لغت‌نامه‌ها ضبط است و این به‌خاطر آن است که وی شخصی عالم و فقیه و حکیم بوده و در زبان و ادب عربی، تسلط داشته و از این قبیل واژه‌ها را در قصاید خود به‌کار برده است؛ لغاتی چون: افاک: دروغگو، انحساس: برکنده شدن، ساکب: ریخته‌شده، شرک: دام صیاد و... در غزلیات نیز گاهی چنین لغاتی آمده است، مانند: تنین: اژدها، رغیف: گرده نان، سغراق: کاسه و کوزه لوله‌دار و... برخلاف این لغات خشن و ناخوشایند که بدانها اشاره شد، واژه‌هایی گوش‌نواز و ترکیباتی لطیف نیز در بیانش دیده می‌شود که گاه ساخته و پرداخته طبع اوست و گاه با حسن انتخاب از آثار ذوقی گذشتگان برگزیده است، مانند: بوستان‌پیرا: باغبان، بهاور: باارزش، پرآور: پرنده، کج‌نهاد: شوربخت، نوآیین: بدعت گذارنده در دین و...[۲].
پانویس
منابع مقاله
مقدمه.