درس‌های اسفار
درس‌های اسفار، صورت مکتوب 118 جلسه از درس‌گفتارهای فیلسوف معاصر، مرتضی مطهری (1298-1358ش)، در سال‌هاى 1354-1357ش است که برای جمعی از فاضلان حوزه علمیه قم بیان کرده است.
| درس‌های اسفار | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | مطهری، مرتضی (نويسنده) |
| ناشر | صدرا |
| مکان نشر | ایران - تهران |
| چاپ | 1 |
| زبان | فارسی |
| تعداد جلد | 6 |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
در این درس‌ها، با تأکید بر مباحث کتاب الحكمة المتعالية في الأسفار العقلية الأربعة، هدف، روشنگری درباره ادعاهای مادی‌گرایانه و مارکسیستی و موضوع اصلی، حرکت و زمان در حکمت متعالیه است، ولی از مباحث فرعی بسیاری مانند اثبات نفس، اصل تضاد، اصل تناقض، معاد جسمانى، نفس کلى عالم، رابطه مادى و مجرد، خیر و شر، کلى طبیعى، مقولات ارسطویى، کلیات خمس و مانند آن نیز سخن به میان آمده است[۱].
یکی از نوآوری‌های فلسفی مرتضی مطهری در این اثر، نظریه «تشکیک تبعى ماهیت» است. او می‌گوید: ماهیت در ذات خودش قابل تشکیک نیست، ولى به تبع وجود قابل تشکیک هست. مانعى ندارد که وقتى یک وجود قابل شدت و ضعف بود، ماهیت به اعتبار آن وجودش یعنى به‌نحو بالعرض و المجاز قابل شدت و ضعف باشد[۲].
آموختنی است که استاد مطهری گاهی انتقادی به استادش علامه طباطبایی دارد، ولی نقدش را با احترام و اخلاقی و بدون قاطعیت[۳] و یا با طرح پرسش و توضیح فرض‌ها مطرح می‌کند[۴].
مقایسه میان کارنامه علمی و معنوی فخر رازى و حکیم سبزوارى و توضیح این بیت از شیخ بهایى در «نان و حلوا»:
| عزلت بى «عینِ» علم آن زلت است | ور بود بى «زاى» زهد آن علت است |
و جایگاه عقل و اخلاص در اسلام، از خواندنی‌ترین مطالبی است که در این کتاب، ذیل عنوان «اندرزى به طالبان حکمت متعالیه» آمده است[۵].
پانویس
- ↑ مقدمه ناشر، ج1، ص10
- ↑ متن کتاب، ج3، ص46
- ↑ مانند «شاید بیان آقاى طباطبایى در اینجا تمام نباشد». ر.ک: همان، ج2، ص204
- ↑ مثال: آقاى طباطبایى بیانى دارند که فى حد ذاته بیانى بسیار عالى است، منتها در اینجا دو مطلب است: یکى اینکه اصل مطلبى که ایشان در اینجا می‌گویند، چیست؟ و دیگر اینکه آیا این مطلب واقعاً داخل در باب حرکت در حرکت است یا نه؟ ایشان آن را داخل در «حرکت در حرکت» دانسته‌اند، ولى این جهت را توضیح نداده‌اند که چگونه داخل در آن است. ر.ک: همان، ص134
- ↑ همان، ج1، ص135-137
منابع مقاله
مقدمه ناشر و متن کتاب.